Top

Gepubliceerd in:

01-03-2012 | Wetenschap

Bevorderen van gepaste zorg voor patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten: een voorbeeld

Auteurs: L.N.L. Zonneveld, Dr. A. van ’t Spijker, Professor J.J. van Busschbach

Gepubliceerd in: GZ - Psychologie | Uitgave 2/2012

Samenvatting

Onverklaarde lichamelijke klachten komen vaak voor. Als deze klachten voldoen aan de DSM-IV-R criteria van een somatoforme stoornis, dan is de kans op een spontaan herstel klein, is de kwaliteit van leven laag en zijn de kosten hoog. Cognitieve gedragstherapie blijkt deze klachten te kunnen verminderen, de kwaliteit van leven te verhogen en kosten te verlagen. Individuele cognitieve gedragstherapie gebaseerd op het ‘gevolgenmodel’ is effectief gebleken in de tweedelijns medische gezondheidszorg. Een laagdrempelige inzet ervan door de huisarts werd echter gehinderd vanwege de lage acceptatie door patiënten en het verlies van effectiviteit in de eerste lijn. In deze casusbeschrijving presenteren wij een modificatie van het gevolgenmodel, waarin het creëren van een laagdrempelig en effectief aanbod centraal staat, dat door de GZ-psycholoog kan worden ingezet.

vorige artikel ‘Kruisbestuiving tussen wetenschappers en hulpverleners werkt’

volgende artikel Twee behandelcoördinatoren op één kamer

Allen, L.A. & Woolfolk, R.L. (2010). Cognitive behavioral therapy for somatoform disorders. Psychiatric Clinics of North America, 33, 579–593.CrossRefPubMed

Arnold, I.A., De Waal, M.W.M., Eekhof, J.A.H., e.a. (2009). Medically unexplained physical symptoms in primary care: a controlled study on the effectiveness of cognitive- behavioral treatment by the family physician. Psychosomatics, 50, 515–524.CrossRefPubMed

Arnold, I.A., De Waal, M.W.M., Eekhof, J.A.H., e.a. (2006). Somatoform disorder in primary care: course and the need for cognitive-behavioral treatment. Psychosomatics, 47(6), 498–503.CrossRefPubMed

Arnold, I.A., Speckens, A.E.M. & Van Hemert, A.M. (2004). Medically unexplained physical symptoms: the feasibility of group cognitive-behavioural therapy in primary care. Journal of Psychosomatic Research, 57(6), 517–520.CrossRefPubMed

Barsky, A.J., Orav, E.J. & Bates, D.W. (2005). Somatization increases medical utilization and costs independent of psychiatric and medical comorbidity. Archives of General Psychiatry, 62, 903–910.CrossRefPubMed

Bleichhardt, G., Timmer, B. & Rief, W. (2005). Prädiktoren für den direkten und längerfristigen therapieerfolg bei patienten mit somatoformen störungen nach verhaltenstherapeutischer behandlung. Zeitschrift für klinische psychologie, psychiatrie und psychotherapie, 53(1), 40–58.

Bouman, T.K., Vervaeke, G.A.C. & Visser, S. (2001). Behandelprotocol bij hypochondrie: therapeutenboek. Utrecht: Cure & Care Publishers.

De Waal, M.W.M., Arnold, I.A., Eekhof, J.A.H., e.a. (2004). Somatoform disorders in general practice: prevalence, functional impairment and comorbidity with anxiety and depressive disorders. British Journal of Psychiatry, 184(6), 470–476.CrossRefPubMed

Diekstra, R. (1999). Ik kan denken/voelen wat ik wil. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Dirkzwager, A.J.E. & Verhaak, P.F.M. (2007). Patients with persistent medically unexplained symptoms in general practice: characteristics and quality of care. BMC Family Practice, 8, 33.CrossRefPubMedPubMedCentral

First, M.B., Spitzer, R.L., Gibbon, M., e.a. (1999). Structured clinical interview for DSM-IV axis I disorders (M.A.C. van Groenesteijn, G.W. Akkerhuis, R.W. Kupka, N. Schneider & W.A. Nolen, Trans.). Amsterdam: Harcourt Test Publishers.

Hoogduin, C.A.L., Hagenaars, M.A., Van Minnen, A., e.a. (1999). Protocollaire behandeling van patiënten met ongewenste gewoonten: zelfcontroleprocedures. In G.P.J. Keijsers, A. Van Minnen & C.A.L. Hoogduin (Red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg 2 (pp. 237–252). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Koch, H., Van Bokhoven, M.A., Ter Riet, G., e.a. (2007). Demographic characteristics and quality of life of patients with unexplained complaints: a descriptive study in general practice. Quality of Life Research, 16, 1483–1489.CrossRefPubMedPubMedCentral

Kroenke, K. (2007). Efficacy of treatment for somatoform disorders: a review of randomized controlled trials. Psychosomatic Medicine, 69(9), 881–888.CrossRefPubMed

Leibbrand, R., Hiller, W. & Fichter, M.M. (1999). Effect of comorbid anxiety, depressive, and personality disorders on treatment outcome of somatoform disorders. Comprehensive Psychiatry, 40(3), 203–209.CrossRefPubMed

Longmore, R.J., & Worrell, M. (2007). Do we need to challenge thoughts in cognitive behavior therapy? Clinical Psychology Review, 27(2), 173–187.CrossRefPubMed

Nakao, M., Fricchione, G., Myers, P., e.a. (2001). Anxiety is a good indicator for somatic symptom reduction through behavioral medicine intervention in a mind/body medicine clinic. Psychotherapy and Psychosomatics, 70, 50–57.CrossRefPubMed

Nelson-Jones, R. (1982). The theory and practice of counselling psychology. In (pp. 250–257). London: Cassell Educational Limited.

Nezu, A.M., Nezu, C.M., Friedman, S.H., e.a. (1998). Helping cancer patients cope: a problem-solving approach. Washington, DC, US: American Psychological Association.CrossRef

Nezu, A.M., Nezu, C.M. & Lombardo, E.R. (2001). Cognitive-behavior therapy for medically unexplained symptoms: a critical review of the treatment literature. Behavior Therapy, 32(3), 537–583.CrossRef

Nimnuan, C., Hotopf, M. & Wessely, S. (2001). Medically unexplained symptoms: an epidemiological study in seven specialities. Journal of Psychosomatic Research, 51, 361–367.CrossRefPubMed

Oostburg, R.I.M. (1997). Relaxatietraining voor de uitvoeringspraktijk: verbatim protocol (ten behoeve van hulpverleners).

Prins, J., Bleijenberg, G., Rouweler, E.K., e.a. (2005). Effect of psychiatric disorders on outcome of cognitive-behavioural therapy for chronic fatigue syndrome. The British Journal of Psychiatry, 187, 184–185.CrossRefPubMed

Reynolds, K.J., Vernon, S.D., Bouchery, E., e.a. (2004). The economic impact of chronic fatigue syndrome. Cost Effectiveness and Resource Allocation, 2, 4.CrossRefPubMedPubMedCentral

Smith, G.R., Monson, R.A. & Ray, D.C. (1986). Patients with multiple unexplained symptoms: their characteristics, functional health, and health care utilization. Archives of Internal Medicine, 146(1), 69–72.CrossRefPubMed

Speckens, A.E.M., Spinhoven, P., Hawton, K.E., e.a. (1996). Cognitive behavioural therapy for medically unexplained physical symptoms: a pilot study. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 24(1), 1–16.CrossRef

Speckens, A.E.M., Spinhoven, P. & Van Rood, Y.R. (1999). Protocollaire behandeling van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten: cognitieve gedragstherapie. In G.P.J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (Red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg 2 (pp. 199–236). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Speckens, A.E.M., Van Hemert, A.M., Bolk, J.H., e.a. (1995). The acceptability of psychological treatment in patients with medically unexplained physical symptoms. Journal of Psychosomatic Research, 7, 855–863.CrossRef

Sumathipala, A. (2007). What is the evidence for the efficacy of treatments for somatoform disorders? A critical review of previous intervention studies. Psychosomatic Medicine, 69(9), 889–900.CrossRefPubMed

Van den Hout, A.H.C. & Kole-Snijders, A.M.J. (2000). Cognitieve behandelingen. In J.W.S. Vlaeyen & P.H.T.G. Heuts (Red.), Gedragsgeoriënteerde behandelingsstrategieën bij rugpijn. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Van Rood, Y.R., Ter Kuile, M.M. & Speckens, A.E.M. (2001). Ongedifferentieerde somatoforme stoornis. In P. Spinhoven, T.K. Bouman & C.A.L. Hoogduin (Red.), Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen (pp. 17–40). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.CrossRef

Van Rood, Y.R. & Van Es, S.M. (2001). Ontspanningsoefeningen: een handleiding met speciale aandacht voor het gebruik van ontspanningsoefeningen lichamelijk klachten. Leiden: Leids Universitair Medisch Centrum.

Ware, J.E., Kosinski, M. & Keller, S.D. (1994). SF-36 Physical and mental health summary scales: a user’s manual. Boston, MA: New England Medical Center, The Health Institute.

Zonneveld, L.N.L. (2005). Draaiboek ’Omgaan met de gevolgen van onverklaarde lichamelijke klachten’. Vlaardingen/Rotterdam: Riagg Rijnmond/Erasmus MC Department of Medical Psychology and Psychotherapy.

Zonneveld, L.N.L., Duivenvoorden, H.J., Passchier, J., e.a. (2010). Tailoring a cognitive behavioural model for unexplained physical symptoms to patient’s perspective: a bottom-up approach. Clinical Psychology and Psychotherapy, 17(6), 528–535.CrossRef

Zonneveld, L.N.L., Van ’t Spijker, A., Passchier, J., e.a. (2009). The effectiveness of a training for patients with unexplained physical symptoms: protocol of a cognitive behavioral group training and randomized controlled trial. BMC Public Health, 9, 251.CrossRefPubMedPubMedCentral

Titel: Bevorderen van gepaste zorg voor patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten: een voorbeeld
Auteurs: L.N.L. Zonneveld
Dr. A. van ’t Spijker
Professor J.J. van Busschbach
Publicatiedatum: 01-03-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: GZ - Psychologie / Uitgave 2/2012
Print ISSN: 1879-5080
Elektronisch ISSN: 1879-5099
DOI: https://doi.org/10.1007/s41480-012-0013-3

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2012

Angsten overschrijven

‘Kruisbestuiving tussen wetenschappers en hulpverleners werkt’

Nieuws

Deze behandeling dient u (helaas) zelf te betalen...

Valt gedrag te verklaren door kennis van het brein?

De koning van Bhutan en de verspreiding van geluk