Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

01-10-2010 | Wetenschappelijke artikelen

Wanneer welke evaluatie-opzet: Kieswijzer voor interventies in de publieke gezondheid

Auteurs: S. C. Jansen, A. Haveman-Nies, P. van ’t Veer

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 7/2010

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De evaluatie van interventies heeft een belangrijke plaats in de publieke gezondheid. Zowel praktijk, beleid als wetenschap zijn gebaat bij een antwoord op de vraag: werkt de interventie? Welke evaluatie-opzet gebruikt moet worden om deze vraag te beantwoorden, hangt af van het type interventie en de resultaten die men wil bereiken. Wij zijn ervan overtuigd dat zowel de evaluatie-opzet zonder controlegroep, de evaluatie-opzet met controlegroep en de randomised controlled trial (rct) bestaansrecht hebben in de publieke gezondheid. Om de juiste evaluatie-opzet te kunnen kiezen, zijn twee zaken van doorslaggevend belang. Ten eerste het niveau van resultaten dat men wil gaan meten: dichtbij of veraf van de interventie in tijd en causale keten. Voor resultaten dichtbij de interventie volstaat de evaluatie-opzet zonder controlegroep, voor resultaten verder weg is een controlegroep noodzakelijk. De tweede doorslaggevende factor is de zekerheid waarmee men de vraag: zijn de resultaten toe te schrijven aan de interventie? beantwoord wil zien. De gewenste zekerheid van conclusies bepaalt de keuze tussen de evaluatie-opzet met controlegroep en de rct. Op basis van deze principes hebben wij de Kieswijzer ontwikkeld. Deze Kieswijzer faciliteert de keuze van de evaluatie-opzet voor interventies in de publieke gezondheid.
Literatuur
1.
go back to reference Kuunders M, Dale D van. Werkplan Werkplaats Certificeren 2009. Bilthoven: Centrum gezond leven, RIVM, 2008. Kuunders M, Dale D van. Werkplan Werkplaats Certificeren 2009. Bilthoven: Centrum gezond leven, RIVM, 2008.
2.
go back to reference Rychetnik L, Frommer M, Hawe P, Shiell A. Criteria for evaluating evidence on public health interventions. J Epidemiol Community Health 2002;56:119-27. Rychetnik L, Frommer M, Hawe P, Shiell A. Criteria for evaluating evidence on public health interventions. J Epidemiol Community Health 2002;56:119-27.
3.
go back to reference Anoniem. Initiatief ‘New Health Promotion’. Vier invited experts conferences met als doel: beter inzicht krijgen in hoe interventies gericht op gezondheidsbevordering het best kunnen worden geëvalueerd. Woerden: NIGZ, 2003-2004. www.newhealthpromotion.nl Anoniem. Initiatief ‘New Health Promotion’. Vier invited experts conferences met als doel: beter inzicht krijgen in hoe interventies gericht op gezondheidsbevordering het best kunnen worden geëvalueerd. Woerden: NIGZ, 2003-2004. www.newhealthpromotion.nl
4.
go back to reference Alting DEM, Bouwens JGM, Keijsers JFEM. Het evalueren van community interventies. Resultaten en conclusies van een reviewstudie naar onderzoeksmethoden en meetinstrumenten. Woerden / Den Haag: NIGZ / ZonMw, 2003. Alting DEM, Bouwens JGM, Keijsers JFEM. Het evalueren van community interventies. Resultaten en conclusies van een reviewstudie naar onderzoeksmethoden en meetinstrumenten. Woerden / Den Haag: NIGZ / ZonMw, 2003.
5.
go back to reference Oers H van, Verkleij H (red). Passend onderzoek voor gezondheidsbevordering. Tijdschr Gezondheidswet 2005;83;456-73. Oers H van, Verkleij H (red). Passend onderzoek voor gezondheidsbevordering. Tijdschr Gezondheidswet 2005;83;456-73.
6.
go back to reference Rootman I, Goodstadt M, Hyndman B et al. (red). Evaluation in health promotion. Principles and perspectives. WHO, 2001. Rootman I, Goodstadt M, Hyndman B et al. (red). Evaluation in health promotion. Principles and perspectives. WHO, 2001.
7.
go back to reference Campbell M, Fitzpatrick R, Haines A et al. Framework for design and evaluation of complex interventions to improve health. BMJ 2000;321;694-6. Campbell M, Fitzpatrick R, Haines A et al. Framework for design and evaluation of complex interventions to improve health. BMJ 2000;321;694-6.
8.
go back to reference Waters E, Doyle J, Jackson N et al. Evaluating the effectiveness of public health interventions: the role and activities of the Cochrane Collaboration. J Epidemiol Community Health 2006;60;285-9. Waters E, Doyle J, Jackson N et al. Evaluating the effectiveness of public health interventions: the role and activities of the Cochrane Collaboration. J Epidemiol Community Health 2006;60;285-9.
9.
go back to reference Anoniem. The Ottawa Charter for Health Promotion. First International Conference on Health Promotion. Canada: Ottawa, 1986. Anoniem. The Ottawa Charter for Health Promotion. First International Conference on Health Promotion. Canada: Ottawa, 1986.
10.
go back to reference Hoeijmakers M. Typisch en volwaardig onderzoek voor gezondheidsbevordering. In: Oers H van, Verkleij H (red). Passend onderzoek voor gezondheidsbevordering. Tijdschr Gezondheidswet 2005;83;456-73. Hoeijmakers M. Typisch en volwaardig onderzoek voor gezondheidsbevordering. In: Oers H van, Verkleij H (red). Passend onderzoek voor gezondheidsbevordering. Tijdschr Gezondheidswet 2005;83;456-73.
11.
go back to reference Wallerstein N. A participatory evaluation model for healthier communities: Developing indicators for New Mexico. Public Health reports 2000;115;199-204. Wallerstein N. A participatory evaluation model for healthier communities: Developing indicators for New Mexico. Public Health reports 2000;115;199-204.
12.
go back to reference Last JM (editor). A Dictionary of Epidemiology. International Epidemiological Association, Oxford, 2001. Last JM (editor). A Dictionary of Epidemiology. International Epidemiological Association, Oxford, 2001.
13.
go back to reference Campbell DT, Stanley JC. Experimental and quasi-experimental designs for research. Reprinted from: Handbook of Research on Teaching. Houghton Mifflin Company, 1963. Campbell DT, Stanley JC. Experimental and quasi-experimental designs for research. Reprinted from: Handbook of Research on Teaching. Houghton Mifflin Company, 1963.
14.
go back to reference Habicht JP, Victora CG, Vaughan JP. Evaluation designs for adequacy, plausibility and probability of public health programme performance and impact. Int J Epidemiol 1999;28;10-8. Habicht JP, Victora CG, Vaughan JP. Evaluation designs for adequacy, plausibility and probability of public health programme performance and impact. Int J Epidemiol 1999;28;10-8.
15.
go back to reference Hawe P, Shiell A, Riley T. Complex interventions: how “out of control” can a randomised controlled trial be? BMJ 2004;328;1561-3. Hawe P, Shiell A, Riley T. Complex interventions: how “out of control” can a randomised controlled trial be? BMJ 2004;328;1561-3.
16.
go back to reference Jackson N. Systematic reviews of health promotion and public health interventions: Handbook. Cochrane Health Promotion and Public Health Field, 2005. Jackson N. Systematic reviews of health promotion and public health interventions: Handbook. Cochrane Health Promotion and Public Health Field, 2005.
17.
go back to reference Yperen TA van, Veerman JW (red). Zicht op effectiviteit. Handboek voor praktijkgestuurd effectonderzoek in de jeugdzorg. Delft: Eburon, 2008. Yperen TA van, Veerman JW (red). Zicht op effectiviteit. Handboek voor praktijkgestuurd effectonderzoek in de jeugdzorg. Delft: Eburon, 2008.
18.
go back to reference Koelen MA, Vaandrager L, Colomer C. Health promotion research: dilemma’s and challenges. J Epidemiol Community Health 2001;55;257-62. Koelen MA, Vaandrager L, Colomer C. Health promotion research: dilemma’s and challenges. J Epidemiol Community Health 2001;55;257-62.
19.
go back to reference Nutbeam D. Evaluating health promotion – progress, problems and solutions. Health Promotion Int 1998;13;27-44. Nutbeam D. Evaluating health promotion – progress, problems and solutions. Health Promotion Int 1998;13;27-44.
20.
go back to reference Saan H, Haes W de. Gezond effect bevorderen. Het organiseren van effectieve gezondheidsbevordering. Woerden: NIGZ, 2005. Saan H, Haes W de. Gezond effect bevorderen. Het organiseren van effectieve gezondheidsbevordering. Woerden: NIGZ, 2005.
21.
go back to reference Anoniem. GGD Masterclass ‘Samenwerking over de grenzen heen’ groot succes. Utrecht: GGD Nederland, 2008. www.ggdkennisnet.nl Anoniem. GGD Masterclass ‘Samenwerking over de grenzen heen’ groot succes. Utrecht: GGD Nederland, 2008. www.ggdkennisnet.nl
22.
go back to reference Jansen SC, Lezwijn J, Schreurs H, Rots C. Themamiddag: Epidemiologie en gezondheidsbevordering op weg naar synergie. Utrecht: GGD Nederland, 2007. www.ggdkennisnet.nl Jansen SC, Lezwijn J, Schreurs H, Rots C. Themamiddag: Epidemiologie en gezondheidsbevordering op weg naar synergie. Utrecht: GGD Nederland, 2007. www.ggdkennisnet.nl
23.
go back to reference Victora CG, Habicht JP, Bryce J. Evidence-based public health: moving beyond randomized trials. Am J Public Health 2004;94:400–5. Victora CG, Habicht JP, Bryce J. Evidence-based public health: moving beyond randomized trials. Am J Public Health 2004;94:400–5.
24.
go back to reference Des Jarlais DC, Lyles C, Crepaz N et al. Improving the reporting quality of nonrandomized evaluations of behavioral and public health interventions: the TREND statement. Am J Public Health 2004;94:361-6. Des Jarlais DC, Lyles C, Crepaz N et al. Improving the reporting quality of nonrandomized evaluations of behavioral and public health interventions: the TREND statement. Am J Public Health 2004;94:361-6.
25.
go back to reference Izeboud C, Rover C de, Vlaming R de, Haveman-Nies A. Het project ‘Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek’: de ontwikkeling van een complexe interventie. Tijdschr Gezondheidswet 2008;86;405-11. Izeboud C, Rover C de, Vlaming R de, Haveman-Nies A. Het project ‘Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek’: de ontwikkeling van een complexe interventie. Tijdschr Gezondheidswet 2008;86;405-11.
26.
go back to reference Vlaming R de, Rover C de, Izeboud C, Jansen SC, Wit I de, Haveman-Nies A. Evaluatie van ‘Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek’: verandering in perceptie van ouders op het alcoholgebruik van jongeren na één jaar. Tijdsch Gezondheidswet 2008;86;412-21. Vlaming R de, Rover C de, Izeboud C, Jansen SC, Wit I de, Haveman-Nies A. Evaluatie van ‘Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek’: verandering in perceptie van ouders op het alcoholgebruik van jongeren na één jaar. Tijdsch Gezondheidswet 2008;86;412-21.
Metagegevens
Titel
Wanneer welke evaluatie-opzet: Kieswijzer voor interventies in de publieke gezondheid
Auteurs
S. C. Jansen
A. Haveman-Nies
P. van ’t Veer
Publicatiedatum
01-10-2010
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 7/2010
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03089656

Andere artikelen Uitgave 7/2010

TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 7/2010 Naar de uitgave