Samenvatting
Everything that a scientist does is a function of what others have done before him; the past is embodied in every new conception and even in the possibility of it being conceived at all. (Medawar, 1979.)
Belangrijk is dat eenieder zich bewust is van het belang van speeksel, niet alleen voor de mond maar voor de gehele mens, en het gegeven dat deze vloeistof zo complex is dat het maken van een enkel effectief werkend speekselsubstituut onbegonnen werk is. Het beste tot nu toe ontwikkelde speekselsubstituut is nog steeds een ‘slap aftreksel’ van de wondere vloeistof die speeksel is. Ondanks de enorm toegenomen kennis van het secretieproces, de speekselklieren, de structuur, eigenschappen en functies van speekseleiwitten, blijft er nog veel te ontdekken, zeker ten aanzien van de eigenschappen en de multifunctionaliteit van speeksel. De essentie van het belang van speekselonderzoek voor het verkrijgen van meer inzicht in het functioneren van de mens, zeker gezien de grote diversiteit van functies die speeksel herbergt, is kort en bondig geformuleerd door Jenkins (1978):
Saliva has many functions and, although not essential for the maintenance of life, it makes important and varied contributions to the efficient working and protection of the human body.