Skip to main content
Top

2008 | mbo verpleegkundige/niveau 4 | Boek

Assistent en maatschappij

Burgerschap voor AG

Auteurs: B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Assistenten in de gezondheidszorg hebben dagelijks te maken met mensen met verschillende achtergronden. Dit vereist inzicht in maatschappelijke vraagstukken. Maar ook inzicht in de eigen identiteit in de snel veranderende samenleving.Het basiswerk Assistent en maatschappij haakt hierop in. In tien hoofdstukken geven de auteurs een uitgebreid overzicht van de belangrijkste maatschappelijke kwesties en verschijnselen. Aan bod komen onder andere de samenleving, werk en sociale zekerheid, politiek, culturele verscheidenheid, globalisering en technologie, levensbeschouwing en ethiek. Hoe werkt onze democratie? Welke verschillende culturen en religies zijn er? Hoe zit het socialezekerheidsstelsel in elkaar? Welke invloed hebben de media op ons leven? De verschillende onderwerpen worden uitgelegd aan de hand van illustratieve voorbeelden uit de beroepspraktijk van assistenten.Assistent en maatschappij is de geheel herziene versie van het Kompas–boek Voetstappen in de samenleving. De kwalificaties Leren, Loopbaan en Burgerschap lopen als een rode draad door het boek. Om het boek nog beter toe te snijden op de lespraktijk is er aan het begin van het boek een hoofdstuk toegevoegd met leertips en –technieken. Daarnaast zijn er hoofdstukken toegevoegd over actuele kwesties als Identiteit en Consument & Media.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Leren leren
Samenvatting
Leren komt je niet aanwaaien. Informatie moet tot kennis worden en wat daarvoor van belang is, wat betekenis heeft, dat leer je op school. Docenten zijn immers deskundigen op een bepaald gebied. Binnen het onderwijs worden competenties gebruikt die omschrijven wat je moet weten en kunnen. Veel vormen van leren vinden ook buiten de school plaats. Om te leren, moet je gemotiveerd zijn. Leren vraagt ook een zekere discipline en vooral aandacht. Als je sturing aanbrengt in je leerproces kun je betere resultaten halen. Zonder planning drijf je maar wat op de grote informatiestromen mee. Kennis moet je in de praktijk brengen en je opleiding wil dat stimuleren. Dit hoofdstuk geeft verschillende leertips en probeert uit te leggen wat leren is. In het onderwijs van vandaag kun je niet meer zonder reflectie op je eigen leerproces en je eigen leerstijl. Met het portfolio kun je reflecteren op je competenties en ontwikkeldoelen, en maak je zichtbaar welke competenties je beheerst. Leren leren is een persoonlijke competentie die elke assistent moet beheersen.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
2. Samenleven
Samenvatting
Elke samenleving bezit zijn eigen cultuurkenmerken, waarden en normen die voortdurend veranderen als gevolg van contacten met andere samenlevingen en interne gebeurtenissen. Sociale controle en socialisatie (cultuuroverdracht) bepalen voor een groot deel het gezicht van een cultuur. Rolverdeling tussen mannen en vrouwen bijvoorbeeld. Mensen die afwijken van de ‘hoofdcultuur’ zijn ‘anderen’.
Door het ontstaan van schaarste (gebrek aan werk en woonruimte bijvoorbeeld) ligt het gevaar van vooroordelen en discriminatie tegenover ‘anderen’ steeds op de loer.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
3. Maatschappelijke veranderingen in Nederland
Samenvatting
Met name de laatste vijftig jaar van de twintigste eeuw heeft zich in Nederland een aantal veranderingen voltrokken. De samenstelling van de bevolking wijzigde in snel tempo. Migratie zorgde voor een samenleving waarin groepen mensen met verschillende achtergronden en culturen hun plaats innamen. Nederland werd welvarender en kon zich het één en ander permitteren; emancipatie (gelijkberechtiging) en individualisering eisten hun plaats op. De oude collectiviteiten brokkelden af. Mensen wilden inspraak op een groot aantal gebieden. De ontzuiling en ontkerkelijking waren nagenoeg voltooid aan het eind van deze eeuw. Nieuwe gelovigen, zoals de aanhangers van de islam, vormden inmiddels de tweede godsdienst in Nederland. Daarnaast is de samenleving sterk geïndividualiseerd.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
4. Democratie, politieke besluitvorming en partijen
Samenvatting
Nederland is een rechtsstaat. De macht in ons land is opgesplitst zodat niet enkele personen beslissen over velen. De rechten van de burger zijn vastgelegd in de grondwet en er is vrijheid van meningsuiting. Op deze manier wordt het individu beschermd tegen de macht van het bestuur. Nederland hanteert het systeem van de trias politica, de scheiding der machten. De meeste partijen in de Nederlandse politiek kennen hun oorsprong in de grote maatschappelijk politieke stromingen zoals het liberalisme, socialisme/communisme en de christendemocratie. Het gezicht van de oorspronkelijke stromingen verandert voortdurend, maar de basiselementen blijven onaangetast.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
5. Mens en werk
Samenvatting
Naast de belangrijke functie die werk in onze westerse samenleving heeft, blijven mensen ook andere keuzen maken. Er zijn mensen die plezier belangrijker vinden dan geld, en vrije tijd hoger achten dan een volledige baan. Die keuzen komen voort uit een bepaalde visie op arbeid. De betekenis die wij aan arbeid toekennen noemen we arbeidsethos. De normen en waarden over en de visie op werk en werkloosheid veranderen voortdurend. In de twintigste eeuw veranderde er veel in de wetgeving rond arbeid en werk. De opkomst van de vakbeweging en andere politieke inzichten maakten dat de werknemer meer invloed kreeg op zijn positie in het bedrijf of organisatie. De overheid ging zich steeds meer bemoeien met zaken rond het arbeidsproces. Gezondheid en ontplooiing, ook in je werk, worden hoog gewaardeerd. Ook zijn er veel mensen die vrijwilligerswerk verrichten.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
6. Verzorgingsstaat en sociale zekerheid
Samenvatting
Nederland heeft er zo’n honderd jaar voor nodig gehad om het zo te organiseren dat de meeste inwoners van dit land in een redelijke welvaart kunnen leven. De uitdaging van de 21e eeuw zal zijn minimaal dit welvaartsniveau te handhaven. De solidariteit tussen de generaties zal onderwerp van voortdurende discussie blijven. Een voortdurende aanpassing van ons sociale zekerheidsstelsel lijkt daarvoor een noodzakelijke voorwaarde.
Door de vergrijzing zal de verhouding tussen actieven en niet-actieven er de eerste vijftien jaar niet gunstiger op worden. De overheid stimuleert het doorwerken tot 65 jaar met fiscale maatregelen. Eerder stoppen met werken, wordt ontmoedigd door het afschaffen van allerlei ouderenregelingen op het werk.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
7. Identiteit en globalisering
Samenvatting
Globalisering is onder andere mogelijk gemaakt door ontwikkelingen op het gebied van vervoer en telecommunicatie. Vele internationale organisaties zijn ontstaan. Mede door deze globalisering is er een zoektocht ontstaan naar de eigen identiteit en de identiteit van Nederland. De politiek wil het wij-zijdenken doorbreken en de WRR schreef het rapport Identificatie met Nederland. Identificatie verloopt volgens de WRR door drie processen: de functionele, de normatieve en de emotionele identificatie.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
8. Techniek, media en consumentisme
Samenvatting
Door de techniek is ons leven veranderd en veranderen wij mee. Je zou kunnen zeggen dat we eerst leerden gereedschap te hanteren, later gingen we een machine bedienen en nu bewaken we een automaat, een automatische machine. Het lijkt of de techniek ons leven beheerst, maar het zijn toch mensen die keuzen maken, zeker in de gezondheidszorg. Wij schakelen de stroom in en wij programmeren de automatische instellingen van de apparatuur. Steeds vaker wordt de zorgvrager een consument genoemd. Zij worden geacht een rationele afweging tussen hun belangen, de producten of diensten, en de bijhorende kosten te maken. Veel patiënten willen bij keuzes wel alles weten en zoeken veel informatie op internet, maar geheel geïnformeerd zijn, is natuurlijk niet altijd mogelijk. Er zijn diverse organisaties die zich richten op de rechten van consumenten, ook van zorg-consumenten.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
9. Ethiek
Samenvatting
Om een goede ethische discussie te voeren, is het nodig dat je de woorden moraal, ethische dilemma’s en normen en waarden kent. Binnen je toekomstige werk is integer handelen een belangrijk onderdeel van je beroepshouding. In de gezondheidszorg komen veel ethische dilemma’s voor omdat de technologisering ervoor gezorgd heeft dat er heel veel mogelijk is en dat mensen heel lang in leven gehouden kunnen worden door apparaten. Waar leg je de grens? Wat mag nog wel en wat mag niet? En wie bepaalt dat? Keuzen worden gemaakt door afweging op diverse terreinen, vanuit verschillende standpunten. De normen en waarden die dan in het geding komen, hebben verschillende achtergronden. Overtuigingen sturen die normen en waarden daarbij aan. Welke benadering je daarin kiest, heeft te maken met je godsdienstige of niet-godsdienstige levensbeschouwing. Bij een moeilijk ethisch dilemma in de gezondheidszorg wordt soms gewerkt met een methode voor ethische reflectie.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
10. Levensbeschouwing en zingeving
Samenvatting
Niet iedereen gelooft in een God of sluit zich aan bij een van de grote godsdiensten, maar iedereen heeft wel een eigen levensbeschouwing en probeert vandaaruit zin aan het eigen leven te geven. Binnen elke godsdienst zijn er verschillende richtingen zoals orthodoxe, vrijzinnige en mystieke richtingen. De vraag wat nu precies de waarheid is, wordt door iedereen anders beantwoord.
B. van Abshoven, W. van Grootheest, T. Verhoeven
Nawerk
Meer informatie
Titel
Assistent en maatschappij
Auteurs
B. van Abshoven
W. van Grootheest
T. Verhoeven
Copyright
2008
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-6290-5
Print ISBN
978-90-313-5196-1
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-6290-5