Zorg rondom neurologie

Voorwerk

Inleiding

Samenvatting

De laatste decennia laten vele ingrijpende ontwikkelingen zien op het gebied van de specialismen neurologie en neurochirurgie. Technische ontwikkelingen hebben bijvoorbeeld veel betere toepassingen opgeleverd voor beeldvormende diagnostiek.

Paul van Keeken

1. De professie van de neuroverpleegkundige

Samenvatting

De huidige maatschappij heeft een belangrijke invloed op de verpleegkundige beroepsuitoefening. Zo zorgen demografische veranderingen als vergrijzing, de verschillende culturen, individualisering, zelfbewustzijn en mondigheid van de burger, de afname van het aantal jongeren (potentiële beroepsbeoefenaren) en een toename van het aantal alleenstaanden voor een grotere vraag naar verpleegkundige zorg op maat.

Paul van Keeken, Marria Wester

2. Anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel

Samenvatting

De functionele eenheid van het zenuwstelsel is de zenuwcel ofwel het neuron, bestaande uit een cellichaam, axon en dendrieten. In het cellichaam bevinden zich de celkern en verschillende organellen die verantwoordelijk zijn voor onder andere eiwitsynthese en energievoorziening.

Henk Hoff, Jan Kuks

3. Functies en stoornissen

Samenvatting

Patiënten met een neurologische aandoening onderscheiden zich van andere patiëntengroepen doordat zij te kampen hebben met een combinatie van mentale of cognitieve, sensorische en emotionele stoornissen. Deze stoornissen kunnen per patiënt qua ernst sterk wisselen en ook de combinatie van stoornissen verschilt van patiënt tot patiënt.

Paul van Keeken, Hanna van Hemert-van der Poel

4. Ethiek

Samenvatting

Wanneer mensen over ‘ethiek’ of ‘ethische kwesties’ beginnen, gaat het vaak over problemen, dilemma’s of moeilijke situaties. En die zijn er genoeg voor neuroverpleegkundigen. Het verhaal van meneer Van Velzen (casus 4.1) is hier een voorbeeld van. Toch valt ethiek niet helemaal samen met problemen en dilemma’s.

Carlo Leget

5. Neuro-acute zorg

Samenvatting

Alle organen in het lichaam zijn voor een goede functie afhankelijk van voldoende toevoer van zuurstof en voedingsstoffen. Het centrale zenuwstelsel (CZS) vormt hierop geen uitzondering. Dat is de reden dat bij een noodsituatie allereerst aandacht wordt besteed aan de ‘vitale functies’ ademhaling en bloedcirculatie.

Marria Wester, Daphna Hoefnagel, Jan Kuks

6. Communicatie

Samenvatting

De ICF, de Nederlandse vertaling van de International Classification of Functioning, Disability and Health (2001), beschrijft algemene en specifieke aspecten van communicatie via taal, tekens en symbolen, inclusief het begrijpen en produceren van boodschappen, converseren en het gebruiken van communicatieapparatuur en -technieken (d310 t/m d360).

Hanneke Kalf, Renske de Vries

7. Mobiliteit

Samenvatting

Mobiliteit maakt onderdeel uit van het vermogen om te bewegen. We zijn altijd in beweging. Eten, praten, lopen, lachen; het heeft allemaal met bewegen te maken. Bewegen is gedrag. Door middel van bewegen tonen we anderen wat onze gemoedstoestand is, wat wij vinden van onze medemens en van onze omgeving.

Paul van Keeken, Berna Rood, Marria Wester

8. Wassen, kleden en persoonlijke verzorging

Samenvatting

Wassen, kleden en persoonlijke verzorging zijn activiteiten die vallen onder de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Dit zijn aangeleerde activiteiten die zich, onder invloed van familie, vrienden en sociaal-culturele factoren, ontwikkelen tot levenslange gewoontes.

Miebet van der Smagt

9. Eten en drinken

Samenvatting

Eten en drinken zijn basisbehoeften en vormen tevens een van de geneugten van het leven. Eten en drinken vinden meestal in een sociale context plaats en hebben een culturele betekenis. Bezoek ontvangen, het vieren van een verjaardag, of religieuze festiviteiten gaan gepaard met eten en drinken.

Berna Rood

10. Toiletgang

Samenvatting

Een belangrijke taak binnen de zorgverlening is de coördinatie van de dagelijkse toiletgang en het managen van de mictie en defecatie. De uitscheiding is voor veel mensen een speciale en privacygevoelige activiteit, die onder normale omstandigheden meerdere malen per dag moet worden uitgevoerd en die essentieel is voor het onderhouden van onze gezondheid.

Will Somers

11. Arbeid en huishouden

Samenvatting

Dit hoofdstuk besteedt aandacht aan de begrippen arbeid en huishouden. De volgende vragen staan hierbij centraal: wat wordt verstaan onder arbeid en huishouden? Tegen welke problemen loop je aan bij het verrichten van arbeid en huishouden, wanneer je beperkt bent op motorisch, emotioneel en/of cognitief gebied onder invloed van een neurologische aandoening? Dit laatste wordt aan de hand van een casus (casus 11.1) duidelijk gemaakt.

Bart van Oosteren

12. Dagbesteding en vrije tijd

Samenvatting

Een zinvolle dagbesteding is belangrijk in het leven van mensen. Dit is zeker het geval wanneer je door ziekte beperkt bent in je mogelijkheden. Toch worden er veel knelpunten geconstateerd op het gebied van dagbesteding en vrije tijd binnen zowel de intramurale zorg als de zorg in de thuissituatie.

Karin Kanselaar

13. Seksualiteit en (neuro)verpleegkundige zorg

Samenvatting

Seksualiteit is een veelbesproken onderwerp in onze maatschappij. De media en reclamebedrijven maken daar gretig gebruik van. Hun uitingen rond dit onderwerp variëren van televisie- en radio-uitzendingen over hiv/aids of seksueel geweld en voorlichtingsprogramma’s tot porno.

Marria Wester

14. De rol van naasten, hulpverleners en zorgsystemen

Samenvatting

Bij het ontstaan van een neurologische aandoening is het belangrijk om te onderkennen dat de aandoening en haar consequenties niet alleen de persoon met het letsel zelf treffen maar ook de familie. Het is vaak een angstige, onzekere periode waarin een gezonde persoon een patiënt wordt met een onzekere toekomst.

Marjan Hurkmans, Go Verheijden

Bijlage: De inzet van hulpmiddelen

Abstract

In de zorg voor de neurologische patiënt maakt de neuroverpleegkundige gebruik van diverse hulpmiddelen die in de zorgverlening aan deze groep noodzakelijk zijn.

Geert Teerling

Nawerk