Na een beroerte vindt herstel van de controle over de verlamde arm en het vloeiend bewegen grotendeels in de eerste acht weken plaats. Deze bevinding suggereert dat therapie vroeg moet worden ingezet en dat deze periode cruciaal is voor een optimaal herstel, aldus bewegingswetenschapper Joost van Kordelaar die op 12 november promoveert bij VUmc.
Een beroerte ontstaat door een plotselinge verstoring van de doorbloeding van de hersenen door een hersenbloeding of door een blokkade in een bloedvat door bijvoorbeeld een bloedpropje of een vetdeeltje. In beide gevallen krijgt een gedeelte van de hersenen geen zuurstof en glucose, waardoor er functieverlies optreedt. Van Kordelaar onderzocht patiënten die als gevolg van een infarct gedeeltelijk hand- en armfunctie verloren.
Vroegtijdige verbetering
Gedurende de eerste zes maanden na de beroerte werden bij patiënten de bewegingspatronen van de romp, arm, hand en vingers tijdens reik- en grijpbewegingen gemeten. Verbetering in kwaliteit van bewegen (restitutie) gebeurt voornamelijk vroegtijdig na de beroerte. Gedurende de eerste acht weken maken patiënten steeds meer gebruik van schouder en elleboog terwijl ze steeds minder de romp gebruiken. In dezelfde periode wordt de beweging ook vloeiender. Na deze periode is er nog steeds functioneel herstel mogelijk, maar dat vindt hoofdzakelijk plaats doordat patiënten adaptief leren te bewegen en daarmee compenseren voor bewegingsstoornissen (substitutie).
Adaptieve bewegingsstrategieën
Tijdens het herstel van een beroerte verandert ook de activatie in onbeschadigde hersengebieden, aldus Van Kordelaar. Met functionele MRI-scans kan die activiteit in de hersengebieden worden gemeten. Het opvallende is dat verstoring van de vloeiendheid bewegingen van de arm en hand gepaard gaat met verhoogde activatie van intacte hersengebieden en de kleine hersenen. Het vermoeden bestaat dat deze intacte hersengebieden een rol spelen bij adaptieve bewegingsstrategieën waarbij patiënten bewegingen bijsturen op basis van visuele informatie en informatie uit spieren en gewrichten.
EXPLICIT-stroke programma
Het onderzoek van Van Kordelaar maakt deel uit van het EXPLICIT-stroke programma. Dit is een landelijk onderzoeksprogramma geleid door VUmc met LUMC, UMC Utrecht, Radboudumc, TU Delft en 26 perifere ziekenhuizen, revalidatiecentra en verpleeghuizen. Binnen EXPLICIT-stroke wordt het effect van vroegtijdige revalidatietherapie op het functioneel herstel van de arm en hand en de relatie tussen hersenplasticiteit en functioneel herstel van de arm en hand onderzocht in patiënten met een beroerte. Het EXPLICIT-onderzoek wordt voortgezet met het 4D-EEG programma waarbij de patiënten met behulp van een meetbus op locatie van verblijf worden onderzocht.
Titel proefschrift: Recovery of the paretic upper limb early after stroke: restitution of substitution of motor control?
Promotor: prof.dr. G. Kwakkel
Copromotor: dr. E.E.H. van Wegen
Bron: VU medisch centrum
Tip
Meer informatie over fysiotherapie en beroerte:
- Jaarboek Fysiotherapie Kinesitherapie 2014, hoofdstuk 14 Het voorspellen van functioneel herstel van de bovenste extremiteit na een beroerte
- Jaarboek Fysiotherapie Kinesitherapie 2010, hoofdstuk 18 Evidence-based fysiotherapie bij patiënten met een CVA
- Meten in de praktijk, hoofdstuk 8 Interpreteren en rapporteren van gegevens
Deze boeken zijn verkrijgbaar in de webshop van BSL, maar maken ook onderdeel uit van het abonnement BSL Fysiotherapeut Totaal. Meer dan 85 boeken zijn digitaal te raadplegen.
Meer artikelen over fysiotherapie: Algemeen, Revalidatiefysiotherapie of Ziekenhuisfysiotherapie.