Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Bijblijven 1/2009

01-01-2009 | Artikel

Vermoeidheid bij tieners: het delayed sleep phase syndrome

Auteurs: Dr. A. W. de Weerd, R. A. S. van den Bossche

Gepubliceerd in: Bijblijven | Uitgave 1/2009

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De auteurs, werkzaam op een centrum voor slaap- en waakstoornissen, bespreken de resultaten van een onderzoek naar het ‘delayed sleep phase syndrome’ (DSPS). De vijftien proefpersonen die aan dit syndroom leden, waren afkomstig uit een groep van 29 tieners met persisterende slaap- en waakstoornissen, gekenmerkt door een ernstig inslaapprobleem, ’s morgens niet wakker kunnen worden en moeheid en slaperigheid overdag.
De mediane duur van de symptomen bij de groep die aan DSPS leed, was negen jaar; bij acht van hen waren de symptomen begonnen vóór het vijfde levensjaar. De tijd tot het begin van slaap was verlengd, maar wanneer de slaap eenmaal kwam, was zij bij polysomnografisch onderzoek normaal. De mediane verschuiving van het slaap-waakritme werd geschat op ongeveer drie uur. Bij alle kinderen gaf het syndroom ernstige problemen thuis en op school. De therapie bestond uit wisselende combinaties van gedragsbeïnvloeding, lichttherapie en melatoninemedicatie. Het resultaat van de behandeling was mager (acht patiënten met matig tot goed resultaat). Gezien de kans op recidief dienen deze kinderen langere tijd gevolgd te worden.
Literatuur
1.
go back to reference Saarenpaa-Heikkila OA, Rintahaka PJ, Laippala PJ, Koivikko MJ. Sleep habits and disorders in Finnish schoolchildren. J Sleep Res 1995;4:173-82. Saarenpaa-Heikkila OA, Rintahaka PJ, Laippala PJ, Koivikko MJ. Sleep habits and disorders in Finnish schoolchildren. J Sleep Res 1995;4:173-82.
2.
go back to reference Laberge L, Petit D, Simard C, Vitaro F, Tremblay RE, Montplaisir J. Development of sleep patterns in early adolescence. J Sleep Res 2001;10:59-67. Laberge L, Petit D, Simard C, Vitaro F, Tremblay RE, Montplaisir J. Development of sleep patterns in early adolescence. J Sleep Res 2001;10:59-67.
3.
go back to reference Thorleifsdottir B, Bjornsson JK, Benediktsdottir B, Gislason T, Kristbjarnarson H. Sleep and sleep habits from childhood to young adulthood over a 10-year period. J Psychosom Res 2002;53:529-37. Thorleifsdottir B, Bjornsson JK, Benediktsdottir B, Gislason T, Kristbjarnarson H. Sleep and sleep habits from childhood to young adulthood over a 10-year period. J Psychosom Res 2002;53:529-37.
4.
go back to reference Bossche RAS van den, Peeters EAJ, Weerd AW de. ’s Morgens moeilijk wakker worden bij tieners: Gedragsstoornis, misperceptie of toch een slaapstoornis? Klinische les. Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148:301-3. Bossche RAS van den, Peeters EAJ, Weerd AW de. ’s Morgens moeilijk wakker worden bij tieners: Gedragsstoornis, misperceptie of toch een slaapstoornis? Klinische les. Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148:301-3.
5.
go back to reference Jenni OG. Sleep onset insomnia during childhood or poor fit between biology and culture? J Sleep Res 2005;14:195-7. Jenni OG. Sleep onset insomnia during childhood or poor fit between biology and culture? J Sleep Res 2005;14:195-7.
6.
go back to reference Mulder-Hajonides W, Meulen W van der, Hoofdakker RH van den. The Groningen Sleep Quality Scale. Book of Abstracts of the 14th CINP congress. Florence, 1984. Mulder-Hajonides W, Meulen W van der, Hoofdakker RH van den. The Groningen Sleep Quality Scale. Book of Abstracts of the 14th CINP congress. Florence, 1984.
7.
go back to reference Rechtschaffen A, Kales A. A manual of standardized terminology, techniques and scoring system for sleep stages of human subjects. Los Angeles: Brain Information Service/Brain Research Institute, NINCDS, 1968. Rechtschaffen A, Kales A. A manual of standardized terminology, techniques and scoring system for sleep stages of human subjects. Los Angeles: Brain Information Service/Brain Research Institute, NINCDS, 1968.
8.
go back to reference Kerkhof GA. Een Nederlandse vragenlijst voor de selectie van ochtend- en avond typen. Ned Tijdschr Psychol 1984;39:281-94. Kerkhof GA. Een Nederlandse vragenlijst voor de selectie van ochtend- en avond typen. Ned Tijdschr Psychol 1984;39:281-94.
9.
go back to reference Kerkhof GA, Dongen HPA van. Morning-type and evening-type individuals differ in the phase position of their endogenous circadian oscillator. Neurosci Lett 1996;218:153-6. Kerkhof GA, Dongen HPA van. Morning-type and evening-type individuals differ in the phase position of their endogenous circadian oscillator. Neurosci Lett 1996;218:153-6.
10.
go back to reference The International Classification of Sleep Disorders. 2nd ed. Westchester: American Academy of Sleep Medicine, 2005. The International Classification of Sleep Disorders. 2nd ed. Westchester: American Academy of Sleep Medicine, 2005.
11.
go back to reference Baker SK, Zee PC. Circadian disorders of the sleep-wake cycle. In: Kryger MH, Roth T, Dement WC, editors. Principles and practice of sleep medicine. 3rd. ed. Philadelphia: W.B. Saunders, 2000. Baker SK, Zee PC. Circadian disorders of the sleep-wake cycle. In: Kryger MH, Roth T, Dement WC, editors. Principles and practice of sleep medicine. 3rd. ed. Philadelphia: W.B. Saunders, 2000.
12.
go back to reference Terman M, Lewy AJ, Dijk DJ, Boulos Z, Eatman CI, Campbell SS. Light treatment for sleep disorders. Consensus report IV: Sleep phase and duration disturbances. J Biol Rhythms 1995;10:135-47. Terman M, Lewy AJ, Dijk DJ, Boulos Z, Eatman CI, Campbell SS. Light treatment for sleep disorders. Consensus report IV: Sleep phase and duration disturbances. J Biol Rhythms 1995;10:135-47.
13.
go back to reference Smits MG, Nagtegaal JE, Swart ACW. Het synchroniseren van de biologische klok bij een verstoord slaap-waakritme. Ned Tijdschr Geneeskd 1996;140:1429-31. Smits MG, Nagtegaal JE, Swart ACW. Het synchroniseren van de biologische klok bij een verstoord slaap-waakritme. Ned Tijdschr Geneeskd 1996;140:1429-31.
14.
go back to reference Gau SF, Soong WT. The transition of sleep-wake patterns in early adolescence. Sleep 2003;26:449-54. Gau SF, Soong WT. The transition of sleep-wake patterns in early adolescence. Sleep 2003;26:449-54.
15.
go back to reference Carskadon MA, Acebo C. Regulation of sleepiness in adolescents: Update, insights and speculation. Sleep 2002;25:606-14. Carskadon MA, Acebo C. Regulation of sleepiness in adolescents: Update, insights and speculation. Sleep 2002;25:606-14.
16.
go back to reference Yazaki M, Shirakawa S, Okawa M, Takahashi K. Demography of sleep disturbances associated with circadian rhythm disorders in Japan. Psychiatry Clin Neurosci 1999;53:267-8. Yazaki M, Shirakawa S, Okawa M, Takahashi K. Demography of sleep disturbances associated with circadian rhythm disorders in Japan. Psychiatry Clin Neurosci 1999;53:267-8.
17.
go back to reference Cavallo A. Melatonin and human puberty: Current perspectives. J Pineal Res 1993;15:115-21. Cavallo A. Melatonin and human puberty: Current perspectives. J Pineal Res 1993;15:115-21.
18.
go back to reference Salt R, Galluzi F, Bindi G, Perfetto F, Tarquini R, Halberg F, et al. Nocturnal melatonin patterns in children. J Clin Endocrinol Metab 2000;85:2137-44. Salt R, Galluzi F, Bindi G, Perfetto F, Tarquini R, Halberg F, et al. Nocturnal melatonin patterns in children. J Clin Endocrinol Metab 2000;85:2137-44.
19.
go back to reference Coplan JD, Wolk SI, Goetz RR, Ryan ND, Dahl RE, Mann JJ, et al. Nocturnal growth hormone secretion studies in adolescents with or without major depression re-examined: Integration of adult clinical follow-up data. Biol Psychiatry 2000;47:594-604. Coplan JD, Wolk SI, Goetz RR, Ryan ND, Dahl RE, Mann JJ, et al. Nocturnal growth hormone secretion studies in adolescents with or without major depression re-examined: Integration of adult clinical follow-up data. Biol Psychiatry 2000;47:594-604.
20.
go back to reference Van Cauter E, Leproult R, Plat L. Age related changes in slow wave sleep and REM sleep and relationship with growth hormone and cortisol levels in healthy men. JAMA 2000;284:861-8. Van Cauter E, Leproult R, Plat L. Age related changes in slow wave sleep and REM sleep and relationship with growth hormone and cortisol levels in healthy men. JAMA 2000;284:861-8.
21.
go back to reference Gonfier C, Luthringer R, Follenius M, Schaltenbrand N, Macher JP, Muzet A, et al. A quantitative evaluation of the relationships between growth hormone secretion and delta wave electroencephalographic activity during normal sleep and after enrichment in delta waves. Sleep 1996;19:817-24. Gonfier C, Luthringer R, Follenius M, Schaltenbrand N, Macher JP, Muzet A, et al. A quantitative evaluation of the relationships between growth hormone secretion and delta wave electroencephalographic activity during normal sleep and after enrichment in delta waves. Sleep 1996;19:817-24.
Metagegevens
Titel
Vermoeidheid bij tieners: het delayed sleep phase syndrome
Auteurs
Dr. A. W. de Weerd
R. A. S. van den Bossche
Publicatiedatum
01-01-2009
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Bijblijven / Uitgave 1/2009
Print ISSN: 0168-9428
Elektronisch ISSN: 1876-4916
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03087618

Andere artikelen Uitgave 1/2009

Bijblijven 1/2009 Naar de uitgave