Skip to main content
Top

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

2. Wat is arbeid, wat is gezondheid?

Auteurs : Dr. Yvonne Heerkens, Drs. Marcel Balm, Dr. Chris Kuiper, Dr. Stijn De Baets, Katrien Vermeulen, MSc, Prof. dr. Dominique Van de Velde

Gepubliceerd in: Arbeid & gezondheid

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In dit hoofdstuk staan de volgende kernpunten centraal.
  • Arbeid is doelgericht betekenisvolle diensten leveren voor een passende beloning.
  • Arbeid is een belangrijke factor voor gezondheidsbeleving (arbeid als medicijn of als ziekmaker).
  • Duurzaam werk stelt werkenden in staat om zich te ontwikkelen, te presteren en gezond, gemotiveerd aan het werk te zijn.
  • Functioneren en eigen regie zijn centrale begrippen in het domein ‘arbeid en gezondheid’.
  • Een gezonde leefstijl levert een belangrijke bijdrage aan gezondheid.
Voetnoten
1
Deze alinea is op verzoek van de eerste auteur geschreven door Reinout Woittiez.
 
Literatuur
go back to reference Antonovsky A. The salutogenic model as a theory to guide health promotion. Health Promot Int. 1996;11(1):11–8.CrossRef Antonovsky A. The salutogenic model as a theory to guide health promotion. Health Promot Int. 1996;11(1):11–8.CrossRef
go back to reference Arbobalans TNO. Kwaliteit van de arbeid, effecten en maatregelen in Nederland. Leiden: TNO; 2016. p. 2016. Arbobalans TNO. Kwaliteit van de arbeid, effecten en maatregelen in Nederland. Leiden: TNO; 2016. p. 2016.
go back to reference Arendt H. The human condition. Chicago & Londen: The University of Chicago Press; 1958. Arendt H. The human condition. Chicago & Londen: The University of Chicago Press; 1958.
go back to reference AWVN. Het bevorderen van eigenaarschap bij laagopgeleiden om te werken aan de eigen duurzame inzetbaarheid. Literatuuronderzoek duurzame inzetbaarheid. Den Haag: Algemene Werkgeversvereniging Nederland; 2016. AWVN. Het bevorderen van eigenaarschap bij laagopgeleiden om te werken aan de eigen duurzame inzetbaarheid. Literatuuronderzoek duurzame inzetbaarheid. Den Haag: Algemene Werkgeversvereniging Nederland; 2016.
go back to reference Bickenbach J, Cieza A, Rauch A, Stucki G. ICF core sets; manual for clinical practice. 1st ed. Gottingen: Hogrefe Publishing; 2012. Bickenbach J, Cieza A, Rauch A, Stucki G. ICF core sets; manual for clinical practice. 1st ed. Gottingen: Hogrefe Publishing; 2012.
go back to reference Bosmans K, Van Aerden K, Vanroelen, C. Jong en precair? Precaire arbeid en gezondheid bij jongeren in België. In: Coene J, Ghys T, Hubeau B, Marchal S, Remmen R, Vandenhole W, Van Haarlem A, editors. Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek. 2020. (blz. 129–152). Acco; 2020. Bosmans K, Van Aerden K, Vanroelen, C. Jong en precair? Precaire arbeid en gezondheid bij jongeren in België. In: Coene J, Ghys T, Hubeau B, Marchal S, Remmen R, Vandenhole W, Van Haarlem A, editors. Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek. 2020. (blz. 129–152). Acco; 2020.
go back to reference Bourdeaud’hui R, Delagrange H. Werkbaar werk en het nieuwe werken. Brussel: Serv/Stichting Innovatie en arbeid; 2020. Bourdeaud’hui R, Delagrange H. Werkbaar werk en het nieuwe werken. Brussel: Serv/Stichting Innovatie en arbeid; 2020.
go back to reference Bourdeaud’hui R, Janssens F, Vanderhaeghe S, Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2019 – werknemers; 2019. Bourdeaud’hui R, Janssens F, Vanderhaeghe S, Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2019 – werknemers; 2019.
go back to reference Burdorf A, Robroek SJW, Schuring M, Brouwer S, Van Holland BJ, Koolhaas W, et al. Kenniss ynthese werk(en) is gezond. Een studie in opdracht van ZonMw. Den Haag: ZonMw; 2016. Burdorf A, Robroek SJW, Schuring M, Brouwer S, Van Holland BJ, Koolhaas W, et al. Kenniss ynthese werk(en) is gezond. Een studie in opdracht van ZonMw. Den Haag: ZonMw; 2016.
go back to reference Callens J, Vermeulen K, Vlerick P, Van de Velde D (2019). Verklarende factoren voor arbeidsparticipatie. Masterthesis Universiteit Gent. Callens J, Vermeulen K, Vlerick P, Van de Velde D (2019). Verklarende factoren voor arbeidsparticipatie. Masterthesis Universiteit Gent.
go back to reference Canguilhem G. Essay on some problems concerning the normal and the pathological. In: Canguilhem G, editor. The normal and the pathological. New York: Zone Books; 1943. p. 29–33. Canguilhem G. Essay on some problems concerning the normal and the pathological. In: Canguilhem G, editor. The normal and the pathological. New York: Zone Books; 1943. p. 29–33.
go back to reference de Lange AH, Heijden BJIM van der. Een leven lang inzetbaar? 2e druk. Alphen a/d Rijn: Vakmedianet; 2016. de Lange AH, Heijden BJIM van der. Een leven lang inzetbaar? 2e druk. Alphen a/d Rijn: Vakmedianet; 2016.
go back to reference De Vriendt P, Gauwe V, Van de Velde D. CLEVER doelen bepalen in de eerste lijn. Betekenisvolle activiteiten als hefboom om doelgericht zorg te faciliteren. Politeia; 2019. De Vriendt P, Gauwe V, Van de Velde D. CLEVER doelen bepalen in de eerste lijn. Betekenisvolle activiteiten als hefboom om doelgericht zorg te faciliteren. Politeia; 2019.
go back to reference Den Braber C. Capability approach. De capability approach in het sociaal werk in neoliberaal Europa. Maatwerk Vakblad voor Professionals in Sociaal Werk 2015;(5):10–13. Den Braber C. Capability approach. De capability approach in het sociaal werk in neoliberaal Europa. Maatwerk Vakblad voor Professionals in Sociaal Werk 2015;(5):10–13.
go back to reference Edmondson AC. Teamwork on the fly. How to master the new art of teaming. Harvard Business Review. 2012; Reprint R1204D. Edmondson AC. Teamwork on the fly. How to master the new art of teaming. Harvard Business Review. 2012; Reprint R1204D.
go back to reference Edmonson A. (2012). How to master the new art of teaming. Spotlights on the secrets of great Teams. Harvard Business Review April, 72–80. Edmonson A. (2012). How to master the new art of teaming. Spotlights on the secrets of great Teams. Harvard Business Review April, 72–80.
go back to reference FOD, werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, Gids voor de preventie van psychosociale risico’s op het werk. 2017. FOD, werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, Gids voor de preventie van psychosociale risico’s op het werk. 2017.
go back to reference Glass T, De Leon CM, Marottoli RA, Berkman LF. Population based study of social and productive activities as predictors of survival among elderly Americans. BMJ. 1999;319:478–83.CrossRef Glass T, De Leon CM, Marottoli RA, Berkman LF. Population based study of social and productive activities as predictors of survival among elderly Americans. BMJ. 1999;319:478–83.CrossRef
go back to reference Godschalk JJ. Nederland als postindustriële samenleving: problemen werkgelegenheid, arbeid en moraal. Amersfoort: Academische uitgeverij; 1986. Godschalk JJ. Nederland als postindustriële samenleving: problemen werkgelegenheid, arbeid en moraal. Amersfoort: Academische uitgeverij; 1986.
go back to reference Hackman JR. Leading teams: setting the stage for great performances. Boston, Mass: Harvard Business School Press; 2002. Hackman JR. Leading teams: setting the stage for great performances. Boston, Mass: Harvard Business School Press; 2002.
go back to reference Houtman I, Kraan K, Bakhuys Roozenboom M, Van den Bossche S. Trends in de arbeidsomstandigheden van werknemers in Nederland en Europa. Tijdschrift Voor Arbeidsvraagstukken. 2017;33(4):404–28.CrossRef Houtman I, Kraan K, Bakhuys Roozenboom M, Van den Bossche S. Trends in de arbeidsomstandigheden van werknemers in Nederland en Europa. Tijdschrift Voor Arbeidsvraagstukken. 2017;33(4):404–28.CrossRef
go back to reference Huber M, Knottnerus JA, Green L, Van der Horst H, Jadad AJ, Kromhout D, et al. How should we define health? BMJ. 2011;343(4163):235–7. Huber M, Knottnerus JA, Green L, Van der Horst H, Jadad AJ, Kromhout D, et al. How should we define health? BMJ. 2011;343(4163):235–7.
go back to reference ILO. Workplace stress: a collective challenge. Int Labour Organ. 2016;978-92-2-130642–9. ILO. Workplace stress: a collective challenge. Int Labour Organ. 2016;978-92-2-130642–9.
go back to reference Jansen E, Den Braber C, Tirions M. Kwaliteit van leven en de grondslagen van de capability benadering. Hoofdstuk 3. In: Tirions M, Blok W, Den Braber C, redactie. De capability benadering in het sociaal domein. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2018. Jansen E, Den Braber C, Tirions M. Kwaliteit van leven en de grondslagen van de capability benadering. Hoofdstuk 3. In: Tirions M, Blok W, Den Braber C, redactie. De capability benadering in het sociaal domein. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2018.
go back to reference Jonsson H, Persson D. Towards an experiential model of occupational balance: an alternative perspective on flow theory analysis. J Occup Sci. 2006;13(1):62–73.CrossRef Jonsson H, Persson D. Towards an experiential model of occupational balance: an alternative perspective on flow theory analysis. J Occup Sci. 2006;13(1):62–73.CrossRef
go back to reference Kuiper C, Verhoef J, Verkerk K. Expertisecentrum arbeid en gezondheid. Rotterdam: Interne publicatie. Hogeschool Rotterdam; 2000. Kuiper C, Verhoef J, Verkerk K. Expertisecentrum arbeid en gezondheid. Rotterdam: Interne publicatie. Hogeschool Rotterdam; 2000.
go back to reference Lemmers L, De Greeff J. Gezondheidsbevordering en leefstijl. Een praktische inleiding. Amsterdam: Boom Uitgevers; 2018. Lemmers L, De Greeff J. Gezondheidsbevordering en leefstijl. Een praktische inleiding. Amsterdam: Boom Uitgevers; 2018.
go back to reference Li J, Yu J, Chen X, Quan X, Zhou L. Correlations between health-promoting lifestyle and health-related quality of life among elderly people with hypertension in Hengyang, Hunan, China. Medicine (Baltimore). Jun;97(25);2018:e10937. Li J, Yu J, Chen X, Quan X, Zhou L. Correlations between health-promoting lifestyle and health-related quality of life among elderly people with hypertension in Hengyang, Hunan, China. Medicine (Baltimore). Jun;97(25);2018:e10937.
go back to reference Ouweneel E, Schaufeli W, De Blanc P. Van preventie naar amplitie: interventies voor optimaal functioneren. Gedrag & Organisatie. 2009;22(2):118–35.CrossRef Ouweneel E, Schaufeli W, De Blanc P. Van preventie naar amplitie: interventies voor optimaal functioneren. Gedrag & Organisatie. 2009;22(2):118–35.CrossRef
go back to reference Poiesz T, Caris J, Lapré F. Gezondheid: een definitie? TSG. 2016;94(7):252–5.CrossRef Poiesz T, Caris J, Lapré F. Gezondheid: een definitie? TSG. 2016;94(7):252–5.CrossRef
go back to reference Robeyns I. Wellbeing, freedom and social justice. The capability approach re-examined. Cambridge, UK: Open Book Publishers; 2017. Robeyns I. Wellbeing, freedom and social justice. The capability approach re-examined. Cambridge, UK: Open Book Publishers; 2017.
go back to reference Schaufeli W, Bakker A. redactie. De psychologie van arbeid en gezondheid. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2013. Schaufeli W, Bakker A. redactie. De psychologie van arbeid en gezondheid. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2013.
go back to reference Schaufeli W. De psychologie van arbeid en gezondheid. Hoofdstuk 1. In: Schaufeli W, Bakker A, redactie. De psychologie van arbeid en gezondheid. 2e herziene druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2007. Schaufeli W. De psychologie van arbeid en gezondheid. Hoofdstuk 1. In: Schaufeli W, Bakker A, redactie. De psychologie van arbeid en gezondheid. 2e herziene druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2007.
go back to reference Schaufeli WB, Bakker AB. Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: a multi-sample study. J Organ Behav. 2004;25:293–315.CrossRef Schaufeli WB, Bakker AB. Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: a multi-sample study. J Organ Behav. 2004;25:293–315.CrossRef
go back to reference Schelvis RMC. Decreasing work stress in teachers. Dissertation Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Amsterdam: Ipskamp Printing; 2017. Schelvis RMC. Decreasing work stress in teachers. Dissertation Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Amsterdam: Ipskamp Printing; 2017.
go back to reference SER. Advies ‘Sociale zekerheid en Gezondheidszorg’. Den Haag: Sociaal-Economische Raad; 1998. SER. Advies ‘Sociale zekerheid en Gezondheidszorg’. Den Haag: Sociaal-Economische Raad; 1998.
go back to reference SER. Een kwestie van gezond verstand: breed preventiebeleid binnen arbeidsorganisaties. Den Haag: Sociaal-Economische Raad; 2009. SER. Een kwestie van gezond verstand: breed preventiebeleid binnen arbeidsorganisaties. Den Haag: Sociaal-Economische Raad; 2009.
go back to reference Stallinga HA. Salutogenese en ICF: nieuwe kaders voor gezondheidszorg. TVZ. 2012;122(6):27–8. Stallinga HA. Salutogenese en ICF: nieuwe kaders voor gezondheidszorg. TVZ. 2012;122(6):27–8.
go back to reference Strijk JE, Wendel-Vos GCW, Picavet HSJ, Hofstetter H, Hildebrandt VH. Wat is vitaliteit en hoe is het te meten? Kerndimensies van vitaliteit en de Nederlandse Vitaliteitsmeter. TSG. 2015;93(1):33–40.CrossRef Strijk JE, Wendel-Vos GCW, Picavet HSJ, Hofstetter H, Hildebrandt VH. Wat is vitaliteit en hoe is het te meten? Kerndimensies van vitaliteit en de Nederlandse Vitaliteitsmeter. TSG. 2015;93(1):33–40.CrossRef
go back to reference Ten Have HAMJ, Ter Meulen RHJ, Van Leeuwen E. Medische ethiek. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum; 1998. Ten Have HAMJ, Ter Meulen RHJ, Van Leeuwen E. Medische ethiek. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum; 1998.
go back to reference The Lancet. What is health? The ability to adapt. Lancet 2009. Mar 7;373. The Lancet. What is health? The ability to adapt. Lancet 2009. Mar 7;373.
go back to reference Tirions M, Den Braber C. Menselijk welzijn en vrijheid. Hoofdstuk 2. In: Tirions M, Blok W, Den Braber C, redactie. De capability benadering in het sociaal domein. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2018. Tirions M, Den Braber C. Menselijk welzijn en vrijheid. Hoofdstuk 2. In: Tirions M, Blok W, Den Braber C, redactie. De capability benadering in het sociaal domein. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2018.
go back to reference Valkenburg B. Hoofdbegrippen op het veld arbeid. In: Beukema L, Coenen H, Valkenburg B, redactie. Arbeid en modernisering: een inleiding in de sociaal wetenschappelijke bestudering van arbeid. Utrecht: Lemma; 1996. Valkenburg B. Hoofdbegrippen op het veld arbeid. In: Beukema L, Coenen H, Valkenburg B, redactie. Arbeid en modernisering: een inleiding in de sociaal wetenschappelijke bestudering van arbeid. Utrecht: Lemma; 1996.
go back to reference Van der Horst A, Hoogstraten P, Meyer H, Serlie A, Wanrooy M, et al. Groot psychologisch modellenboek; 51 modellen voor ontplooiing van jezelf en anderen. Culemborg: Van Duuren Management; 2010. Van der Horst A, Hoogstraten P, Meyer H, Serlie A, Wanrooy M, et al. Groot psychologisch modellenboek; 51 modellen voor ontplooiing van jezelf en anderen. Culemborg: Van Duuren Management; 2010.
go back to reference Van der Klink J. Value at work. Sustainable employability as capability: a multidisciplinary perspective. Inaugural address. Tilburg: Tilburg University; 2015. Van der Klink J. Value at work. Sustainable employability as capability: a multidisciplinary perspective. Inaugural address. Tilburg: Tilburg University; 2015.
go back to reference Van der Stel J. Definitie ‘gezondheid’ aan herziening toe. Medisch Contact. 2016;23:18–9. Van der Stel J. Definitie ‘gezondheid’ aan herziening toe. Medisch Contact. 2016;23:18–9.
go back to reference Van Staa A. Zelfmanagement of toch positieve gezondheid? Een dissident geluid. Lezing tijdens de ZonMw invitational conference positieve gezondheid, positieve psychologie en zelfmanagement; d.d. 8 september 2016. Van Staa A. Zelfmanagement of toch positieve gezondheid? Een dissident geluid. Lezing tijdens de ZonMw invitational conference positieve gezondheid, positieve psychologie en zelfmanagement; d.d. 8 september 2016.
go back to reference Van Vuuren T, Lub M, Marcelissen F. Sturen op eigen regie van werknemers op gezondheid: een noodzakelijke paradox. Tijdschrift Voor HRM. 2016;9:1–18. Van Vuuren T, Lub M, Marcelissen F. Sturen op eigen regie van werknemers op gezondheid: een noodzakelijke paradox. Tijdschrift Voor HRM. 2016;9:1–18.
go back to reference Van Vuuren T, Marcelissen F. Sturen op eigen regie voor duurzame inzetbaarheid. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgevers én werknemers. TBV. 2017;25(8):264267. Van Vuuren T, Marcelissen F. Sturen op eigen regie voor duurzame inzetbaarheid. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgevers én werknemers. TBV. 2017;25(8):264267.
go back to reference Verburgh HS. Filosofie van de gezondheidswetenschappen. Leiden: Martinus Nijhoff; 1989. Verburgh HS. Filosofie van de gezondheidswetenschappen. Leiden: Martinus Nijhoff; 1989.
go back to reference Vooijs M, Van der Heid I, Leensen M, Hoving J, Wind H, Frings-Dresen M. Richtlijn chronisch zieken en werk. Amsterdam: Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum (AMC); 2016. Vooijs M, Van der Heid I, Leensen M, Hoving J, Wind H, Frings-Dresen M. Richtlijn chronisch zieken en werk. Amsterdam: Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum (AMC); 2016.
go back to reference White C, Lentin P, Farnworth L. An investigation into the role and meaning of occupation for people living with ongoing health conditions. Aust Occup Ther J. 2021;60(1):20–9.CrossRef White C, Lentin P, Farnworth L. An investigation into the role and meaning of occupation for people living with ongoing health conditions. Aust Occup Ther J. 2021;60(1):20–9.CrossRef
go back to reference WHO. ICF. International classification of functioning, disability and health. Genève: World Health Organization; 2001. WHO. ICF. International classification of functioning, disability and health. Genève: World Health Organization; 2001.
go back to reference WHO. Managing for results. An introduction to WHO’s ways of working. Genève: World Health Organization; 2006. WHO. Managing for results. An introduction to WHO’s ways of working. Genève: World Health Organization; 2006.
go back to reference WHO. Minutes of the technical preparatory committee for the international health conference held in Paris from 18 March to 5 April 1946. Genève: World Health Organization; 1947. WHO. Minutes of the technical preparatory committee for the international health conference held in Paris from 18 March to 5 April 1946. Genève: World Health Organization; 1947.
go back to reference WHO. Ottawa charter for health promotion. WHO/HPR/HEP/95.1. Genève: World Health Organization; 1986. WHO. Ottawa charter for health promotion. WHO/HPR/HEP/95.1. Genève: World Health Organization; 1986.
go back to reference Wilcock AA. Occupation for health. Vol. 1: a journey from selfhelp to prescription. Londen: BAOT; 2001. Wilcock AA. Occupation for health. Vol. 1: a journey from selfhelp to prescription. Londen: BAOT; 2001.
go back to reference WVC. Gezondheid als uitgangspunt. Nota 2.000 in het kort. Den Haag: Staatsuitgeverij; 1986. WVC. Gezondheid als uitgangspunt. Nota 2.000 in het kort. Den Haag: Staatsuitgeverij; 1986.
Metagegevens
Titel
Wat is arbeid, wat is gezondheid?
Auteurs
Dr. Yvonne Heerkens
Drs. Marcel Balm
Dr. Chris Kuiper
Dr. Stijn De Baets
Katrien Vermeulen, MSc
Prof. dr. Dominique Van de Velde
Copyright
2023
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2837-6_2