Top

Gepubliceerd in:

01-06-2002 | Artikel

Zestig jaar kinder- en jeugdpsychiatrie in Nederland (1920-1980)

Auteur: Ido Weijers

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 2/2002

Samenvatting

Dit artikel biedt een terugblik op zestig jaar kinder- en jeugdpsychiatrie in ons land. Het beschrijft de ontwikkeling van het vak vanaf het ontstaan in de jaren twintig tot de crisisachtige situatie rond 1980 en het zoekt naar een verklaring voor het ontstaan van die laatste situatie. Er worden drie periodes onderscheiden: na een exploratiefase voor de Tweede Wereldoorlog volgt een fase waarin het vak zich echt begint te vestigen, gevolgd door een periode waarin de positie van de kinder- en jeugdpsychiatrie enerzijds verder wordt geconsolideerd, anderzijds verzwakt. Een sleutelrol speelt daarbij het relativeren van de medische grondslag van het vak.

volgende artikel Het belang van de prenatale levensfase voor de ontwikkeling van psychopathologie

Aichhorn, A. (1952). Verwaarloosde jeugd. De psychoanalyse in de heropvoeding (oorspr. Duitse editie 1925). Utrecht: Bijleveld.

Blok, G. (1998). Messiah of the Schizophrenics’: Jan Foudraine and Anti-Psychiatry in Holland. In M. Gijswijt-Hofstra, & R. Porter (Eds.), Cultures of Psychiatry and Mental Health Care in Postwar Britain and the Netherlands (pp. 151-167). Amsterdam/Atlanta: Rodopi.

De Goei, L. (1992). In de kinderschoenen. Ontstaan en ontwikkeling van de universitaire kinderpsychiatrie in Nederland 1936-1978. Utrecht: NcGv.

De Goei, L. (2001). De psychohygiënisten. Psychiatrie, cultuurkritiek en de beweging voor geestelijke volksgezondheid, 1924-1970. Nijmegen: Sun.

De Goei, L., Van ’t Hof, S., & Hutschemaekers, G. (Red.) (1995).Curium 1955-1995. Bladzijden uit de geschiedenis van de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie. Utrecht: NcGv.

Dekker, J. J. H. (1985). Straffen, redden en opvoeden. Het ontstaan en de ontwikkeling van de residentiële heropvoeding in West-Europa, 1814-1914, met bijzondere aandacht voor ‘Nederlandsch Mettray’. Assen/Maastricht: Van Gorcum.

Dekker, J. J. H. (1990). Witte jassen en zwarte toga’s. Medici, juristen en de opvoeding van verwaarloosde en achtergebleven kinderen in Nederland in de tweede heldt van de negentiende eeuw. Pedagogisch Tijdschrift (themanummer ‘Medicalisering’), 15, 111-121.

Doek, J. E. (1986). De forensische kinder- en jeugdpsychiatrie is dood! Lang leve de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie? Amsterdam: Psychiatrisch Juridisch Gezelschap.

Emminghaus, H. (1887). Die psychischen Störingen des Kindesalters. In C. Gerhardt (Red.), Handbuch der Kinderkrankheiten (1-294). Tübingen: Laupp.

Graas, D. (1996). Zorgenkinderen op school. Geschiedenis van het speciaal onderwijs in Nederland, 1900-1950. Leuven/Apeldoorn: Garant.

Klijn, A. (1995). Tussen caritas en psychiatrie. Lotgevallen van zwakzinnigen in Limburg 1879-1952. Hilversum: Verloren.

Kraft, Th. B. (1963). De jeugdpsychiatrische diensten in Nederland. Een sociaal psychiatrische studie. Utrecht: Bijleveld.

Leonards, C. (1995). De ontdekking van het onschuldige criminele kind. Bestraffing en opvoeding van criminele kinderen in jeugdgevangenis en opvoedingsgesticht, 1833-1886. Hilversum: Verloren.

Manheimer, M. (1899). Troubles Mentaux de l’Enfance. Précis de Psychiatrie Infantile Avec les Applications Pédagogiques et Médico-légales. Paris: Société d’Editions Scientifiques.

Maudsley, H. (1895). The Pathology of the Mind: a Study of its Distempers, Deformities, and Disorders. London: MacMillan.

Moreau (de Tours), P. (1888). La Folie chez les Enfants. Paris: Baillière.

Preyer, W. (1892). Die Seele des Kindes. Beobachtungen über die geistige Entwicklung des Menschen in den ersten Lebensjahren. Leipzig: Th. Griebens Verlag.

Sanders-Woudstra, J. A. R., Minderaa, R. B., & Verheij, F. (1982). Kinderpsychiatrie: een vak en een identiteit. Tijdschrift voor Psychiatrie, 24, 257-265.

Schnabel, P., Van Diest, C., Goedhart, A. W., & Treffers, Ph. A. D. (1987). Kind van drie meesters. Ontwikkelingspsychologen, orthopedagogen en kinderpsychiaters over zichzelf en elkaar. Utrecht: NcGv.

Schouten, J., Hirsch, S., & Blankstein, H. (1974). Laat je niet kennen. Over residentiële behandeling van adolescenten. Deventer: Van Loghum Slaterus.

Sutton, J. (1996). Social knowledge and the generation of child welfare policy in the United States 670 and Canada. In D. Rueschemeyer, & T. Skocpol (Eds.), States, social knowledge, and the origins of modern social policies (pp. 201-230). Princeton: Princeton University Press.

Tonkens, E. (1999). Het zelfontplooiingsregime. De actualiteit van Dennendal en de jaren zestig. Amsterdam: Bert Bakker.

Treffers, Ph. D. A. (1991). Raakvlakken tussen orthopedagogiek en kinder- en jeugdpsychiatrie. In R. de Groot, J. D. van der Ploeg e.a. (Red.), Handboek orthopedagogiek (pp. 1-16). Groningen: Wolters-Noordhoff.

Treffers, Ph. D. A. (1995). Een profeet in eigen land: enkele thema’s in het werk van Dr. D. A. van Krevelen. In L. de Goei, S. van ’t Hof, & G. Hutschemaekers (Red.), Curium 1955-1995. Bladzijden uit de geschiedenis van de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie (pp. 71-97). Utrecht: NcGv.

Van der Linde, I. (1993). Stoute jongens: van boefjes tot pupillen. Een geschiedenis van het observatiehuis van de vereniging ‘Hulp voor onbehuisden’ 1914-1970. Amsterdam: Stadsuitgeverij.

Van der Wurff, A. (1990). Aspecten van medicalisering en normalisering bij de opkomst van het medisch-opvoedkundig werk in Nederland in het begin vann de twintigste eeuw. Pedagogisch Tijdschrift (themanummer ‘Medicalisering’), 15, 102-110.

Van Krevelen, D. A. (1951). Verleden, heden en toekomst van de kinderpsychiatrie. Leiden: Stenfert Kroese.

Van Krevelen, D. A. (1952). Kindergeneeskundige kinderpsychiatrie. Enkele beschouwingen naar aanleiding van Asperger’s Heilpädagogik. Maandschrift voor Kindergeneeskunde, 20, 413-419.

Van Krevelen, D. A. (1953/1954). De plaats van de kinderpsychiater in de kinderbescherming, De Koepel. Nederlands Maanblad voor Gestichtspaedagogie en Gezinsverpleging, 7, 355-362, 397-404; 8, 1-10, 109-118.

Van Krevelen, D. A. (1957). Mogelijkheden en onmogelijkheden van de kinderpsychiatrie. Leiden: Stenfert Kroese.

Van Rijswijk, C. M., & Van den Berg, L. (1991). Het speciaal onderwijs in hoofdlijnen. Amsterdam: Balans.

Van ’t Hof, S., Broerse, J., & De Goei, L. (1997). Tulpenburg en Amstelland 1951-1994. Utrecht: Trimbos-instituut.

Vijselaar, J. (1995). Zonder Curium: het Medisch Opvoedkundig Bureau als spil van de Leidse kinderpsychiatrie en kinderpsychotherapie, 1962-1969. In L. de Goei, S. van ’t Hof, & G. Hutschemaekers (Red.), Curium 1955-1995. Bladzijden uit de geschiedednis van de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie (pp. 101-125). Utrecht: NcGv.

Weijers, I. (1999a). Juvenile justice and the origins of the welfare state. Introduction to special issue on juvenile justice. European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice, 7, 3-78.CrossRef

Weijers, I. (1999b). De ‘verantwoordelijkheidspedagogiek’ van Mulock Houwer. Een hoofdstuk uit de geschiedenis van de gestichtsopvoeding. Nederlands Tijdschrift voor Opvoeding, Vorming en Onderwijs, 15, 82-102.

Weijers, I. (2001). De creatie van het mondige kind. Geschiedenis van pedagogiek en jeugdzorg. Amsterdam: swp.

Weijers, I., & Tonkens, E. (1997). De geschiedenis van de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap. In G. H. van Gemert, & R. B. Minderaa (Red.), Zorg voor mensen met een verstandelijke handicap (pp. 15-32). Assen: Van Gorcum.

Ziehen, Th. (1906). Die Geisteskrankheiten des Kindesalters. Berlin: Reuther, & Reichard.

Titel: Zestig jaar kinder- en jeugdpsychiatrie in Nederland (1920-1980)
Auteur: Ido Weijers
Publicatiedatum: 01-06-2002
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind en adolescent / Uitgave 2/2002
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060838

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2002

Effectonderzoek voor de ‘evidence based’ praktijk

Het tekort van de reguliere psychologie en de gedurfde interpretatie

Het belang van de prenatale levensfase voor de ontwikkeling van psychopathologie

Opstap Opnieuw bij Turkse en Marokkaanse gezinnen: werkt het?

Traumatische herinneringen kunnen worden beïnvloed

Boekbespreking