De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) maakte enige tijd geleden bekend in 2015 te gaan controleren of verpleeg- en verzorgingshuizen het bewegen van ouderen stimuleren, overeenkomstig het programma Preventief bewegen in verpleeg- en verzorgingshuizen. Op dit gebied gebeurt in verpleeg- en verzorgingshuizen al geruime tijd veel, stelt Anneke Hiemstra van het Nederlandse Instituut voor Sport en Bewegen (NISB).
‘In 2005 voerden wij al campagne om ouderenzorginstellingen te wijzen op het belang hiervan’, vertelt ze. ‘Door de jaren heen is dit steeds onder de aandacht gebleven, ook al hadden wij daarin toen verder geen expliciete rol. Met de komst van de bouwstenen van de IGZ in 2012 voor bewegen als onderdeel van verantwoorde ouderenzorg, kwam het onderwerp weer versterkt in de aandacht te staan. Wij hebben toen gezegd: we gaan onze kennis op dit gebied volop inzetten om het op beleidsniveau te agenderen voor de ouderenzorg en de al bestaande best practices te delen.’
Daaraan blijkt bij de ouderenzorgaanbieders zeker behoefte te bestaan. ‘Ze vinden de bouwstenen interessant, maar ze weten vaak niet waar ze moeten beginnen’, zegt Hiemstra. ‘Dus zijn wij regiobijeenkomsten gaan organiseren, en uit de vragen die daar worden gesteld zie je de dilemma’s van de zorgaanbieders vanzelf naar boven komen. Ze blijken dan bijvoorbeeld niet goed te weten hoe ze moeten omgaan met mensen die niet willen bewegen. Gelukkig hebben wij specifieke kennis op dit gebied, zodat we ze verder kunnen helpen door erop te wijzen hoe ze onbewuste gedragsbeïnvloeding kunnen toepassen om ouderen toch aan het bewegen te krijgen.’
Het urgentiebesef is er dus in de verpleeg- en verzorgingshuizen, stelt Hiemstra. Ze leidt dit ook af uit het feit dat beide congressen die Studiearena met het NISB als medeafzender over het onderwerp bewegen bij ouderen belegde druk bezocht waren. ‘Ook voor onze nieuwsbrief is veel animo’, vertelt ze. ‘Maar uit lopend onderzoek blijkt tweederde de bouwstenen nog niet te kennen. Er is dus nog veel winst te boeken.’
De fysiotherapeut kan in het preventief bewegen voor ouderen een grote rol spelen, denkt Hiemstra. ‘Het is niet voor niets dat wij op dit punt samenwerken met het KNGF’, zegt ze. ‘Het KNGF heeft samen met ActiZ, V&VN en het LOC een module bewegingsgerichte zorg ontwikkeld, die helpt om in het zorgleefplan gerichte aandacht voor bewegen op te nemen. De fysiotherapeut kan de professionals in de verpleeg- en verzorgingshuizen mee op weg helpen om ouderen op verantwoorde wijze hiertoe aan te zetten. Maar het is wel zaak dat ze dit op een coachende manier doen. Het is niet de bedoeling dat ze een situatie creëren waarin ze verpleegkundigen de indruk kunnen geven dat iemand anders hen komt vertellen hoe zij hun werk moeten doen.’
Auteur(s): Frank van Wijck