Met een oorverdovend lawaai rinkelt de wekker. Ineke slaat geeuwend in het rond, in de hoop de wekker te raken en gelukkig lukt dat. Ineke staat zuchtend op, ze heeft altijd moeite met opstaan, trouwens met naar bed gaan ook. Toen zij nog bij haar ouders thuis woonde riep haar moeder haar altijd ‘s morgens en zette een kopje thee voor haar klaar. Na haar diplomering is Ineke op zichzelf gaan wonen en is ze er zelf verantwoordelijk voor dat ze op tijd opstaat. Dat valt niet altijd mee, met een 36-urige werkweek en daarnaast boodschappen doen, eten koken, het huis op orde houden...
Bij mensen met een ernstige verstandelijke handicap is er bijna altijd sprake van een hersenbeschadiging in de vorm van epilepsie of, in het geval van Jasmijn, spasticiteit. Als verzorgende kun je in een instelling voor mensen met een verstandelijke handicap of bij zulke mensen thuis gevraagd worden om een gedeelte van de zorg op je te nemen. Hiervoor moet je specialistische kennis ‘in huis’ hebben. Denk bijvoorbeeld aan het verlenen van basiszorg (ADL, activiteiten van het dagelijks leven). En ook aan de daarbij behorende (ortho)pedagogische aanpak of benadering van de verstandelijk gehandicapte om hem of haar vaardigheden aan te leren of in stand te houden.
Vandaag begint Ineke bij familie De Windt in de Aletta Jacobsstraat, ongeveer tien minuten van haar huis vandaan. Onderweg overdenkt Ineke nog eens de informatie die ze gekregen heeft over het gezin De Windt. Het is de bedoeling dat ze de moeder (Jeanne) van het gezin gaat helpen. De moeder heeft het grootste deel van de zorg voor Jasmijn, het oudste kind dat meervoudig gehandicapt is. Vandaag zullen Ineke en de moeder kennismaken en de wederzijdse verwachtingen uitspreken. Ineke ziet er een beetje tegenop. Van haar leidinggevende heeft ze gehoord dat de ouders van Jasmijn over de vorige verzorgende niet echt tevreden waren. In korte tijd hebben ze drie verzorgenden over de vloer gehad. Van echt vertrouwen in elkaar kon je dan ook niet spreken. Ze hoopt dat het haar beter af zal gaan.
Jeanne vertelt aan Ineke dat achteraf gebleken is dat Jasmijn bij haar geboorte zuurstoftekort heeft gehad. De eerste maanden merkte je niets aan haar, het was een heel lieve, rustige baby. Ze was soms wel eens stijf in de armpjes en beentjes; toen ze wat ouder was bleek ze spastisch te zijn. Dit maakt haar verzorging zwaarder. Ze zit nu in een aangepaste rolstoel, met een speciaal zitkussen, want ze heeft geen zitbalans.
Ineke controleert het stopje van de PEG-sonde, zodat deze in het bad niet los zal raken. Jasmijn heeft deze sonde nu anderhalf jaar. Haar ouders hebben het een heel moeilijke beslissing gevonden, maar hadden eigenlijk weinig keus. Jasmijn verslikte zich bij tijden vooral met drinken. Ze had ook al herhaaldelijk een longontsteking gehad. Bovendien waren er perioden dat Jasmijn niets wilde eten of drinken. Een oorzaak hiervan werd niet gevonden. Vandaar dat ze toen besloten een sonde te plaatsen.
Als Jasmijn in bad ligt, beweegt Ineke de benen en heupen van Jasmijn. Dit doet ze op advies van de fysiotherapeut, om te voorkomen dat Jasmijn al te stijf wordt; het helpt ook haar zitbalans in de rolstoel. Na het baden zet Ineke Jasmijn op de aangepaste postoel. Jasmijn is incontinent van urine en ontlasting, maar als ze regelmatig op de postoel zit, is ze minder incontinent. Als ze daar ook nog eens een compliment voor krijgt, ontvang je van haar een flinke glimlach.
‘Toen Jasmijn anderhalf jaar oud was, werd Roos geboren. Toen zij begon te kruipen en te reageren drong het pas echt tot Wim, mijn man, en mij door dat Jasmijn gehandicapt was. Het duurde maanden eer we het verdriet en de teleurstelling een plek hadden gegeven. Wim en ik hebben altijd gezegd dat we Jasmijn zolang mogelijk thuis willen houden en haar net zo op willen voeden als de andere kinderen. Na Roos is Iris geboren, dat is onze jongste en echt een heel ander kind dan Jasmijn en Roos: zo rustig als zij zijn, zo druk is Iris.’
Als het twaalf uur is, komen Jeanne, Iris en Roos thuis. Jeanne heeft een mooie papieren kroon op. Roos begint enthousiast te vertellen dat alle moeders zo’n kroon hebben gekregen. Daarna vertelt Jeanne hoe ze genoten heeft en bedankt Ineke nog eens voor de hulp: ‘Eerst zagenWim en ik het als een falen dat we hulp vroegen. We zagen de hulp als een indringer in ons gezin. Nu gelukkig niet meer. Zonder hulp zou ons belangrijkste doel, namelijk Jasmijn thuis laten wonen en haar zelfzorg stimuleren, nooit slagen. Zonder hulp had ik nooit naar de moederdag op school gekund. Bedankt Ineke!’
‘Het is moederdag, het is moederdag!’ Jeanne gaat vandaag voor de eerste keer, net als de andere moeders uit de klas van Roos, een ochtend mee naar school, omdat Ineke nu bij Jasmijn kan blijven. Op de basisschool van Roos worden de moeders ontvangen door de kinderen met een zelfgemaakt cadeau en lied. Vorig jaar liet Jeanne nog verstek gaan, een goede oppas voor Jasmijn was er toen niet. Roos blijft zingen: ‘Het is moederdag en mamma gaat met mij mee naar school!’
Als Ineke klaar is met schrijven kijkt ze op haar horloge en ziet dat ze nog tijd heeft om de keukenramen te zemen. Met emmer, spons en zeem in haar hand pakt ze een keukenstoel en zet die bij het raam. Als ze op de stoel staat kan ze er net niet bij, ze reikt nog wat voorover. De stoel begint verdacht te wiebelen en ze grijpt snel het raamkozijn beet.
Als Ineke binnenkomt zit Wim al aan de ontbijttafel. Hij moet elke ochtend vroeg weg voor zijn werk. Wim zou best minder willen werken, maar dat is financieel niet haalbaar. Met drie opgroeiende kinderen is er behoorlijk veel geld nodig.Wim vindt het jammer dat hij vooral ‘s morgens zijn vrouw niet kan helpen. Ze hebben wel de afspraak datWim rond zes uur thuis is en in het weekend Jasmijn in bad doet. Meestal maken Jasmijn en haar vader daar een heel spektakel van, er gaan allerlei speelgoedbeesten mee in bad, en de cd-speler schalt luid door de badkamer met Jasmijns favoriete muziek. Wim zorgt ook op zondagmiddag voor Roos en Iris, zodat Jeanne dan echt vrij heeft. Jeanne enWim lijken redelijk tevreden te zijn met de afspraken, al vindt Jeanne het wel jammer dat ze niet meer toekomt aan haar beroep van tuinarchitect.
Het team van verzorgenden heeft vorig jaar gevraagd om een abonnement op een vaktijdschrift voor de verstandelijk-gehandicaptenzorg. Steeds vaker komt het voor dat verzorgenden ingezet worden bij gezinnen met een gehandicapt kind.
kun je vertellen of je voldoende op de hoogte bent van de zorgproblemen die zich voor kunnen doen bij een thuiswonend meervoudig verstandelijk gehandicapt kind
kun je de financiële consequenties noemen
kun je de gevolgen voor de gezinssituatie noemen
heb je voor jezelf leerdoelen opgesteld: wat jij in de volgende jaren nog over de bovenstaande onderwerpen wilt leren.
