Prof. Dawn Stacey (1964) uit Ottawa (Canada) spreekt op 22 mei aanstaande in de Amsterdamse Stadsschouwburg de 16e Anna Reynvaan Lezing uit. Stacey staat in de voorhoede van ontwikkeling van kennis en van praktische instrumenten op het gebied van gedeelde besluitvorming (shared decision making). De beste patiënt is een goed geïnformeerde patiënt, vindt ze.
De Canadese hoogleraar staat te popelen om naar Nederland te komen en de Anna Reynvaan Lezing uit te spreken. Haar lezing staat in het teken van shared decision making, het proces waarin beslissingen over behandelingen gemaakt worden in samenspraak met de patiënt. Een uiterst belangrijk onderwerp voor verpleegkundigen, zegt ze. “Immers, verpleegkundigen kunnen patiënten helpen te begrijpen wat de impact is van de verschillende mogelijkheden die er zijn voor behandeling. Zij kunnen doordat ze dicht bij de patiënt staan, helder maken wat nou echt belangrijk is voor die patiënt.”
Teamaanpak
Dit moet dan wel in teamverband gebeuren, vindt Stacey. “Onderzoek toont aan dat je wat dat betreft een teamaanpak nodig hebt, al is het alleen maar om elkaar als verpleegkundigen te ondersteunen.”
In dat verband is het ook belangrijk stil te staan bij de functie van verpleegkundigen om kennis en medische terminologie voor de patiënt te vertalen in begrijpelijke taal. Dawn Stacey: “Pas als de patiënt begrijpt wat het allemaal betekent kan hij immers een goede beslissing nemen.”
Het klinkt allemaal zo logisch, maar in de praktijk is het vaak nog lang niet zo optimaal als het lijkt, laat ze weten. “Het betrekken van de patiënt bij beslissingen gaat soms nog heel inadequaat. Je ziet vaak dat patiënten nog steeds onrealistische verwachtingen hebben van een behandeling. Gewoon doordat verpleegkundigen en andere werkers in de zorg nog te veel bepalen wat ze wel en niet aan de patiënt laten weten. Bewust of onbewust. Daarom wil ik ervoor pleiten om de patiënt zo goed mogelijk voor te lichten, om alle voors en tegens tegen elkaar af te wegen. Alleen zo kun je verwachtingen realistischer maken.”
De belangrijkste vaardigheid die verpleegkundigen daarvoor moeten hebben, is een kritisch beoordelingsvermogen en talent om ingewikkelde kennis eenvoudig te vertalen. Stacey: “Kritisch kijken naar onderzoek en je bewust zijn van de verschillende manieren om wetenschappelijke evidence met de patiënt te delen. Wees je daarbij bewust dat een patiënt niet zo op de hoogte is als jij.”
Duitsland
Dawn Stacey werd in 1964 geboren in het Duitse Zweibrücken als dochter van een militair die met de Royal Canadian Air Force gelegerd was in Duitsland. Toen Dawn twee jaar was, ging het gezin terug naar Canada. Ze groeide op in vier provincies: Manitoba, Alberta, British Columbia en Ontario. Dat ze de verpleging in ging lag niet meteen voor de hand. “Hoewel ik als 5-jarige stewardess of ‘verpleegster’ wilde worden, ging mijn interesse later uit naar het vak van fysiotherapeut. Mijn moeder was fysiotherapeut en dat leek mij ook wel wat. Maar toen ik later tijdens de schoolvakanties in zomerkampen werkte, veranderde er iets. Deze kampen waren voor kinderen met verlammingen, spina bifida, cystische fibrose en andere medische aandoeningen. Ik vond het geweldig om hen persoonlijk te verzorgen en plezier met hen te maken in het zwembad. Om spelletjes te spelen en te gaan kanoën. Langzaam raakte ik ervan overtuigd dat ik de verpleging in moest gaan. Ik ging naar de McMaster University in Hamilton, zo’n 500 kilometer verwijderd van mijn ouderlijk huis. Volgens mijn moeder stond die opleiding het best aangeschreven.”
Dawn Stacey is getrouwd met de medisch socioloog Ian Graham en heeft twee dochters en een stiefzoon. “Mijn oudste dochter Joelle zit nu in het eerste jaar verpleegkunde aan de University of Ottawa. Ze komt met mij mee naar Amsterdam, wat ik natuurlijk heel leuk vind.”
De Canadese verpleegkundige vindt het geen straf naar Nederland te vliegen. Ze is gek op reizen, laat ze weten. “Niet alleen voor mijn werk, maar ook in de vakanties. Maar ik houd niet alleen van reizen, ook lezen, fietsen en fitness doe ik graag.”
Inspiratie
Zoals veel verpleegkundigen, heeft ook Dawn Stacey een inspiratiebron: professor Dauna Crooks van de McMaster University. “Een bevlogen oncologieverpleegkundige die me enorm veel geleerd heeft. Door haar ben ik ook oncologieverpleegkundige geworden. Ik zie haar nog steeds op conferenties en congressen. Kort geleden was ze ook betrokken bij een van mijn onderzoek naar ‘cancer symptom management’.”
De hoogleraar betreurt het dat ze tegenwoordig niet meer zelf aan het bed staat. “Mijn werk aan de Universiteit van Ottawa laat dat helaas niet toe. Gelukkig heb ik dat jarenlang kunnen compenseren door één week per jaar te verplegen in een familiekamp.”
Ze benadrukt dat het belangrijk is om als verplegingswetenschapper in contact te blijven met de praktijk. ”Al was het alleen maar om te zien wat er in de praktijk leeft. Want daar gaat het uiteindelijk om. Verplegen is een levend vak. In mijn onderzoek probeer ik dan ook zo veel mogelijk verpleegkundigen uit de praktijk te betrekken. Hier in Canada noemen we deze mensen de ‘kennisgebruikers’. Zij zorgen ervoor dat we doorgaan met onderzoek dat gebaseerd is op het verplegen zelf en dat ook relevant is voor de verpleging. Daarnaast betrekken we ook steeds vaker patiënten in onderzoekteams.”
Om te groeien in het vak en zich te blijven ontwikkelen, moeten verpleegkundigen gestimuleerd en ondersteund worden, vindt Stacey. “Er zijn zo veel mogelijkheden in de prachtige vak. En het is vervolgens een uitdaging om het juiste pad te vinden dat bij jou als individu past. Ik begeleid nu verpleegkundigen en andere professionals bij het behalen van hun Masters Degree. En ik vind het in dat verband echt een voorrecht om deze studenten te helpen bij het verkennen van de kansen die ze hebben. Bij het vinden van hun professionele rol in de gezondheidszorg. Dat is ook een manier van stimuleren en ondersteunen. Alleen zo worden verpleegkundigen gestimuleerd te groeien in hun professie.”
Boodschap
Dawn Stacey kijkt uit naar de Anna Reynvaan Lezing. Hoewel ze nog niet precies weet wat ze gaat zeggen, is de strekking van haar betoog wel al duidelijk. “Ik ga vertellen dat verpleegkundigen een heel belangrijke rol spelen met de besluitvorming in de patiëntenzorg. Misschien denken we dat wel te weten, maar dan stel ik de vraag: realiseren we ons dat wel iedere dag? En het logische gevolg daarvan is dat we moeten beseffen dat we het wiel in dat opzicht niet zelf hoeven uit te vinden, maar dat er genoeg trainingen en tools zijn die ons kunnen faciliteren bij de discussies met patiënten en hun familie.”
Daarnaast zal Stacey in de Stadsschouwburg ook een boodschap hebben. “Neem de tijd om de patiënt te vragen wat het belangrijkste voor hem is. Maak je er niet te makkelijk vanaf. Wals niet over de patiënt heen. Ja, we hebben het allemaal druk en we hebben weinig tijd. Maar máák gewoon tijd. Het gaat om vertrouwen en rust. Dan krijgt de patiënt echt het idee dat zijn mening doorslaggevend is. En verder moeten we ons realiseren dat het oefening vergt om shared decision making tot een gewoonte te maken.”
Wil je ook de Anna Reynvaan Lezing op 22 mei gratis bijwonen? Meld je aan
Profiel
Professor Dawn Stacey (geboren 1964) is verpleegkundige en associate professor aan de School of Nursing van de Universiteit van Ottawa (Canada). Zij is bij uitstek deskundig op het gebied van Shared Decision Making (gedeelde besluitvorming).
Dawn Stacey leidt de Patient Decision Aids Research Group, onderdeel van het Ottawa Hospital Research Institute. Zij is onder meer lid van het Nursing Best Practice Research Centre.
Professor Stacey staat in de voorhoede van ontwikkeling van kennis en van praktische instrumenten op het gebied van gedeelde besluitvorming. Haar onderzoeksprogramma is gericht op het ontwikkelen van inzicht in kennisoverdracht aan patiënten, op het meten en evalueren van de effectiviteit van interventies op dit gebied, en op de evaluatie van strategieën om patiënten meer te betrekken bij shared decision making.
In haar Anna Reynvaanlezing zal ze aan de hand van zowel onderzoek als praktijkvoorbeelden ingaan op de actievere rol van patiënten bij besluitvorming over de keuzes ten aanzien van hun gezondheid en behandeling.
Auteur(s): Adri van Beelen