Verpleegkundigen en artsen schieten tekort bij het toepassen van palliatieve sedatie bij terminale patiënten. Dat stelt het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), kennisinstituut voor oncologische en palliatieve zorg, in de Volkskrant op basis van een binnenkort uit te brengen rapport.
Palliatieve sedatie wordt toegepast als een patiënt in de stervensfase ernstige pijn heeft of benauwd is. Daarbij wordt het bewustzijn verlaagd, zodat hij rustig kan overlijden. Dit is niet hetzelfde als euthanasie: de dood wordt in principe niet versneld. In de praktijk gaat er nogal eens wat mis. Zo blijkt uit een rondgang dat artsen vaak te vroeg beginnen met de behandeling; dit mag pas als iemand nog maximaal twee weken te leven heeft. Ook wordt sedatie gebruikt als verkapte euthanasie, voelen artsen zich door families onder druk gezet, en worden mensen thuis te veel alleen gelaten.
Gepionierd
“Dit leidt tot onnodig lijden en soms traumatische ervaringen voor nabestaanden”, zegt Marlies Jansen-Landheer in de Volskrant. Zij is directeur netwerken van het IKNL, dat artsen en verpleegkundigen adviseert over palliatieve zorg. Het IKNL brengt binnenkort een rapport uit, waarin alle bekende onderzoeken zijn geanalyseerd. “De afgelopen tien jaar hebben we vooral gepionierd op dit vlak”, zegt ze. “Er is nog steeds geen strak protocol. Het is tijd voor professionalisering.” Volgens het IKNL wordt dit onderschreven door specialisten uit de academische ziekenhuizen. Hoogleraar levenseindezorg Agnes van der Heide van het Erasmus MC schat dat er jaarlijks bij minstens 1700 sedaties iets mis gaat. “Dat zijn er behoorlijk veel”, stelt ze. “Uit onderzoeken kunnen we niet zeggen dat het op grote schaal fout gaat, maar elk geval is er een te veel. Dat er nog veel te verbeteren valt aan de kennis en kunde van artsen op dit gebied, is duidelijk.”
Nabestaanden
Het Erasmus MC is voor het eerst bezig met een onderzoek onder nabestaanden. Daar komt onder meer uit dat families soms geen idee hebben wat de arts precies aan het doen is.
'Artsen zeggen vaak: als het te moeilijk wordt, dan brengen we u in slaap', zegt huisarts Adri Jobse, consulent palliatieve zorg in Utrecht. 'Maar door zo'n belofte komen ze in de problemen en beginnen ze te vroeg. Ik ken gevallen waarbij de patiënt zelf de deur opendeed voor de verpleegkundige die - in opdracht van de arts - de sedatie in kwam zetten.'
Op 14 november wordt in de Jaarbeurs in Utrecht het congres Tijd voor palliatieve zorg 2013 gehouden. Klik hier voor meer informatie en aanmelden.
Auteur(s): Adri van Beelen