De Waayenborg

Naast de levendigheid van de wijk en de nabijheid van de stad ademt de omgeving nog een landelijke sfeer. De bij de bouw aangelegde parken zijn onderdeel van het terrein gebleven en nu ook toegankelijk voor mensen die in de buurt wonen. Vlakbij ligt een recreatiegebied en als het even mooi weer is, wordt er veel gefietst en gewandeld door mensen die van de natuur willen genieten. Wijkbewoners en zorgvragers!

Zorgvragers op een afdeling revalidatie verblijven tijdelijk in het verpleeghuis. Dit betekent dat de verzorgenden en verpleegkundigen op zo’n afdeling steeds met andere mensen in aanraking komen. Mensen met verschillende aandoeningen, maar ook met verschillende emoties en karaktereigenschappen. Dit maakt het werk boeiend en afwisselend. Van de andere kant is het ook zo dat je van veel ziekten en gevolgen daarvan het nodige moet weten. Het gaat dan om kennis, maar ook om vaardigheden. In de casus over De Waayenborg leer je drie zorgvragers kennen: de heer De Wit en mevrouw Martens, die beiden een CVA hebben gehad, en de heer Klaarbeek die diabetes mellitus heeft. De heer Klaarbeek heeft onlangs een onderbeenamputatie gehad.

Verpleeghuis De Waayenborg is een verpleeghuis waar zowel somatisch zieken als psychogeriatrische zorgvragers kunnen verblijven.

Ondertussen ging de zorg ‘gewoon’ door. Nou ja, ‘gewoon’? De veranderende woonsituaties, bewonersgroepen, wensen, mogelijkheden, samenwerking met andere zorginstellingen, met meerdere disciplines, de nieuwbouw; dit alles (en meer) maakte het noodzakelijk dat de verplegingsdienst zich beraadde op de manier van zorgverlening. Een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van hoofden, verpleegkundigen en verzorgenden kwam na rijp beraad en in overleg met andere disciplines tot de conclusie over te gaan op een verpleegsysteem volgens Eerst Verantwoordelijke Verzorgende. De tot dan toe gehanteerde teamverpleging gooide de verplegingsdienst echter niet direct overboord. ‘Stapje voor stapje’ was het motto en daarom is een afdeling gekozen als projectafdeling om dit verpleegsysteem in te voeren. Die afdeling was de revalidatieafdeling De Waterkant.

Revalidatieafdeling De Waterkant bestaat uit tien eenpersoonskamers en vijftien tweepersoonskamers. Een jaar geleden is de afdeling in gebruik genomen. Over alles, van het meubilair en de vloerbedekking tot de gebruikte kleuren en de grootte van de kamers, is nagedacht. En het mag gezegd worden: het is prachtig geworden.

Meneer De Wit is sinds kort opgenomen om te revalideren na een CVA. Hij is 66 jaar en net gepensioneerd. Hij is linkszijdig verlamd. Aan de voorwaarden om hem volgens de NDT-methode te behandelen wordt voldaan. De behandeling verloopt redelijk voorspoedig, maar de kinderen van meneer De Wit vinden dat er wel erg veel van hem gevraagd wordt. Als ze bij hem op bezoek zijn hoort het personeel ze regelmatig tegen hem zeggen: “Laat maar pa, dat doen wij wel even voor je”.

Mevrouw Martens is vandaag opgenomen om te revalideren na een CVA. Zij is rechtszijdig verlamd en heeft een motorische afasie. Mevrouw Martens is 55 jaar en woont alleen in een benedenwoning in een buitenwijk van de stad. Zij heeft een baan als helpdesk-medewerkster bij een telecommunicatiebedrijf.

Leontien heeft naar aanleiding van het anamnesegesprek de zorgbehoefte van mevrouw Martens ingeschat. Ze heeft zorgproblemen en zorgresultaten geformuleerd. Petra is daar erg tevreden over en heeft ze vastgesteld samen met het team en mevrouw Martens. Petra weet dat Leontien meer opdrachten heeft voor de hoofdfase van de BPV, want Petra is de werkbegeleidster van Leontien. Petra vraagt aan Leontien: “Wat vind je ervan om de zorgactiviteiten voor de basiszorg voor mevrouw Martens te plannen? Je moet dan rekening houden met de NDT-methode.”

Meneer Klaarbeek is sinds een maand opgenomen op de revalidatieafdeling om te revalideren na een onderbeenamputatie. Hij lijdt al jaren aan diabetes mellitus. Deze chronische ziekte had zijn gezichtvermogen al ernstig aangetast en nu is dus ook nog een amputatie van zijn rechter onderbeen noodzakelijk geweest. De doofheid waar hij daarnaast aan lijdt is een ouderdomsprobleem, en in combinatie met zijn slechte gezichtsvermogen leidt dat ertoe dat hij praktisch niet deel kan nemen aan sociale activiteiten. Over een hoorapparaat wil hij niet nadenken. Zijn wereld wordt dus in feite steeds kleiner.

Meneer Klaarbeek is 72 jaar en werkte tot zijn pensionering bij de plantsoenendienst van de gemeente. Tot zijn opname op de revalidatieafdeling woonde hij ruim twee jaar in het verzorgingshuis. Een maand geleden is hij opgenomen om te revalideren na een onderbeenamputatie. Hij lijdt aan diabetes mellitus. Dit heeft ook zijn slechtziendheid veroorzaakt. De doofheid waar hij daarnaast aan lijdt is een ouderdomsprobleem, en in combinatie met zijn slechte gezichtsvermogen leidt dat ertoe dat hij praktisch niet deel kan nemen aan sociale activiteiten. Iedereen die contact met hem zoekt, moet dat doen door hem aan te raken, want hij hoort of ziet mensen niet aankomen. Hij schrikt dan vaak enorm en reageert boos. Zo’n eerste contact is voor veel medepatiënten een reden om het niet nogmaals te proberen. Ook voor het verzorgende personeel is het niet gemakkelijk een goede zorgrelatie op te bouwen.

Sharon spreekt regelmatig met meneer Klaarbeek over zijn situatie. Dat het bijvoorbeeld gemakkelijker voor zijn sociale contacten zou zijn als hij een hoorapparaat zou gebruiken.“Nog meer hulpstukken?” zegt hij dan.“Mij niet gezien.” Ook zijn zelfredzaamheid bij de persoonlijke verzorging neemt af. Tijdens de verzorging is een wondje aan zijn teen ontdekt en allerlei snoepgoed in zijn kastje. Als Sharon hem daarnaar vraagt zegt hij: “Nou en? Mag ik dan helemaal niks meer?”. Hij wil graag helemaal geholpen worden. Hij zegt daarover: “Wat heeft dat nou voor zin op mijn leeftijd? Ik zie weinig, hoe kan ik dan het toilet vinden en weten of ik mijzelf goed verzorg?”.

Meneer De Wit is sinds kort opgenomen om te revalideren na een CVA. De kinderen van meneer De Wit vinden dat er wel erg veel van hem gevraagd wordt. Ze komen één keer in de week langs en vinden dat het maar langzaam gaat. Als ze bij hem op bezoek zijn hoort het personeel ze regelmatig tegen hem zeggen: “Laat maar pa, dat doen wij wel even voor je”.

Meneer De Wit gaat over zes weken naar huis. Voor hem is de afrondingsfase van zijn verblijf in De Waayenborg aangebroken. De afrondingsfase bereidt hem en zijn vrouw voor op de tijd na zijn verblijf in het verpleeghuis. Wanneer de ontslagdatum is vastgesteld, wordt het aantal behandelingen langzaam teruggebracht. De therapieën worden minder en indien nodig wordt de behandeling overgedragen aan behandelaars buiten het revalidatiecentrum. Ook gaat meneer De Wit met weekendverlof. Deze week een paar uurtjes, maar volgende week een hele dag. Het weekendverlof bereidt voor op de tijd na het ontslag en is daarom een belangrijk onderdeel van het revalidatieproces.

Nieuw beleid, nieuwe afdeling, specifieke doelgroep, nieuw personeel. Het team dat sinds de ingebruikname van de afdeling samenwerkt, is nieuw samengesteld. De afdeling personeelszaken heeft zo veel mogelijk in overleg met de personeelsleden geprobeerd tot deze samenstelling te komen. Met persoonlijke voorkeur van personeelsleden is daarbij soms wel en soms niet rekening gehouden. Ook beroepsmatige kwaliteiten hebben een rol gespeeld.

Herlees de oriëntatie op de casus (pagina 11) en denk na over de vraag of je beeld van revalidatie veranderd is door de leertaken in dit boek. En hoe zit het met je eigen deskundigheid? In welk opzicht is die veranderd?