Top

2009 | hbo | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Doen en blijven doen

Voorlichting en compliancebevordering door paramedici

Auteurs: Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Voorlichting door paramedici is vaak gericht op gedragsverandering, op therapietrouw en zelfmanagement, kortom op compliance. Doen en blijven doen beschrijft dat proces. De therapeut heeft daarbij een rol als coach en motivator. De uiteindelijke gedragsveranderaar is echter niet de therapeut, maar de patiënt. Veel praktijkvoorbeelden illustreren hoe begeleiding van gedragsverandering en het werken aan therapietrouw en zelfmanagement in de paramedische praktijk verloopt. Doen en blijven doen wordt gepresenteerd aan de hand van het stappenmodel van gedragsverandering. De herziene versie presenteert de actuele kennis over gedragsgerichte voorlichting in de paramedische praktijk met extra aandacht voor compliance. Toegevoegd in deze uitgave zijn technieken uit de Motivational Interviewing, voorlichting aan mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden of health (il)literacy, culturele achtergronden in voorlichting en zelfmanagement bij chronisch zieken (COPD, diabetes, artrose en obesitas). Ook wordt evidence uit onderzoek in de paramedische praktijk belicht.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1 Voorlichting doorgelicht

Samenvatting

Paramedici geven sinds jaar en dag voorlichting aan hun patiënten. Toch bestaat daar nog niet zo lang systematische aandacht voor bij de beroepsgroep zelf, bij de patiënten, de overheid en onderzoekers. Pas geleidelijk aan wordt meer bekend over voorlichting in de praktijk en de inhoud, de methodiek en het effect ervan. Duidelijker wordt ook welke rol voorlichting kan vervullen in behandeling en begeleiding, zowel vanuit de behoeften en verwachtingen van patiënten als vanuit die van de professionals. Dat biedt de paramedici de mogelijkheid om voorlichting meer gericht in te zetten in hun methodisch, professioneel handelen.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

2 Voorlichting in het paramedisch handelen

Samenvatting

Voorlichting in de paramedische behandeling betreft informatie enerzijds over de aandoening en de behandeling en anderzijds over het omgaan met klachten, oefeningen doen of veranderen van gewoontes. Voorlichting gaat dus vaak over gedrag. Niet alleen over gedrag zolang de behandeling duurt, maar ook over gedrag daarna en over (verandering van) gewoontes, met het oog op het voorkomen van gezondheidsproblemen in de toekomst. Veranderen van gedrag gaat echter niet zomaar. De therapeut besteedt daarom veel aandacht aan voorlichting, om de patiënt te motiveren en te begeleiden bij deze gedragsverandering.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

3 Communicatie

Samenvatting

In de behandeling werken de therapeut en patiënt samen, ieder vanuit zijn eigen perspectief en deskundigheid. Zij hebben elkaar nodig om de behandeling goed te laten verlopen. Ze geven elkaar informatie, vragen en ontvangen informatie. Voor effectieve voorlichting zijn de volgende communicatieaspecten relevant: samenwerking, structuur van gesprekken, gespreksmodellen en gespreksvaardigheden. Deze komen in dit hoofdstuk aan bod.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

4 Persoonsgebonden factoren

Samenvatting

Tot dusver is gedragsverandering beschreven in de algemene termen van een proces dat voor iedereen langs min of meer dezelfde lijnen verloopt. In de behandeling gaat een therapeut echter uit van de individuele patiënt als biopsychosociale eenheid biopsychosociale eenheid (Van der Meij, 2005).

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

5 De stap Openstaan

Samenvatting

Blijvende gedragsverandering is het resultaat van een geleidelijk proces. In de behandeling wordt al vroeg gewerkt aan gedragsbehoud en zelfmanagement, aangezien in de beginfase de eerste stappen daartoe worden gezet.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

6 De stap Begrijpen

Samenvatting

Therapeuten geven veel informatie over het gezondheidsprobleem en de behandeling ervan. De meeste patiënten hebben daar ook behoefte aan. Ze hebben informatie en kennis nodig om hun situatie te begrijpen.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

7 De stap Willen

Samenvatting

Wanneer een patiënt ervoor openstaat zijn probleem te onderzoeken en te bespreken en hij begrijpt wat er aan de hand is, komt de stap Willen aan de orde. Deze stap verwijst naar de bereidheid van de patiënt oplossingen te zoeken, een oplossing te kiezen, die uit te proberen door die (korte of langere tijd) toe te passen. Zonder die bereidheid zal er van Doen niet veel terechtkomen, zelfs als de mogelijkheden aanwezig zijn. In de stappenreeks van de voorlichting wordt deze bereidheid aangegeven met de stap Willen. In andere modellen van voorlichting en gedragsverandering zijn de termen ‘intentie’, ‘gedragsintentie’ of ‘motivatie’ gangbaar.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

8 De stap Kunnen

Samenvatting

Tussen Willen en Doen staan praktische bezwaren. Menigeen weet, uit de beroepspraktijk of uit eigen ervaring, dat het voornemen om iets te gaan ondernemen een goede eerste stap is, maar nog geen garantie vormt dat het ook zal lukken.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

9 De stap Doen

Samenvatting

Abschließend werden die zentralen Ergebnisse zusammengefasst und Anschlussmöglichkeiten für weitere Untersuchungen zu diesem Thema aufgezeigt. Im Hinblick auf Anschlussmöglichkeiten wird speziell diskutiert, inwieweit Zufriedenheit möglicherweise Handlungsrelevant ist.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

10 De stap Blijven doen

Samenvatting

Eenmalig of kortdurend uitvoeren van ‘nieuw gedrag’ hoeft niet te betekenen dat de betrokkene dat gedrag ook zal volhouden. Daarom is het van belang het nieuwe gedrag in te passen in het dagelijks leven en ervoor te zorgen dat het een gewoonte of automatisme wordt.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

11 Begeleiden naar zelfmanagement

Samenvatting

We leven langer, maar niet al de gewonnen jaren zijn gezonde jaren. Een steeds groter deel van de mensen heeft te kampen met een of meer beperkingen of chronische ziekten (Blokstra, 2007).

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

12 Voorlichting als multidisciplinaire taak

Samenvatting

Veel patiënten krijgen niet alleen van hun paramedische behandelaar informatie, maar ook van andere zorgverleners en soms van een patiëntenvereniging. Daarnaast hebben de media en internet een aandeel in de informatiestroom.

M Van Der Burgt, F. Verhulst

13 Voorlichtingsmateriaal

Samenvatting

Voor de therapeut en voor de patiënt is voorlichtingsmateriaal een hulpmiddel in de communicatie, niet meer en niet minder.

Marieke van der Burgt, Frank Verhulst

Nawerk

Titel: Doen en blijven doen
Auteurs: Marieke van der Burgt
Frank Verhulst
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-313-7742-8
Print ISBN: 978-90-313-6166-3
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-7742-8