(Unawareness voor) hypoglykemie

Diabetes neemt wereldwijd ongekende vormen aan. Geschat wordt dat de prevalentie van 175 miljoen patiënten in het jaar 2000 wereldwijd zal toenemen tot 350 miljoen patiënten in 2030.

Philip Cryer, een vooraanstaand Amerikaans diabetoloog, heeft aangetoond en beschreven dat hypoglykemie de belangrijkste belemmering vormt in het bereiken van een goede metabole controle.

De hersenen zijn voor een adequate functie onder normale omstandigheden volledig afhankelijk van glucose als brandstof. De hersenen kunnen in principe geen glucose produceren noch voor meer dan io minuten brandstof opslaan in de vorm van glycogeen.

In figuur 3.1 (pagina 36) wordt het totaal aan beschermende mechanismen tegen aankomende hypoglykemie overzichtelijk herhaald.

Hypoglykemie is een groot (en onderschat) probleem voor patiënten met diabetes mellitus. Angst voor hypoglykemie vormt een grote belemmering in het bereiken van een goede metabole controle. Veel patiënten hebben geen last van te hoge plasmaglucoseconcentraties en voelen zich daarmee veilig; ze zijn zich dan ook niet bewust van onderliggende risico’s.

De verminderde respons van adrenaline in reactie op hypoglykemie is een uiting van een verminderde sympathicus-bijniermergreactie. Dat betekent dat zowel de reactie van het bijniermerg als de reactie van het sympathisch zenuwstelsel is verstoord. Met name dat laatstgenoemde onderdeel is verantwoordelijk voor het ontstaan van het klinisch syndroom ’unawareness voor hypoglykemie’. Daaronder wordt verstaan dat patiënten niet of nauwelijks nog neurogene waarschuwingssymptomen voelen bij aankomende hypoglykemie. Daardoor wordt de waarschuwing dus gemist en nemen de patiënten niet de noodzakelijke maatregelen voor het bestrijden van de hypoglykemie, namelijk de inname van koolhydraten. Als unawareness voor hypoglykemie aanwezig is, is het risico op ernstige hypoglykemie sterk verhoogd.

De risicofactoren voor het ontstaan van hypoglykemie bij patiënten met type 1 diabetes en gevorderde type 2 diabetes zijn een logisch gevolg van de patho fysiologische mechanismen van de glucosetegenregulatie.

Vanzelfsprekend geldt ook voor hypoglykemie dat voorkomen beter is dan genezen. Om op gestructureerde wijze hypoglykemie te voorkomen, moeten de risicofactoren per patiënt goed in beeld gebracht worden om die vervolgens te bestrijden. Daartoe moeten de volgende vier stappen worden doorlopen.

Omdat de hersenen voor hun goede functie volledig afhankelijk zijn van glucose, leidt hypoglykemie tot falen van de hersenfunctie en dat wordt pas gecorrigeerd na normalisering van de plasmaglucoseconcentratie, bijvoorbeeld door inname van koolhydraten.