Verpleegkundigen en artsen die te veel leed en sterfgevallen zien, kunnen last krijgen van compassiemoeheid, wat inhoud dat ze geen medeleven voor hun patiënten meer kunnen opbrengen, Daarover schreef klinisch ethicus Erwin Kompanje een artikel in BijzijnXL.
Kompanje is klinisch ethicus in het Rotterdamse Erasmus MC op de afdeling Intensive care volwassenen. Hij stelt dat juist zorgverleners die het grootste medeleven hebben met hun patiënten, het hardst worden getroffen worden door compassiemoeheid. Verpleegkundigen met compassiemoeheid depersonaliseren hun patiënten, stelt Kompanje. Ze hebben het dan niet meer over meneer Jansen maar over die falende lever in bed zeven. Ze zijn vaker ziek en hebben algemene klachten als hoofdpijn en rugpijn. Daarnaast hebben ze meer moeite met alledaagse emotionele zaken in hun privéleven en slapen ze slechter.
Met name artsen en verpleegkundigen die veel te maken hebben met sterven en ernstig lijden, zoals op afdelingen oncologie en intensive care, hebben meer kans compassievermoeid te raken. De verschijnselen lijken op de symptomen van burn-out, maar volgens Kompanje is compassiemoeheid niet hetzelfde als een burn-out.
Compassiemoeheid leidt ertoe dat verpleegkundigen minder goed werk leveren. Als verpleegkundigen minder geven om hun patienten, praten ze minder met hen, kunnen ze medicatie vergeten, wassen ze hun handen minder en hebben ze minder oog voor nieuwe symptomen of een veranderende klinische toestand.
Menslievend
Chel Coenen is secretaris van de verpleegkundige adviesraad (VAR) van Radboudumc in Nijmegen. Van de verpleegkundigen of de HR-afdeling heeft hij nog niet gehoord over compassievermoeidheid: “Burn-out bij zorgprofessionals is natuurlijk niet onbekend. De werkdruk neemt alleen maar toen en de complexiteit van patiënten ook, maar burn-out is iets van alle tijden. Een term als compassiemoeheid heb ik nog niet voorbij horen komen. Het ziekteverzuim is juist aan het dalen bij ons.”
Volgens Erwin Kompanje is het van groot belang om compassiemoeheid te herkennen en er iets aan te doen. Er zijn al cursussen over compassiemoeheid. Hoewel er in het Radboudumc nog geen beleid voor is, betekent dat niet dat compassie geen thema is, zegt Chel Coenen: “De afgelopen jaren is in St Radboud in werkgroepen veel gesproken over compassie en menslievendheid. Er is een beweging om macht terug te geven aan de professional. Als we met meer compassie ons vak uitoefenen, dan bevordert dat de kwaliteit van zorg.”
Lees ook het artikel uit Bijzijn XL Te moe om nog voor jezelf te zorgen
Auteur(s): Jaap Meijers