Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

09-11-2016 | Artikel

‘Uw wens is mijn gedachte’

Over rolkeuze en verrassing in het afstemmingsproces

Auteurs: Flip Jan van Oenen, Saskia van Deursen, Jurgen Cornelis

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 6/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Om de cruciale vraag van de cliënt - ‘Kan deze persoon mij helpen?’ - positief te doen beantwoorden, dient de therapeut tijdens het allereerste behandelcontact zowel professioneel als persoonlijk aansluiting te vinden bij de cliënt. Dit aansluitingsproces wordt gecompliceerd door het feit dat cliënten uiteenlopende wensen en verwachtingen hebben die ook nog tegenstrijdig kunnen zijn. Om hierop te kunnen afstemmen, moet de therapeut meerdere rollen vervullen, waartussen hij kan schakelen op geleide van de voorkeur van de cliënt. De auteurs stellen voor om hiervoor het Drierollenmodel als leidraad te nemen, waarin iedere rol consequent verbonden is met een bepaald denkkader en een gespreksmodel. Naast een demonstratie van professionele en persoonlijke rolvervulling, zal de therapeut ook het vertrouwen moeten wekken dat hij zowel veiligheid kan bieden als de gewenste verandering teweeg kan helpen brengen. Vanuit de spanning tussen bevestiging en uitdaging kan de therapeut momenten van verrassing laten ontstaan die hoop op verandering introduceren. Ten slotte zal de therapeut, omdat afstemming een uniek persoonlijk proces is, steeds bij de cliënt en naasten feedback moeten vragen, om te toetsen of aansluiting in voldoende mate gerealiseerd wordt.
Literatuur
go back to reference Beijne, S., & Hoencamp, E. (1991). Wensen van patiënten van een psychiatrische polikliniek. Enige ervaringen met een korte behoeftevragenlijst. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 46, 34–42. Beijne, S., & Hoencamp, E. (1991). Wensen van patiënten van een psychiatrische polikliniek. Enige ervaringen met een korte behoeftevragenlijst. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 46, 34–42.
go back to reference Bensing, J. M. (1991). Impliciete theorieën in onderzoek naar de arts – patiëntcommunicatie. Huisarts en Wetenschap, 34, 311–319. Bensing, J. M. (1991). Impliciete theorieën in onderzoek naar de arts – patiëntcommunicatie. Huisarts en Wetenschap, 34, 311–319.
go back to reference Boogaard, M. van den (2014). De invloed van compatibiliteit tussen patiënt en behandeling op de effectiviteit van de therapeut. Tijdschrift voor Psychotherapie, 40, 121–142.CrossRef Boogaard, M. van den (2014). De invloed van compatibiliteit tussen patiënt en behandeling op de effectiviteit van de therapeut. Tijdschrift voor Psychotherapie, 40, 121–142.CrossRef
go back to reference Bordin, E. S. (1979). The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance. Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 16, 252–260.CrossRef Bordin, E. S. (1979). The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance. Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 16, 252–260.CrossRef
go back to reference Bracken, P., Thomas, P., Timimi, S., Asen, E., Behr, G., Beuster, C., et al. (2012). Psychiatry beyond the current paradigm. British Journal of Psychiatry, 201, 430–434.CrossRefPubMed Bracken, P., Thomas, P., Timimi, S., Asen, E., Behr, G., Beuster, C., et al. (2012). Psychiatry beyond the current paradigm. British Journal of Psychiatry, 201, 430–434.CrossRefPubMed
go back to reference Brink-Muinen, A. van den , Dulmen, A. M. van, Scheelevis, F. G., & Bensing, J. M. (red.). (2004). Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk. Oog voor communicatie: huisarts-patiënt communicatie in Nederland. Utrecht: NIVEL. Brink-Muinen, A. van den , Dulmen, A. M. van, Scheelevis, F. G., & Bensing, J. M. (red.). (2004). Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk. Oog voor communicatie: huisarts-patiënt communicatie in Nederland. Utrecht: NIVEL.
go back to reference Castonguay, L. G., & Butler, L. E. (red.). (2006). Principles of therapeutic change that work (pag. 293–317). New York: Oxford University Press. Castonguay, L. G., & Butler, L. E. (red.). (2006). Principles of therapeutic change that work (pag. 293–317). New York: Oxford University Press.
go back to reference Duncan, B. L., Miller, S. D., Sparks, J. A., Claud, D. A., Reynolds, L. R., & Brown, J. (2003). The session rating scale: preliminary psychometric properties of a ‘working’ alliance measure. Journal of Brief Therapy, 3, 3–12. Duncan, B. L., Miller, S. D., Sparks, J. A., Claud, D. A., Reynolds, L. R., & Brown, J. (2003). The session rating scale: preliminary psychometric properties of a ‘working’ alliance measure. Journal of Brief Therapy, 3, 3–12.
go back to reference Duncan, L. B., Miller, S. D., Wampold, B. E., & Hubble, M. A. (2010). The heart and soul of change. Washington: APA. Duncan, L. B., Miller, S. D., Wampold, B. E., & Hubble, M. A. (2010). The heart and soul of change. Washington: APA.
go back to reference Fonagy, P., & Allison, E. (2014). The role of mentalizing and epistemic trust in the therapeutic relationship. Psychotherapy, 51, 372–380.CrossRefPubMed Fonagy, P., & Allison, E. (2014). The role of mentalizing and epistemic trust in the therapeutic relationship. Psychotherapy, 51, 372–380.CrossRefPubMed
go back to reference Frank, J. B. (2015). The psychotherapy of hope. Baltimore: Johns Hopkins University Press. Frank, J. B. (2015). The psychotherapy of hope. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
go back to reference Frank, J. D., & Frank, J. B. (1991). Persuasion and healing an comparative study of psychotherapy. Baltimore: John Hopkins University. Frank, J. D., & Frank, J. B. (1991). Persuasion and healing an comparative study of psychotherapy. Baltimore: John Hopkins University.
go back to reference Friedlander, M. L., Escudero, V., Horvath, A. S., Heatherington, L., Cabero, A., & Martens, M. P. (2006). System for observing family therapy alliances: a tool for research and practice. Journal of Counseling Psychology, 53, 214–225.CrossRef Friedlander, M. L., Escudero, V., Horvath, A. S., Heatherington, L., Cabero, A., & Martens, M. P. (2006). System for observing family therapy alliances: a tool for research and practice. Journal of Counseling Psychology, 53, 214–225.CrossRef
go back to reference Frosch, D. L., & Kaplan, R. M. (1999). Shared decision making in clinical medicine: past research and future directions. American Journal of Preventive Medicine, 17, 285–294.CrossRefPubMed Frosch, D. L., & Kaplan, R. M. (1999). Shared decision making in clinical medicine: past research and future directions. American Journal of Preventive Medicine, 17, 285–294.CrossRefPubMed
go back to reference Gladwell, M. (2006). Blink. The power of thinking without thinking. New York: Little, Brown and Company. Gladwell, M. (2006). Blink. The power of thinking without thinking. New York: Little, Brown and Company.
go back to reference Hafkenscheid, A. (2012). Subjectiviteit bij de interpretatie van het grafisch scoreverloop op monitorinstrumenten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 29–134. Hafkenscheid, A. (2012). Subjectiviteit bij de interpretatie van het grafisch scoreverloop op monitorinstrumenten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 29–134.
go back to reference Hafkenscheid, A. (2014). De therapeutische relatie. Utrecht: de Tijdstroom. Hafkenscheid, A. (2014). De therapeutische relatie. Utrecht: de Tijdstroom.
go back to reference Haley, J. (1978). Problem-solving therapy. Toronto: Fitzhenry & Whiteside. Haley, J. (1978). Problem-solving therapy. Toronto: Fitzhenry & Whiteside.
go back to reference Hanson, J. (2005). Should your lips be zipped? How therapist self-disclosure and non-disclosure affects clients. Couns Psychoth Res, 5(2), 96–104.CrossRef Hanson, J. (2005). Should your lips be zipped? How therapist self-disclosure and non-disclosure affects clients. Couns Psychoth Res, 5(2), 96–104.CrossRef
go back to reference Hatcher, R. L. (2010). Alliance theory and measurement. In J. C. Muran & J. P. Baber (red.), The therapeutic alliance: an evidence-based guide to practice (pag. 7–28). New York: Guilford Press. Hatcher, R. L. (2010). Alliance theory and measurement. In J. C. Muran & J. P. Baber (red.), The therapeutic alliance: an evidence-based guide to practice (pag. 7–28). New York: Guilford Press.
go back to reference Horvath, A. O., Re, A. C. del, Fluckiger, C., & Symonds, D. (2011). Alliance in individual psychotherapy. In J. C. Norcross (red.), Relationships that work (pag. 25–69). New York: Oxford University Press.CrossRef Horvath, A. O., Re, A. C. del, Fluckiger, C., & Symonds, D. (2011). Alliance in individual psychotherapy. In J. C. Norcross (red.), Relationships that work (pag. 25–69). New York: Oxford University Press.CrossRef
go back to reference Jonghe, F. de (2013). Kortdurende psychoanalytische psychotherapie. Amsterdam: Benecke. Jonghe, F. de (2013). Kortdurende psychoanalytische psychotherapie. Amsterdam: Benecke.
go back to reference Oenen, F. J. van, Bernardt, C., & Post, L. van der (2007). Praktijkboek crisisinterventie: de kunst van het interveniëren in moeilijke behandelsituaties in de spoedeisende psychiatrie en psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom. Oenen, F. J. van, Bernardt, C., & Post, L. van der (2007). Praktijkboek crisisinterventie: de kunst van het interveniëren in moeilijke behandelsituaties in de spoedeisende psychiatrie en psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom.
go back to reference Oenen, F. J. van, Cornelis, J., & Bernardt, C. (2012). Consensusgericht systemisch interviewen en interveniëren: een systemisch ‘goed genoeg’ pakket voor hulpverleners in de psychiatrie. Systeemtherapie, 24, 63–81. Oenen, F. J. van, Cornelis, J., & Bernardt, C. (2012). Consensusgericht systemisch interviewen en interveniëren: een systemisch ‘goed genoeg’ pakket voor hulpverleners in de psychiatrie. Systeemtherapie, 24, 63–81.
go back to reference Oenen, F. J. van, Deursen, S. van, & Cornelis, J. (2014). De rol van de psychiater; medisch, contextueel en persoonsgericht denken en handelen in de psychiatrie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56, 728–735.PubMed Oenen, F. J. van, Deursen, S. van, & Cornelis, J. (2014). De rol van de psychiater; medisch, contextueel en persoonsgericht denken en handelen in de psychiatrie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56, 728–735.PubMed
go back to reference Priebe, S., Palumbo, C., Sajjad, A., Strappelli, N., Gavrilovic, J. J., & Bremner, S. (2013). How psychiatrists should introduce themselves in the first consultation: an experimental study. British Journal of Psychiatry, 202, 459–462. doi:10.1192/bjp.bp.112.123877.CrossRefPubMed Priebe, S., Palumbo, C., Sajjad, A., Strappelli, N., Gavrilovic, J. J., & Bremner, S. (2013). How psychiatrists should introduce themselves in the first consultation: an experimental study. British Journal of Psychiatry, 202, 459–462. doi:10.​1192/​bjp.​bp.​112.​123877.CrossRefPubMed
go back to reference Rober, P. (2012). Gezinstherapie in praktijk. Leuven: Acco. Rober, P. (2012). Gezinstherapie in praktijk. Leuven: Acco.
go back to reference Rollnick, S., Miller, W. R., & Butler, C. C. (2009). Motiverende gespreksvoering in de gezondheidszorg. Gorinchem: Ekklesia. Rollnick, S., Miller, W. R., & Butler, C. C. (2009). Motiverende gespreksvoering in de gezondheidszorg. Gorinchem: Ekklesia.
go back to reference Shahar, G. (2004). Transference-countertransference: where the (political) action is. Journal of Psychotherapy Intergation, 14, 371–396.CrossRef Shahar, G. (2004). Transference-countertransference: where the (political) action is. Journal of Psychotherapy Intergation, 14, 371–396.CrossRef
go back to reference Shea, S. C. (1998). Psychiatric interviewing. Philadelphia: Saunders. Shea, S. C. (1998). Psychiatric interviewing. Philadelphia: Saunders.
go back to reference Shotter, J. (1993). Conversational realities. London: SAGE. Shotter, J. (1993). Conversational realities. London: SAGE.
go back to reference Staveren, R. van (2013). Patiëntgericht communiceren in de GGZ. Utrecht: de Tijdstroom. Staveren, R. van (2013). Patiëntgericht communiceren in de GGZ. Utrecht: de Tijdstroom.
go back to reference Stierlin, H. (1980). The first interview with the family. New York: Brunner, Mazel. Stierlin, H. (1980). The first interview with the family. New York: Brunner, Mazel.
go back to reference Swinkels, J. (1994). Wat mag ik voor u doen? Een exploratief onderzoek naar de hulpvraag van patiënten op een polikliniek psychiatrie. Alphen: Samson. Swinkels, J. (1994). Wat mag ik voor u doen? Een exploratief onderzoek naar de hulpvraag van patiënten op een polikliniek psychiatrie. Alphen: Samson.
go back to reference Tomm, K. (1988). Interventive interviewing, pt. III. Intending to ask lineal, circular, strategic or reflexive questions? Family Process, 27, 1–15.CrossRefPubMed Tomm, K. (1988). Interventive interviewing, pt. III. Intending to ask lineal, circular, strategic or reflexive questions? Family Process, 27, 1–15.CrossRefPubMed
go back to reference Westermann, G.M.A. (2010). Ouders adviseren in de jeugd-GGZ. Het ontwerp van een gestructureerd adviesgesprek. Academisch proefschrift. Maastricht: Datawyse/Ubniversitaire Pers. Westermann, G.M.A. (2010). Ouders adviseren in de jeugd-GGZ. Het ontwerp van een gestructureerd adviesgesprek. Academisch proefschrift. Maastricht: Datawyse/Ubniversitaire Pers.
go back to reference Winkel, J. H. M. van, Achterberg, C., & Bremer, J. C. B. (1997). Verwachtingen bij cliënten van de directiviteit van therapeuten. Directieve Therapie, 17, 230–243. Winkel, J. H. M. van, Achterberg, C., & Bremer, J. C. B. (1997). Verwachtingen bij cliënten van de directiviteit van therapeuten. Directieve Therapie, 17, 230–243.
Metagegevens
Titel
‘Uw wens is mijn gedachte’
Over rolkeuze en verrassing in het afstemmingsproces
Auteurs
Flip Jan van Oenen
Saskia van Deursen
Jurgen Cornelis
Publicatiedatum
09-11-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 6/2016
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI
https://doi.org/10.1007/s12485-016-0159-3