Voeding bij aandoeningen van het spijsverteringsstelsel

Tips bij ontstoken of geïrriteerd slijmvlies: vermijden van zure, gekruide, zoute en harde producten. IJskoude dranken gebruiken en op een ijsklontje zuigen (zie paragraaf 9.2).Tips bij slikproblemen: rustig eten, opletten dat er geen eten achterblijft in de wangzak, geen vragen stellen als de patiënt nog moet slikken en verdikkingsmiddel toevoegen aan dranken. Bij blokkade van luchtwegen of verslikking in stukje voedsel manoeuvre van Heimlich uitvoeren bij patiënt (zie paragraaf 9.2).Tips bij sterke slijmvorming: drinken van zure zuivelproducten in plaats van melk, koolzuurhoudende dranken, ananassap of donker bier (zie paragraaf 9.2).Tips tegen brandend maagzuur: kleine maaltijden, vezelrijke voeding en vanaf drie uur voor het slapen niet meer eten. Geen koolzuurhoudende dranken, vetrijke voedingsmiddelen, (cafeïnevrije) koffie, cacao, cola, chocola, vruchtensap, bier en andere alcoholische dranken, pepermunt, kauwgom, ui, knoflook en scherpe kruiden. Bij overgewicht: afvallen (zie paragraaf 9.3).Bij een maagzweer is geen specifiek dieet nodig. Bij een zweer in de maag zelf treden de klachten op na het eten. Bij een zweer aan het begin van de darm ontstaan de klachten juist als de maag leeg is. Tips bij een maagzweer: verminderen van voedingsmiddelen die de zuurproductie stimuleren, zoals koffie (ook cafeïnevrije), thee, chocolade, cola en alcohol. Bij voorkeur tijdens of vlak na de maaltijd gebruiken, grote maaltijden vermijden, niet eten voor het slapen, geen koolzuurhoudende dranken en voldoende vezels en vocht (zie paragraaf 9.4).Na een maagresectie komt het voedsel rechtstreeks in de dunne darm terecht en kan het dumping syndrome ontstaan. Er zijn vroege en late dumpingsklachten. Tips ter voorkoming dumping syndrome: regelmatige kleine maaltijden, niet of weinig drinken bij de maaltijden, vermijden van suikerrijke voeding, alcohol en drinkvoeding, veel fruit en groente gebruiken, langzaam eten, goed kauwen en zure melkproducten in plaats van melk. Vanwege het ontbreken van de intrinsieke factor moet de patiënt inspuitingen krijgen met vitamine B12 (zie paragraaf 9.5).Van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is sprake als de darm heftiger op prikkels reageert dan normaal. Dat kan een overdreven samentrekking (spasme) van de darm veroorzaken. Tips bij PDS: vezelrijke voeding, twee liter vocht per dag, niet meer dan normale hoeveelheden koffie, thee en alcohol (zie paragraaf 9.6).De meest voorkomende oorzaken van diarree zijn: voedselvergiftiging, stress, gebruik van alcohol, voedselovergevoeligheid en laxeermiddelen. Tips bij diarree: twee tot drie liter vocht per dag, maar geen appelsap, perensap en druivensap, veel voedingsvezels en een ORS-oplossing gebruiken (zie paragraaf 9.7).De ziekte van Crohn is een chronische ontsteking van het darmslijmvlies. Tips bij de ziekte van Crohn: bij vetdiarree: vetbeperkt dieet. Bij lactose-intolerantie: lactosebeperkt dieet. Bij slechte eetlust: kleine energie- en eiwitverrijkte maaltijden. Bij acute fase: sondevoeding of parenterale voeding. Bij vernauwing van de darm: voeding met een gewijzigde consistentie, bijvoorbeeld gemalen (zie paragraaf 9.8).Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. Tips bij colitis ulcerosa: regelmatige kleine maaltijden, zo nodig beperking van gasvormende voedingsmiddelen. Bij bloedarmoede: toediening ijzerpreparaat. Bij acute fase: sondevoeding of parenterale voeding. Bij lactose-intolerantie: lactosebeperkt dieet (zie paragraaf 9.9).Een stoma is een kunstmatige uitgang van de darm in de buik. Tips bij een stoma: rustig eten, gasvormende voedingsmiddelen beperken, sterk geurende en voedingsmiddelen die de opening kunnen verstoppen vermijden, voldoende drinken (vooral belangrijk bij een ileostoma), royaal kalium gebruiken en ook royaal zout gebruiken (bij een ileostoma) (zie paragraaf 9.10).Levercirrose is een verbindweefseling van de lever, waardoor deze steeds minder goed gaat werken. Tips bij levercirrose: zo nodig eiwitbeperkt dieet en suppletie vitamines en mineralen. Kleine en energierijke maaltijden, extra maaltijd voor het slapengaan, geen alcohol. Soms is aanvullende sondevoeding nodig (bij voorkeur ’s nachts). Bij vetdiarree: hoeveelheid vet in kleine porties over de dag verdelen en zo nodig vetbeperkt dieet. Bij oedeem: natrium- en vochtbeperkt dieet. Ongeveer een derde van de patiënten ontwikkelt diabetes mellitus. In dat geval gelden de voedingsadviezen bij diabetes (zie paragraaf 9.11).Hepatitis is een ontsteking van de lever. Het dieetadvies bij hepatitis is gericht op het voorkomen van ondervoeding. (zie paragraaf 9.12). Daarnaast wordt alcohol afgeraden.Galstenen veroorzaken pas problemen als ze de afvoerweg van de galblaas afsluiten. Er kan dan een misselijk gevoel optreden. Dat gebeurt meestal na een vetrijke maaltijd. Bij ernstige klachten worden de galstenen en vaak ook de galblaas verwijderd. Na een galblaasoperatie is een dieet niet nodig (zie paragraaf 9.13).Bij een ernstige ontsteking van de alvleesklier kunnen er spijsverteringsstoornissen en diabetes ontstaan. Tips bij een alvleesklierontsteking: zo nodig pancreasenzymen bij de maaltijd gebruiken en geen alcohol drinken. Regelmatige kleine maaltijden op een dag. Bij vetdiarree: vetbeperkt dieet. Bij een acute ontsteking: parenterale voeding. Bij ondervoeding: energie- en eiwitverrijkt dieet (zie paragraaf 9.14).