Top

Verslaving

Gepubliceerd in:

04-10-2017 | Artikel

Verslaving en licht verstandelijke beperking

Het topje van de ijsberg?

Auteur: Dr. Joanneke E. L. VanDerNagel

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 4/2017

Samenvatting

Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) vormen een risicogroep voor middelengebruik. Dit artikel beschrijft een Nederlands onderzoeksproject naar vóórkomen en risicofactoren van (problematisch) middelengebruik bij deze groep, en de manier waarop dit gebruik gemeten kan worden. Uit de literatuur, een enquête in de gehandicaptenzorg en databaseonderzoek blijkt dat (problematisch) gebruik van alle soorten middelen onder personen met een LVB voorkomt, en dat een groot deel van de problematische gebruikers onvoldoende hulp krijgt. Uit onderzoek met de Substance use and misuse in Intellectual Disability-Questionnaire (SumID-Q), onder 419 cliënten met LVB, bleek dat in de maand voor het interview 62 % rookte, 64 % alcohol dronk en dat 15 % cannabis en 1 % stimulerende middelen gebruikte. Vergelijking van zelfrapportage met de SumID-Q, stafrapportage op cliëntniveau, en urine-, haar- en pleisteronderzoek, leverde geen meerwaarde voor de laatste categorie op. Zonder cliëntgebonden screening blijkt slechts het topje van de ijsberg van gebruikers in beeld te komen. Zij die wel in beeld zijn met dubbele problematiek, krijgen vaak geen dubbele hulp. Systematische screening is daarom hard nodig, evenals preventie, behandeling en betere samenwerking tussen gehandicaptenzorg en verslavingszorg. Gelukkig zijn in Nederland de afgelopen jaren hierin al de nodige initiatieven ontplooid.

vorige artikel Het effect van heroïne op de cognitieve functies: een casestudy

volgende artikel Uitgelezen

Mensen met een IQ tussen de 70 en 85 worden ook wel ‘zwakbegaafd’ genoemd, en vallen buiten de formele DSM5 classificatie van Verstandelijke Beperking. In Nederland wordt echter aan deze groep hulp vanuit de LVB zorg geboden, wanneer de individuele problematiek daar om vraagt.

Cocco, K. M., & Harper, D. C. (2002). Substance use in people with mental retardation: assessing potential problem areas. Mental Health Aspects of Developmental Disabilities, 5, 101–108.

Dijk, M. van, VanDerNagel, J. E. L., Dijkstra, B. A. G., Didden, R., Haan, H. A. de, & Jong, C. A. J. de (2016). TactIQ: lichte verstandelijke beperking bij mensen met een verslaving. In C. A. J. de Jong, H. A. de Haan, B. A. G. Dijkstra & A. F. A. Schellekens (red.), Verslaving anders bekijken (pag. 34–37). Nijmegen: NISPA.

Duijvenbode, N. van, & VanDerNagel, J. E. L. (2016). Van hete aardappel naar hot topic: verslavingsproblematiek bij mensen met een lichte verstandelijke beperking. De Psycholoog, 51, 10–18.

Duijvenbode, N. van, VanDerNagel, J. E. L., Didden, R., Engels, R. C. M. E., Buitelaar, J. K., Kiewik, M., & Jong, C. A. J. de (2015). Substance use disorders in individuals with mild to borderline intellectual disability: current status and future directions. Research in Developmental Disabilities, 38, 319–328.CrossRefPubMed

McGillicuddy, N. B. (2006). A review of substance use research among those with mental retardation. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 12, 41–47.CrossRefPubMed

Mutsaers, K., Blekman, J., & Schipper, H. (2007). Licht verstandelijk gehandicapten en middelengebruik, wat is er tot op heden bekend? Utrecht: Trimbos-instituut.

Slayter, E. M. (2010). Disparities in access to substance abuse treatment among people with intellectual disabilities and serious mental illness. Health and Social Work, 35, 49–59.CrossRefPubMed

Sturmey, P., Reyer, H., Lee, R., & Robek, A. (2003). Substance-related disorders in persons with mental retardation. Kingston: NADD Press.

Swerts, C., Vandevelde, S., VanDerNagel, J. E. L., Vanderplasschen, W., Claes, C., & Mayer, J. de (2017). Substance use among persons with intellectual disabilities (ID) living independently in the community in Flanders. Research in Developmental Disabilities, 63, 107–117.CrossRefPubMed

Taggart, L., McLaughlin, D., Quinn, B., & Milligan, V. (2006). An exploration of substance misuse in people with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 50, 588–597.CrossRefPubMed

Taggart, L., McLaughlin, D., Quinn, B., & McFarlane, C. (2007). Listening to people with intellectual disabilities who misuse alcohol and drugs. Health and Social Care in the Community, 15, 360–368.CrossRefPubMed

Tweede Kamer der Staten-Generaal (2007). Aanhangsel van de handelingen, vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden nr. 1724. Den Haag: Tweede Kamer der Staten-Generaal.

VanDerNagel, J. E. L. (2015). Hoop doet leven. Medisch Contact, 51, 52.

VanDerNagel, J. E. L. (2016) Is it just the tip of the Iceberg? Substance use and misuse in Intellectual Disability (SumID) (Doctoral thesis, Radboud University Nijmegen, the Netherlands).

VanDerNagel, J. E. L., & Kiewik, M. (2016). Handleiding CGT. Cognitieve gedragstherapeutische behandeling voor problematisch middelengebruik bij mensen met een lichte verstandelijke beperking. Amersfoort: Resultaten Scoren.

VanDerNagel, J. E. L., Kiewik, M., Jong, C. A. J. de, Buitelaar, J. K., Didden, R., Uges, D. R. A., McGillicuddy, N. B., & Korzilius, H. P. L. M. (2008). Substance use and misuse in Intellectual Disability (SumID). Den Haag: ZonMW. Grant application form. Dossier number: 60-60600-97-158.

VanDerNagel, J. E. L., Kiewik, M., Buitelaar, J. K., & Jong, C. A. J. de (2011a). Staff perspectives of substance use and misuse among adults with intellectual disabilities enrolled in Dutch disability services. Journal of Policies and Practices in Intellectual Disability, 8, 143–149.CrossRef

VanDerNagel, J. E. L., Kiewik, M., & Jong, C. A. J. de (2011b). Substance use and misuse in intellectual disability (SumID). Meten is weten: het in kaart brengen van middelengebruik onder verstandelijk beperkten. Den Haag: ZonMW. Grant application form. Dossier number 31160306

VanDerNagel, J. E. L., Kiewik, M., Dijk, M. van, Jong, C. A. J. de, & Didden, R. (2011c). Handleiding SumID-Q, meetinstrument voor het in kaart brengen van middelengebruik bij mensen met een lichte verstandelijke beperking. Deventer: Tactus.

VanDerNagel, J. E. L., Kemna, L. E. M., Trentelman, M. J., & Didden, R. (2013). Middelengebruik bij cliënten met een verstandelijke beperking, methode voor het signaleren en bespreken. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 157, A5668.

VanDerNagel, J. E. L., Kiewik, M., Postel, M. G., Dijk, M. van, Didden, R., Buitelaar, J. K., & Jong, C. A. J. de (2014). Capture recapture estimation of the prevalence of mild intellectual disability and substance use disorder. Research in Developmental Disabilities, 35, 808–813.CrossRef

VanDerNagel, J. E. L., Westendorp, H., Dijk, M. van, & Kiewik, M. (2016). Minder drank of drugs 2.0. Deventer: Tactus.

VanDerNagel, J. E. L., Kiewik, M., Dijk, M. van, Didden, R., Korzilius, H. P. L. M., Palen, J. van der, Jong, C. A. J. de, et al. (2017a). Substance use in individuals with mild to borderline intellectual disability: a comparison between self-report, collateral-report and biomarker analysis. Research in Developmental Disabilities, 63, 151–159.CrossRef

VanDerNagel, J. E. L., Dijk, M. van, Kemna, L. E. M., Barendregt, C., & Wits, E. (2017b). (H)erkend en juist behandeld. Handreiking voor implementatie en uitvoering van een LVB-vriendelijke intake in de verslavingszorg. Utrecht: Perspectief.

VanDerNagel, J.E.L., Kiewik, Didden, R., Korzilius, H.P.L.M.M., Dijk, M. van, Palen, J. van der, Buitelaar, J.K., Jong, C.A.J. de (accepted for publication). Substance use in individuals with mild to borderline intellectual disability in the Netherlands: an exploration of rates and risks. Advances in Neurodevelopmental Disorders.

Titel: Verslaving en licht verstandelijke beperking
Het topje van de ijsberg?
Auteur: Dr. Joanneke E. L. VanDerNagel
Publicatiedatum: 04-10-2017
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Verslaving / Uitgave 4/2017
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-017-0135-9

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 4/2017

Redactioneel

Uitgelezen

Iedereen verslaafd? De gedragsverslavingenindustrie draait op volle toeren

Partydrugs en studenten: gebruik en kennis van de risico’s

Drank, waar waren we gebleven?

Het effect van heroïne op de cognitieve functies: een casestudy