De beroepshouding van fysiotherapeuten bevat antwoorden uit interviews met circa vierhonderd fysiotherapeuten op vele vragen over een professionele beroepshouding.

Welke afstand behoren fysiotherapeuten ten opzichte van hun patiënten te bewaren?

Door zijn feitelijke werk komt de fysiotherapeut letterlijk en figuurlijk dicht bij de patiënt.

• Wat is volgens fysiotherapeuten het verschil is tussen ‘dichtbij’ en ‘te dichtbij’
• Hoe gaan fysiotherapeuten om met patiënten die zij onsympathiek vinden
• Hoe gaan fysiotherapeuten om met patiënten die onaangenaam ruiken
• Hoe reageren fysiotherapeuten op ongewenste intimiteiten van patiënten
• Hoe denken fysiotherapeuten over het opbouwen van een vriendschapsrelatie met een patiënt die je aan het behandelen bent
• Is het volgens fysiotherapeuten verstandig vrienden en familieleden te behandelen
• Wat is volgens fysiotherapeuten het belang van empathie voor patiënten en hoe je daarbij ook op grenzen moet letten
• Hoe volgen fysiotherapeuten hun intuïtie en wat het gevaar daarvan is
• Wat is het belang van het beroepsgeheim
• Hoe kun je, door adviezen van fysiotherapeuten bij deze thema’s toe te passen in de praktijk, de eigenschappen verstandigheid, rechtvaardigheid, moed en passie – en daarmee een professionele beroepshouding – ontwikkelen

Welke afstand behoren fysiotherapeuten ten opzichte van hun patiënten te bewaren? En welke afstand patiënten ten opzichte van hun therapeut? Wat is ‘te intiem’ en wat ‘te afstandelijk’? Dit hoofdstuk geeft weer wat volgens fysiotherapeuten de juiste afstand is tussen fysiotherapeut en patiënt en hoe zij die in de beroepspraktijk realiseren. Ook in de Beroepsethiek en gedragsregels voor de fysiotherapeut is ‘professionele intimiteit’ een belangrijk thema:

‘Het maximaal naderen met behoud van distantie dient te allen tijde te worden gehandhaafd, zodat al het besprokene en alle handelingen de toets van niet betrokken derden kunnen doorstaan. De fysiotherapeut zal hier uiterst zorgvuldig mee om moeten gaan, teneinde zowel de patiënt als zichzelf te behoeden voor gevoelens van spijt, schuld of rancune. Ook al lijkt de behandelsituatie op het moment niet problematisch, de fysiotherapeut dient zich toch te realiseren dat bij patiënten na verloop van tijd, spontaan of onder invloed van relaties, het besef kan doordringen dat door de fysiotherapeut of door henzelf grenzen zijn overschreden die zij in normale sociale omstandigheden zeker aan hun tolerantie dan wel aan eigen handelen zouden hebben gesteld. Indien er niet langer sprake is van behoud van distantie, vervalt de waarborg voor een objectief bepaalde behandeling.’

De fysiotherapeut – en niet de patiënt – dient ervoor te zorgen dat de afstand tussen therapeut en patiënt niet te groot én niet te klein wordt. De fysiotherapeut – en niet de patiënt – moet ingrijpen als de afstand tussen hem en de patiënt niet (meer) de juiste maat heeft.

Voor fysiotherapeuten is een passende afstand ten opzichte van de patiënt handhaven essentieel omdat zij, door de kenmerken van hun beroep, onvermijdelijk heel dicht bij patiënten komen. Dichtbij kan dan sneller te dichtbij worden. We geven vier kenmerken van het beroep die deze nabijheid kunnen veroorzaken.

1. De fysiotherapeut komt dicht bij mensen omdat hij ze aanraakt, bijvoorbeeld tijdens het onderzoek, tijdens de oefentherapie, manipulaties of een massagebehandeling.
2. De fysiotherapeut komt dichtbij doordat patiënten zich voor de behandeling deels ontkleden: patiënten geven zich letterlijk bloot.
3. De fysiotherapeut komt dichtbij als hij een psychosociale oorzaak van de klacht ontdekt die door de patiënt als ‘privé’ wordt ervaren.
4. De fysiotherapeut komt dichtbij omdat patiënten veel over hun leven vertellen. Er kan informatie naar voren komen die ‘niet voor iedereen bestemd is’, waardoor de fysiotherapeut een vertrouwenspositie krijgt toebedeeld. De Beroepsethiek en gedragsregels voor de fysiotherapeut zegt over dit laatste punt:Fysiotherapeuten over hun beroep: afstand en intimiteit

‘… het groeiende vertrouwen in de fysiotherapeut kan ertoe leiden dat mensen (…) eerder geneigd of bereid zijn meer van zichzelf prijs te geven of meer van de fysiotherapeut als medemens te vragen dan buiten die situatie het geval zou zijn.’

‘Te dichtbij komen’ krijgt – begrijpelijk – de meeste aandacht in Beroepsethiek en gedragsregels voor de fysiotherapeut, omdat het ernstige consequenties kan hebben voor zowel patiënt als fysiotherapeut. Te veel afstand aanhouden is echter de andere kant van de medaille, die in dit hoofdstuk ook aandacht zal krijgen.

Verder lezen

Lees verder in De beroepshouding van fysiotherapeuten, hoofdstuk 3 Afstand en intimiteit.
In paragraaf 3.1 worden voorbeelden gegeven van de afstand die fysiotherapeuten aanhouden ten opzichte van patiënten. Par. 3.2 gaat in op de vraag of sympathie tussen fysiotherapeut en patiënt de afstand tussen therapeut en patiënt te klein maakt om nog een goede behandeling te kunnen geven. Onderwerpen zijn onder andere ‘vriendschap tussen therapeut en patiënt’ en ‘het behandelen van vrienden en familieleden’. Paragraaf 3.3 gaat in op een te grote afstand tussen fysiotherapeut en patiënt, die kan ontstaan als fysiotherapeuten hun patiënten onsympathiek vinden. Paragraaf 3.4 gaat in op ongewenste intimiteiten met een erotische of seksuele lading. Paragraaf 3.5 bespreekt het belang van empathie voor patiënten en stelt de vraag hoe een fysiotherapeut zich kan inleven in een patiënt en daarbij een gepaste afstand weet te bewaren. Paragraaf 3.6 gaat in op een heel andere wijze van ‘dichter bij de patiënt komen’ die ontstaat als de fysiotherapeut de patiënt vanuit zijn intuïtie benadert. In hoeverre kan een fysiotherapeut varen op zijn intuïtie? Paragraaf 3.7 geeft voorbeelden van hoe fysiotherapeuten omgaan met het beroepsgeheim. Paragraaf 3.8 presenteert een aantal belangrijke adviezen vanuit de eigenschappen verstandigheid, rechtvaardigheid, moed en passie.

Bron: FysioActuel.nl

Beeld: Thinkstock.nl

Tip

Hoe gaat een fysiotherapeut om met patiënten die niet willen oefenen? Wat betekent ‘eerlijk zijn’ voor fysiotherapeuten? Hoe reageer je op patiënten die vooral gemasseerd willen worden? Mag een fysiotherapeut vriendschap sluiten met een patiënt? Wat als een patiënt vooral gemasseerd wil worden? Hoe gaat een fysiotherapeut om met onsympathieke patiënten en bestaan die eigenlijk wel? Wat kan een fysiotherapeut doen voor patiënten met psychosociale problemen? Wat wordt er van een stagiair verwacht en wat van een stagebegeleider?

Het boek De beroepshouding van fysiotherapeuten bevat antwoorden op deze en vele andere vragen over een professionele beroepshouding. Dit boek is gratis digitaal beschikbaar voor fysiotherapeuten met een abonnement op BSL Fysiotherapeut Totaal.

Lees ook de eerder gepubliceerde artikelen over fysiotherapeuten en hun beroep op FysioActueel:

• Wat maakt je een goede fysiotherapeut?
• Vragen over een professionele beroepshouding: vriendschap
• Professionele beroepshouding fysiotherapeut: patiënten met psychosociale problemen
• Fysiotherapeuten over hun beroep: patiënten die vooral gemasseerd willen worden
• Fysiotherapeuten over hun beroep: de stagebegeleider

Meer artikelen over fysiotherapie: Algemeen.