Weerbaarheid voor zorgprofessionals

In de zorg zijn mensen afhankelijk van je en daardoor is het soms lastig om assertief en empathisch tegelijk te zijn. Als mensen afhankelijk zijn van de zorg die je verleent, zit je in een bepaalde rol waarbij een vriendelijke houding hoort. Op het moment dat cliënten of collega’s jouw grens over gaan, zul je voor jezelf moeten opkomen. En dat op zo’n manier dat de werkverhoudingen niet verstoord worden. Mensen die normaal gesproken goed voor zichzelf op komen, vinden dit vaak heel moeilijk op het moment dat zij zich geïntimideerd voelen. Als individuele medewerker heb je een rol in het aanspreken van mensen op ongewenst gedrag. Daarnaast is het belangrijk dat je gesteund wordt door je team, leidinggevende(n) en de instelling.

In dit hoofdstuk worden situaties en modellen uitgewerkt die inzicht geven in communicatie en gedrag en daarmee handvatten om je weerbaarder op te kunnen stellen. Er wordt ingegaan op grensoverschrijdend gedrag en wat voor gevolgen dit kan hebben.

Na het lezen van dit hoofdstuk zul je meer weten over de diverse aspecten die met pesten te maken hebben. De meeste mensen hebben een beeld bij pesten dat vooral past in situaties op school. Dat is niet verwonderlijk omdat op de basisschool pesten het meest voorkomt. Vervolgens komt pesten, zij het in mindere mate, ook op middelbare scholen en het beroepsonderwijs voor. Inmiddels wordt hier op scholen regelmatig aandacht aan besteed.

Veel studenten realiseren zich niet dat pesten op het werk ook regelmatig voorkomt. In de zorg waar we met allerlei menselijke relaties te maken hebben, komt pesten op verschillende niveaus voor. De focus van dit boek ligt vooral op de houding van de zorgprofessional. Het blijkt echter dat ook cliënten elkaar het leven behoorlijk zuur kunnen maken en als hulpverlener zul je daar iets mee moeten doen.

De tips in dit hoofdstuk kunnen jou helpen om op een andere manier met pestgedrag om te gaan.

Het is duidelijk zijn dat intimidatie nergens en nooit gewenst gedrag is en dat seksuele intimidatie zeker ook niet thuishoort in een werksituatie. Dit is een vorm van gedrag die niet kan worden getolereerd en ook niet genegeerd – niet van zorgvragers, maar ook niet van collega’s.

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de verschillende manieren waarop seksuele intimidatie kan plaatsvinden. Ook wordt ingegaan op wat het betekent voor degenen die last hebben van seksuele intimidatie. Het eindigt met een aantal tips van mensen die uit eigen ervaring vertellen.

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op diverse aspecten van agressie en de aspecten die daarmee samenhangen.

Van agressie op het werk is sprake wanneer een werknemer verbaal of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen onder omstandigheden die rechtstreeks te maken hebben met het verrichten van arbeid. Medewerkers in de zorg kunnen op verschillende manieren in aanraking komen met agressie. De Rijksoverheid heeft veel aandacht voor veiligheid van medewerkers in het publieke domein; medewerkers in de zorg vallen hier ook onder.

In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op discriminatie. Er is sprake van discriminatie als er direct of indirect onderscheid gemaakt wordt op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras (omvat ook huidskleur, afkomst, of nationale of etnische afstamming), nationaliteit, geslacht (omvat ook zwangerschap, bevalling en moederschap), leeftijd, nationaliteit, hetero- en homoseksuele gerichtheid en burgerlijke staat.

Discriminatie heeft een negatieve invloed op de sfeer en het is belangrijk om je bewust te zijn van het effect ervan op mensen. De diverse vormen van discriminatie en de manier waarop jij discriminatie kunt tegenkomen op je werkplek worden behandeld. Tot slot komen tips voor gedrag aan de orde. Ook het tegengaan van discriminatie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid: van het individu, van het team en van de organisatie.

Na het lezen van dit boek zul je niet als bij toverslag weerbaar zijn, tenzij je dat al in je hebt of al eerder hebt aangeleerd. We hopen wel dat je weet wat je moet doen om je weerbaarheid te vergroten. En dat je weet op welke manier je daarbij ondersteuning kunt vinden. Door zaken bespreekbaar te maken, kan een situatie veranderd worden. Je mag hierbij steun van de organisatie verwachten. Weet dat er wetgeving en een cao bestaat om werknemers te beschermen. Bovendien is er een vertrouwenspersoon beschikbaar die je hierin kan begeleiden.

Aan het eind van dit laatste hoofdstuk worden mediation en empowerment behandeld. Door op een gelijkwaardige manier in gesprek te gaan, kun je je eigen kracht benutten en kun je ingewikkelde situaties beter hanteren en soms ook vóór zijn.