13. Late effecten van kanker

Als gevolg van verbeterde behandelingen, stijging van de incidentie van kanker en de verbeterde levensverwachting van de algemene bevolking is het aantal personen dat overleeft na de diagnose kanker geleidelijk gestegen in de westerse wereld. In 2003 waren er in de Verenigde Staten ongeveer tien miljoen individuen in leven met de diagnose kanker. Het Institute of Medicine gebruikt de term kankeroverlever ‘cancer survivor’ voor alle individuen met een maligne diagnose ongeacht de tijd verstreken na diagnose. Met een dergelijke definitie hebben vooral patientengroepen met pathologie uit de volwassen oncologie, zoals een mammacarcinoom, prostaatcarcinoom of een colorectaal carcinoom de hoogste prevalentie. Deze trend naar betere genezingskansen doet zich uiteraard voor in alle patiëntengroepen en in alle leeftijdsgroepen. Deze vaststelling heeft echter een keerzijde, want een betere behandeling van kanker heeft tot gevolg dat een significant aantal ex-patiënten geconfronteerd wordt met de late gevolgen ervan. De meeste literatuur over langetermijnoverleving na kankerbehandelingen is afkomstig van een kleine maar substantiële groep overlevers van kanker, namelijk de overlevers met een kanker op de kinderleeftijd. Veel van deze cohorten van overlevers van kinderkanker hebben een follow-up van 20–25 jaar. Een van de belangrijke huidige uitdagingen voor de oncoloog van volwassenen en voor de pediatrisch oncologen in het bijzonder is om de overlevingscijfers staande te houden en tegelijkertijd te streven naar een optimale levenskwaliteit. Veel aandacht zal moeten uitgaan naar het ontwikkelen van strategieën voor de nazorg op lange termijn die gericht is op de noden van de overlevenden en die eveneens de gelegenheid zal bieden om de langetermijneffecten van de behandeling te bestuderen en te evalueren. Terzelfder tijd moet het mogelijk zijn om toegang te hebben tot deze doelgroep zodat preventieve en beloftevolle interventies beoordeeld kunnen worden op basis van gezamenlijke multicentrastudies. In dit hoofdstuk worden zowel de late effecten na de behandeling van kinderkanker als van kanker bij volwassenen besproken.