Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
Introductie hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2022 | OriginalPaper | Hoofdstuk

2. Wat is dissociatie?

Auteurs : De la Rie, Snip-van Wageningen

Gepubliceerd in: Trauma en dissociatie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Dissociatie kenmerkt zich door een ontkoppeling of onderbreking van functies zoals bewustzijn, geheugen, zelfbeleving, maar ook zintuigelijke waarneming, beweging en lichaamsbeleving. Dissociatie wordt gezien als een reactie op een dreiging waaruit men niet kan ontsnappen, in het vijfde of zesde stadium van de verdedigingscasade. Niet iedereen dissocieert in reactie op een trauma. De gevoeligheid om te dissociëren hangt onder meer af van aanleg en de ervaringen tijdens de ontwikkeling. Naarmate iemand opgroeit in een onveilige omgeving en meer trauma’s heeft meegemaakt, neemt de kans op gevoeligheid voor dissociatie toe. Dissociatie omvat onder meer het vergeten van delen van een ervaring of tijd kwijtraken, je buiten jezelf of de wereld voelen staan, jezelf beleven als gefragmenteerd, of een deel van je lichaam niet meer voelen. In andere culturen kan men dissociatie opvatten als een trance of toeschrijven aan bezetenheid door geesten. Dissociatie kan optreden tijdens een traumatische ervaring, maar ook daarna. Als iemand gevoelig is voor dissociatie kunnen zich tijdens een traumabehandeling ook dissociatieve reacties voordoen en het is daarom belangrijk om ze te herkennen en te behandelen.
vorige hoofdstuk Dankwoord
volgende hoofdstuk Vaststellen van dissociatie
Literatuur
Agorastos, A., Pervanidou, P., Chrousos, G. P., & Baker, D. G. (2019). Developmental trajectories of early life stress and trauma: A narrative review on neurobiological aspects beyond stress system dysregulation. Frontiers Psychiatry, 10, 118.CrossRef
American Psychiatric Association (APA) (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). DSM-5.
Bateman, A., & Fonagy, P. (2016). Mentalization-based treatment for personality disorders: A practical guide. Oxford University Press.
Bob, P. (2003). Dissociation and neuroscience: History and new perspectives. International Journal of Neuroscience, 113, 903–914.CrossRef
Briere, J., Scott, C., & Weathers, W. (2005). Peritraumatic and persistent dissociation in the presumed etiology of PTSD. American Journal of Psychiatry, 162, 2295–2301.CrossRef
Corrigan, F. M., Fisher, J. J., & Nutt, D. J. (2011). Autonomic dysregulation and the Window of Tolerance model of the effects of complex emotional trauma. Journal of Psychopharmacology 0(00),1–9.
De Jonghe, F., Dekker, J., & Goris, C. (1997). Steun, stress, kracht en kwetsbaarheid in de psychiatrie. Van Gorcum.
Dimitrova, L., Fernando, V., Vissia, E. M., Nijenhuis, E. R. S., Draijer, N., & Reinders, A. A. T. S. (2020). Sleep, trauma, fantasy and cognition in dissociative identity disorder, post-traumatic stress disorder and healthy controls: A replication and extension study. European Journal of Psychotraumatology, 11(1), 1705599.CrossRef
Gilmore, K., & Meersand, P. (2014). Normal child and adolescent development, a psychodynamic primer. American psychiatric publishing.
Guerin-Marion, C., Sezlik, S., & Bureau, J. F. (2020). Developmental and attachment-based perspectives on dissociation: Beyond the effects of maltreatment. European Journal of Psychotraumatology, 11(1), 1802908.CrossRef
Hagenaars, M. A., Fisch, I. & Van Minnen, A. (2011). The effect of trauma onset and frequency on PTSD associated symptoms. Journal of Affective Disorders, 132, 192–199.
Huang, Y. L., Fonagy, P., Feigenbaumb, J., Montaguec, P. R., & Noltec, T. (2020). Multidirectional pathways between attachment, mentalizing, and posttraumatic stress symptomatology in the context of childhood trauma. Psychopathology, 53, 48–58.CrossRef
Hughes, K., Bellis, M. A., Hardcastle, K. A., Sethi, D., Butchart, A., Mikton, C., Jones, L., & Dunne, M. P. (2017). The effect of multiple adverse childhood experiences on health: A systematic review and meta-analysis. Lancet Public Health, 2(8), 356–366.CrossRef
Karam, E. G., Friedman, M. J., Hill, E. D., Kessler, R. C., McLaughlin, K. A., Petukhova, M., Sampson, L., Shahly, V., Angermeyer, M. C., Bromet, E. J., De Girolamo, G., De Graaf, R., Demyttenaere, K., Ferry, F., Florescu, S. E., Haro, J. M., He, Y., Karam, A. N., Kawakami, N., … Koenen, K. C. (2014). Cumulative traumas and risk thresholds: 12-month PTSD in the World Mental Health (WMH) Surveys. Depression and Anxiety, 31(2), 130–142.CrossRef
Kernberg, O. (1984). Severe personality disorders; psychotherapeutic strategies. Yale University Press.
Kessler, R. C., Aguilar-Gaxiola, S., Alonso, J., Benjet, C., Bromet, E. J., Cardoso, G., Degenhardt, L., De Girolamo, G., Dinolova, R. V., Ferry, F., Florescu, S., Gureje, O., Haro, J. M., Huang, Y., Karam, E. G., Kawakami, N., Lee, S., Lepine, J. P., Levinson, D., … Koenen, K. C. (2017). Trauma and PTSD in the WHO World Mental Health Surveys. European Journal of Psychotraumatology, 8(5), 1353383.CrossRef
Kruger, C. (2020). Culture, trauma and dissociation: A broadening perspective for our field. Journal of Trauma and Dissociation, 21(1), 1–13.CrossRef
Lang, P. J., Davis, M., & Ohman, A. (2000). Fear and anxiety: Animal models and human cognitive psychophysiology. Journal of Affective Disorders, 61(3), 137–159.CrossRef
Le Doux, J. (1996). The emotional brain, the mysterious underpinnings of emotional life. A Touchstone Book.
Lewis-Fernandez, R., Aggarwal, N. K., Baarnhielm, S., Rohlof, H., Kirmayer, L. J., Weiss, M. G., Jadhav, S., Hinton, L., Alarcon, R. D., Bhugra, D., Groen, S., Van Dijk, R., Qureshi, A., Collazos, F., Roussaeu, C., Caballero, L., Ramos, M., & Lu, F. (2014). Culture and psychiatric evaluation: Operationalizing cultural formulation for DSM-5. Psychiatry, 77(2), 130–154.CrossRef
Lilienfeld, S. O., Lynn, S. J., Kirsch, I., Chaves, J. F., Sarbin, T. R., Ganaway, G. K., & Powel, R. A. (1999). Dissociative identity disorder and the sociocognitive model: Recalling the lessons of the past. Psychological Bulletin, 125(5), 507–523.CrossRef
Lyssenko, L., Schmahl, C., Bockhacker, L., Vonderlin, R., Bohus, M., & Kleindienst, N. (2018). Dissociation in psychiatric disorders: A meta-analysis of studies using the dissociative experiences scale. The American Journal of Psychiatry, 175(1), 37–46.CrossRef
Marsh, R. J., Dorahy, M. J., Verschuere, B., Butler, C., Middleton, W., & Huntjens, R. J. C. (2018). Transfer of episodic self-referential memory across amnesic identities in dissociative identity disorder using the autobiographical implicit association test. Journal of Abnormal Psychology, 127(8), 751–757.CrossRef
Marsh, R. J., Dorahy, M. J., Butler, C., Middleton, W., De Jong, P. J., Kemp, S., et al. (2021). Inter-identity amnesia for neutral episodic self-referential and autobiographical memory in dissociative identity disorder: An assessment of recall and recognition. PLoS ONE, 16(2), 1–25.
Marx, B. P., & Sloan, D. M. (2005). Peritraumatic dissociation and experiential avoidance as predictors of posttraumatic stress symptomatology. Behaviour Research and Therapy, 34(5), 569–583.CrossRef
Neuner, F., Schauer, M., Karunakara, U., Klaschik, C., Robert, C., & Elbert, T. (2004). Psychological trauma and evidence for enhanced vulnerability for posttraumatic stress disorder through previous trauma among West Nile refugees. Bio Med Central Psychiatry, 4, 34–41.CrossRef
Nijenhuis, E. R. S. (1994). Dissociatieve stoornissen en psychotrauma. Bohn Stafleu Van Loghum.
Nijenhuis, E. R. S., & Van der Hart, O. (1999). Forgetting and reexperiencing trauma: From anesthesia to pain. In J. Goodwin & R. Attias (Eds.), Splintered reflections: Images of the body in trauma (pp. 39–65).
Ogden, P., Minton, K., & Pain, C. (2006). Trauma and the body; a sensorimotor approach to psychotherapy. Norton.
Roydeva, M. I., & Reinders, A. A. T. S. (2021). Biomarkers of pathological dissociation; a systematic review. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 123, 120–202.CrossRef
Schalinski, I., Teicher, M. H., Nischk, D., Hinderer, E., Müller, O., & Rockstroh, B. (2016). Type and timing of adverse childhood experiences differentially affect severity of PTSD, dissociative and depressive symptoms in adult inpatients. Bio Med Central Psychiatry, 16, 295.CrossRef
Schauer, M., & Elbert, T. (2010). Dissociation following traumatic stress. Etiology and treatment. Zeitschrift Für Psychologie, 218(2), 109–127.CrossRef
Siegel, D. (1999). The developing mind. Guilford.
Somer, E. (2006). Culture bound dissociation: A comparative analysis. Psychiatric Clinics of North-America, 29, 213–226. Elsevier Saunders.
Steele, K., Boon, S. & Van der Hart, O. (2017). Treating trauma related dissociation. An integrative approach. Uitgeverij Mens!
Van der Kloet, D., Merkelbach, H., Giesbrecht, T., & Lyn, S. J. (2012). Fragmented sleep, fragmented mind. The role of sleep in dissociative disorders. Perspectives on Psychological Sciences 7(2),159–175.
Van Duijl, E. M. (2014). Spirits, devils and trauma. Dissociation in Uganda. UvA.
Van Duijl, M., Nijenhuis, E. R. S., Komproe, I. H., & Gernaat, H. (2010). Dissociative symptoms and reported trauma among patients with spirit possession and matched healthy controls in Uganda. Culture Medicine and Psychiatry, 34(2), 380–400.CrossRef
Vermetten, E., & Kruger, H. (2012). Neuronale systemen bij stress: Preklinische en genetische studies. In E. Vermetten, R. Kleber, & O. van der Hart (Red.), Handboek posttraumatische stressstoornissen. Uitgeverij de Tijdstroom.
Vermetten, E., & Spiegel, D. (2014). Trauma and dissociation: Implications for borderline personality disorder. Current Psychiatry Reports, 16(2), 434.CrossRef
Vignal, J. P., Maillard, L., McGonigal, A., & Chauvel, P. (2006). The dreamy state: Hallucinations of autobiographic memory evoked by temporal lobe stimulations and seizures. Brain, 130(1), 88–99.
Wallin, D. J. (2020). Gehechtheid in psychotherapie. Uitgeverij Nieuwezijds.
Yehuda, R., & Bierer, L. M. (2007). Transgenerational transmission of cortisol and PTSD risk. Progress in Brain Research, 167, 121–135.CrossRef
Metagegevens
Titel
Wat is dissociatie?
Auteurs
De la Rie
Snip-van Wageningen
Copyright
2022
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Trauma en dissociatie

Print ISBN: 978-90-368-2710-2

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2711-9

Copyright: 2022

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2711-9_2