In het slijmvlies van het rectum bevinden zich, vlak voor de anus, twee ‘zwellichaampjes’ (veneuze vaatnetwerken: de plexus haemorrhoidalis superior en inferior). Ze zijn normaliter gevuld met bloed en functioneren als een soort kussentjes die ervoor zorgen dat de anus lekdicht afgesloten is. Een aanvulling op de functie van de sfincters dus. In deze ‘zwellichaampjes’ kunnen zich aambeien of hemorroïden (genoemd naar de plexussen) ontwikkelen. De netwerken zijn dan opgezwollen en uitgezakt doordat het elastische steunweefsel erin is beschadigd (uitgerekt). Ze puilen uit naar de inhoud van het rectum (inwendige hemorroïden) en soms ook naar buiten (uitwendige hemorroïden). Een iets uitpuilende plexus haemorrhoidalis is als normaal te beschouwen en bij iedereen aanwezig. Aambeien komen veel voor, vooral boven de leeftijd van 50 jaar. Aambeien komen voor bij 8% van de bevolking; vaker bij vrouwen dan bij mannen.
Appendicitis is een (meestal plotseling ontstane) ontsteking van het wormvormige aanhangsel (appendix vermiformis) van de blinde darm (caecum). De naam blindedarmontsteking is dus eigenlijk onjuist.
Colitis ulcerosa (cu) is een chronische ontsteking van het slijmvlies van het colon (dikke darm). Het is een continue oppervlakkige ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm, waarbij het rectum vrijwel altijd is ontstoken (proctitis). cu begint in het rectum (endeldarm) en kan zich dan uitbreiden over de hele dikke darm. Meestal (in 75 procent van de gevallen) raakt alleen het linkercolondeel betrokken, in veel gevallen ook blijft de ontsteking beperkt tot het rectum (proctitis). De ziekte kan op iedere leeftijd voorkomen, maar wordt het meest gezien tussen het 15e en 40e levensjaar.
M.J. Zaagsman van Buuren, P.A.M. Slegers van der Plas
Een niet-specifieke chronische ontsteking van alle lagen van de darmwand, die meestal optreedt in de laatste ileumlis of in het colon, maar ook in de gehele tractus digestivus kan voorkomen.
Het is normaal als we 120-200 gram feces per dag produceren. Dit hoeft niet in één keer te gebeuren: driemaal daags het toilet bezoeken mag, maar ook driemaal per week behoort nog tot de normale stoelgang. Normale feces is worstvormig en heeft een vaste consistentie.
M.J. Zaagsman van Buuren, P.A.M. Slegers van der Plas
Een ontstoken galblaas kan acuut, met duidelijke verschijnselen, en chronisch voorkomen. De chronische vorm manifesteert zich via een acute fase of een van de mogelijke complicaties, maar is meestal klachtenvrij of subklinisch verlopend.
Bij een leverontsteking staat het afsterven of veranderd zijn van levercellen centraal. In de meeste gevallen volgt geen echte klassieke ontstekingsreactie. In bepaalde gevallen kunnen echter toch lokaal immunologische reacties volgen, die vaak aanleiding geven tot blijvende beschadigingen. Hepatitis kan acuut en chronisch voorkomen.
Bij een ileus is er sprake van een belemmering van de darmpassage. De afsluiting van de darm is dan volledig. We spreken van een subileus als er nog enige passage door de darm mogelijk is. Er bestaat dus een onvermogen van de darm om de darminhoud (feces) in de richting van de anus voort te bewegen.
Hernia diaphragmatica (hernia hiatus oesophagei, hiatushernia of middenrifbreuk) is de aandoening waarbij de maagfundus uitpuilt door de te wijde opening naast de cardia boven het middenrif. Mogelijk is de slokdarm te kort, waardoor een deel van de maag noodgedwongen omhoog getrokken wordt.
Levercirrose is een diffuse irreversibele verbindweefseling (= verlittekening) van de lever, waardoor deze vervormt tot een hobbelig en/of verschrompeld geheel. Het proces verloopt progressief en gaat ten koste van de leverfunctie.
De normale fecesproductie bedraagt 120-200 gram per dag. Dit hoeft niet in één keer te gebeuren, driemaal daags het toilet bezoeken mag, maar ook driemaal per week behoort nog tot de normale stoelgang. Normale feces is worstvormig en heeft een vaste consistentie.
Oesofagusvarices (slokdarmvarices) zijn gedilateerde (uitgezette/verwijde) subepitheliale venen die het meest uitgesproken zijn in het distale deel van de slokdarm.
Pancreatitis is een ontsteking van de pancreas (de alvleesklier). Daarvan bestaat een acute en een chronische vorm. De acute vorm kan grofweg worden onderverdeeld in een (minder ernstige) oedemateuze vorm en een ernstige (hemorragisch) necrotiserende vorm.
Bij een spastisch colon (spastische darm) is sprake van een gestoorde darmfunctie zonder dat er zichtbare afwijkingen zijn. De aanwezige functionele klachten zijn vaak heftig en bezorgen veel last.
De benaming spastisch colon wordt gehanteerd omdat men denkt dat de klachten vooral worden veroorzaakt door een abnormaal spastisch samentrekken van de dikke darm. In feite is er sprake van een verstoring van de beweeglijkheid (= peristaltiek/motiliteit) van het maagdarmkanaal in zijn geheel. Het is daarom beter te spreken van het prikkelbare darmsyndroom (pds) of irritable bowel syndrome (ibs).
Bij pds trekt de dikke darm (meestal) veel vaker samen dan normaal, zodat het accent van de klachten daar komt te liggen. De aandoening komt voor bij 2% van de bevolking, met name bij jongvolwassenen, maar ook ouderen kunnen er last van hebben. pds komt 2 à 3 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Een ulcus pepticum is een tot in de onderliggende spierlaag doordringend defect van met zuur maagsap in aanraking komend slijmvlies van het maag-darmkanaal.
