Veerkracht voor vrouwelijke artsen

Als mensen functioneren wij met een brein dat ons helpt overleven, maar nog niet is aangepast aan onze moderne tijd. Dat brengt de nodige valkuilen met zich mee. Als artsen werken wij in een masculiene medische cultuur die van ons verwacht dat we hard werken en sterk zijn. In combinatie met nieuwe regels en onze typische dokterseigenschappen leidt dit tot toenemende werkdruk en uitval. Als vrouwen leven wij in een maatschappij die nog steeds van ons verwacht dat wij vriendelijk en verzorgend zijn. Mede door deze gendersocialisatie reageren wij anders op stress. Onze dagelijkse realiteit als vrouwelijke arts is dan ook anders dan die van onze mannelijke collega. De hoge en vaak tegenstrijdige eisen van de ‘ideale dokter’ en de ‘ideale vrouw/moeder’ met de valkuilen van het brein, zorgen voor extra stress. Het bewust zijn van deze mechanismen helpt ons er effectief, slim en veerkrachtig mee om te gaan.

De positieve psychologie focust op wat ons als mensen gezond en gelukkig maakt. Dat blijkt een mix van positieve emoties, het inzetten van talenten, goede relaties, zingeving en resultaten bereiken. Positiviteit maakt je creatiever, effectiever en veerkrachtiger. In de drukte van alledag raken onze behoeftes en wensen makkelijk ondergesneeuwd: we hebben ons aangepast aan de verwachtingen van onze omgeving. Het is voor ons welzijn van belang ons eigen leven te leiden, te weten wat wij ten diepste zelf willen. Te weten wat onze passies, talenten en waarden zijn, zodat we onze prioriteiten helder hebben en goede keuzes kunnen maken. We gaan van reactief naar proactief. Wij staan weer aan het stuur van ons leven. De oefeningen in dit hoofdstuk helpen je op weg.

Vrouwelijke artsen neigen naar perfectionisme en zijn vaak streng voor zichzelf. Onze innerlijke criticus wint het van ons zorgzame deel. (Zelf)kritiek doet pijn en zet ons gevaar- en jaagsysteem aan. Zelfcompassie is een werkzaam antidotum: het activeert ons zorgsysteem en brengt ons in een kalme, flexibele, ondersteunende modus. We zijn vriendelijker voor onszelf en komen beter voor onszelf op. We mogen ruimte voor onszelf nemen en fouten maken. We zorgen beter voor onszelf en kunnen daardoor beter voor anderen zorgen. Wetenschappelijk onderzoek onder artsen laat zien dat zelfcompassie onder andere perfectionisme, schuldgevoel en burn-out doet afnemen en zelfvertrouwen, welzijn en veerkracht doet toenemen. In dit hoofdstuk leer je hoe en waarom zelfcompassie werkt. Je krijgt handvatten om jezelf te behandelen als je beste vriendin en om te gaan met moeilijke gevoelens.

We leven in een wereld van te veel en moeten dus keuzes maken. Keuzes maken is lastig: we zijn bang iets te missen of iets te verliezen. We willen de enige juiste keuze maken. Kiezen is ook krachtig: het geeft energie, helderheid en een gevoel van controle. Je vergroot je cirkel van invloed. Ons brein opereert nog alsof er schaarste heerst, heeft een confirmatie-bias, laat emoties overheersen en is een slechte voorspeller. In dit hoofdstuk omzeil je zoveel mogelijk deze valkuilen. Je leert in vijf stappen de kunst van het kiezen. Je benoemt je intenties, je onderzoekt je opties, je dealt met je dilemma, je ontwikkelt een behulpzame growth mindset en handelt als een satisficer. Je maakt je eigen keuze.

Telkens als we een keuze maken of ons anders gaan gedragen dan we gewend zijn, betreden we onbekend terrein en dat roept angst op. Angst is een normale, menselijke emotie die ons laat weten dat er mogelijk gevaar dreigt. Hij waarschuwt ons als we ons verlangen volgen en buiten de bekende paden gaan. Onze grootste angst is afwijzing door andere mensen. Voor onze overleving is het van het grootste belang bij de groep te horen. Vrouwen zijn nog meer dan mannen gericht op het goed houden van relaties en ervaren vaker angst. Angst zal dus niet verdwijnen. We kunnen wel leren hoe we onszelf kalmeren, de angst accepteren en onze onderliggende overtuigingen kunnen ombuigen zodat we moedig en veerkrachtig onze eigen weg durven gaan. Dit hoofdstuk helpt je daarbij.