Uitgaande van de stelling dat een patiënt de praktijk niet in een slechtere fysieke toestand mag verlaten dan toen deze binnen kwam, daarbij het gegeven dat tandheelkundige ingrepen nimmer levensreddend zijn, zijn in overleg met twaalf Europese collega’s medische condities geselecteerd, waarbij het medisch risico niet opweegt tegen het profijt van de tandheelkundige behandeling.(EMRRH, mASA IV).
Contra-indicaties tegen electieve behandeling:
• Zijn uw klachten van angina pectoris recent toegenomen?: JA
Men spreekt van instabiele angina pectoris. Vroeger een dreigend infarct genoemd, dat het gevaar beter aangeeft. Een buitenstaander kan de belasting voor een patiënt van een behandeling niet inschatten en daarom moet van iedere behandeling worden afgezien. Voor sommige patiënten zal dit zelfs geen controle onderzoek betekenen.
• Hebt u in de laatste zes maanden een hartinfarct gehad?: JA
Hierbij wordt uitgegaan van het feit dat niet meer informatie beschikbaar is, zoals de grootte van het infarct, complicaties, de ernst van de restverschijnselen etc. De termijn kan iets worden ingekort als in overleg met de behandelaar de genoemde criteria minimaal blijken te zijn. Daarbij moet ingecalculeerd worden dat u als tandarts of mondhygiënist verantwoordelijk blijft voor de genomen beslissing en de gevolgen hiervan.
• Wordt u tijdens aanvallen van hartkloppingen bleek, duizelig of kortademig zodat u uw activiteiten moet staken?: JA
Vertaald houdt dit in, dat het hart bij de patiënt in rust niet instaat is het bloed voldoende door te pompen. Bleek en duizelig pleit voor een bloeddrukdaling. Kortademigheid voor stuwing in de longen. Hoe minimaal de belasting voor de patiënt in de tandartsstoel ook zal zijn, het is meer dan in rust! Hier is eerst een medische evaluatie en behandeling op zijn plaats voordat het risico van een tandheelkundige ingreep wordt genomen.
• Slaapt u door een slecht hart op meer dan twee kussens omdat u anders kortademig wordt?: JA
Deze patiënt heeft ernstig hartfalen, waarbij overdag, mede door de zwaartekracht, zich vocht ophoopt in de benen, lever en andere weefsels.(rechter hartfalen of rechtsdecompensatie) Bij liggen, door het wegvallen van de zwaartekracht, resorbeert dit vocht en neemt het bloedvolume zo toe dat het hart niet instaat is dit voldoende door te pompen waardoor het bloed in de longen stagneert (linker hartfalen of links decompensatie). Een zeer kortdurende ingreep kan men met afhangende benen uitvoeren, maar alles wat stress veroorzaakt of langer duurt is uit den boze.
•Hebt uw een versterkte schildklierwerking?:JA
Het schildklierhormoon is een stress hormoon. De bloedspiegel neemt toe bij alle vormen van belasting. De symptomen ontstaan door de toename van de stofwisseling, waarbij alle orgaanfuncties op een hoger niveau worden afgesteld. Zo wordt het hart overbelast. Complicaties zijn hartritmestoornissen, een decompensatio cordis en angineuzeklachten. De levensbedreigende thyreotoxische crise is zeldzaam (‘schildklierstorm´), maar kan door een infectie of ingreep in het hoofdhals gebied worden geprovoceerd. Het grote gevaar schuilt echter in de idiosyncrasie, een onvoorspelbare reactie op geneesmiddele, waaronder lokale anesthesie. Deze reactie kan niet verwacht worden uit de werking of bijwerkingen van het toegepaste preparaat. Zo is ventrikelfibrilleren bij lokale anesthesie beschreven. Conclusie: geen tandheelkundige interventie zonder medische voorbehandeling.
•Is uw bloeddruk meestal als bovendruk hoger dan 200 mmHg of/en uw onderdruk hoger dan 115 mmHg?:JA
Dit gegeven vergt een bloeddrukmeting voor behandeling en als de genoemde waarden reëel blijken, moet van iedere behandeling worden afgezien. Directe verwijzing naar de huisarts is op zijn plaats.
Naast bovenstaande absolute contra-indicaties zijn er verschillende situaties waarbij aan specifieke voorwaarden moet worden voldaan voordat een behandeling kan plaatsvinden. Daarbij valt te denken aan patiënten met een bloedingsneiging en spontane blauwe plekken of petechiën. Allergische patiënten zeker als een accident in een medische of tandheelkundige omgeving heeft plaats gevonden. Verder bij astmatische klachten, patiënten na transplantatie en patiënten tijdens chemotherapie en na curatieve hoofd-hals bestraling.
Deze bijdrage is onderdeel van de serie Eerste hulp in de tandartspraktijk, geschreven door prof. dr. Luzi Abraham-Inpijn. Eerder verschenen:
Voor acute situaties is het spreekwoord ‘een gewaarschuwd mens telt voor twee' zeker van toepassing. Door het nemen van enkele maatregelen is de tandarts beter voorbereid op eventuele medische calamiteiten.Hoofdstuk 24 van Algemene ziekteleer voor Tandartsen, onder redactie van Brand, van Diermen en Makkes geeft een overzicht van de algemene voorbereidingen die de tandarts inde dagelijkse praktijk moet treffen.
Bron: BSL
Meer lezen in BSL Tandarts Totaal >>
Boek: Het Tandheelkundig jaar 2012, Mw. prof. dr. L. Abraham-Inpijn
Hfst 17 Antistolling en tandheelkundige ingrepen
Artikel: Antistolling en tandheelkundige ingrepen, prof. dr. L. Abraham-Inpijn, Tijdschrift: Tandartspraktijk4-2009
Artikel: Hartfalen waarnemer weigert info - de WGBO maakt geen verschil tussen arts en tandarts, Prof. dr. L. Abraham-Inpijn, Tijdschrift: Tandartspraktijk1-2012
Artikel: Behandeling na recent hartinfarct - bij wie ligt de verantwoordelijkheid?, Prof. dr. L. Abraham-Inpijn, Tijdschrift: Tandartspraktijk12-2013
Boek: Geriatrische tandheelkunde, Dr. C. Baat, mevr. drs. J.F.A. Elswijk
Hfst 15 Anamnese en onderzoek