Skip to main content
Top

2010 | Boek

Urologie

Redacteuren: Prof. dr. J.L.H.R. Bosch, Prof. dr. A. Prins

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Reeks Praktische Kindergeneeskunde

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Artsen in de eerste lijn krijgen in hun werk steeds vaker te maken met patiënten met urologische klachten. Nederland vergrijst en veel urologische problemen komen vooral voor bij ouderen, maar ook therapeutische mogelijkheden bij seksuele disfunctie geven vaak aanleiding tot consultatie in de eerste lijn. Dit vooral voor huisartsen en verpleeghuisartsen geschreven boek heeft onder andere als doel informatie te geven over urologische zorg en technieken om patienten zo goed mogelijk te behandelen en te informeren. Het boek is zeer praktisch van opzet met veel praktijkvoorbeelden en illustraties. Urologie is opgebouwd uit vier delen; een algemeen deel, een deel over diagnostische methoden, een klachtgericht deel en een deel over behandeltechnieken. Urologie is een kwaliteitshandboek dat tot stand is gekomen door nauwe samenwerking tussen huisartsen en urologen.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Algemeen

Voorwerk
1. Nieren en pyelum-ureter: anatomie en fysiologie
Samenvatting
De nieren liggen min of meer goed beschermd in de retroperitoneale ruimte en zij worden samen met de bijnieren omgeven door de fascia van Gerota.
Th. de Reijke, F.J. Bemelman
2. Het continentiemechanisme: functionele anatomie van blaas en urethra
Samenvatting
De kennis over de functionele anatomie van de lage urinewegen is gedurende de laatste decennia enorm toegenomen. Diagnostiek en behandeling van incontinentie en blaasontledigingsstoornissen zijn daardoor aanmerkelijk verbeterd.
J.L.H.R. Bosch, B.L.H. Bemelmans
3. Neurofysiologie van de lage urinewegen
Samenvatting
Voor de besturing van mictie en afsluitmechanisme is de rol van het centrale en perifere zenuwstelsel van eminent belang.
B.L.H. Bemelmans, J.L.H.R. Bosch
4. De prostaat
Samenvatting
De prostaat, ofwel de voorstanderklier, is een typisch orgaan van het genitale systeem en is aanwezig bij alle mannelijke zoogdieren.
B.W. Lagerveld
5. Scrotum, testikel, epididymis en ductus deferens
Samenvatting
De naam scrotum is een middeleeuwse afleiding van scortum, vel of huid.
M.F. van Driel, H.J.A. Mensink
6. De penis
Samenvatting
Al in de Griekse en Latijnse taal bestond er een grote verscheidenheid aan benamingen voor het mannelijk geslachtsorgaan.
M.F. van Driel, H.J.A. Mensink
7. Aangeboren afwijkingen van de tractus urogenitalis
Samenvatting
Obstructie kan op verschillende plaatsen in de urinewegen voorkomen: op de overgang van het pyelum naar de ureter, van de ureter naar de blaas en infravesicaal.
J.M. Nijman

Diagnostische methoden

Voorwerk
8. Diagnostische methoden bij urologische problemen
Samenvatting
Van oudsher vormen anamnese en lichamelijk onderzoek de belangrijkste pijlers in het diagnostische proces van de huisarts.
R.A.G. Winkens, C. van de Beek
9. Het nut van vragenlijsten en het plasdagboek
Samenvatting
Wanneer de huisarts gegevens van een patiënt verzamelt, kan onderscheid worden gemaakt tussen verschillende soorten gegevens.
M.H. Blanker, J. Prins, J.C. van der Wouden
10. Bloedonderzoek bij urologische problemen in de huisartspraktijk
Samenvatting
Van alle vormen van aanvullende diagnostiek naast de anamnese en het lichamelijk onderzoek zijn het urineonderzoek en het bloedonderzoek veelal het snelst toegankelijk.
C.H. Bangma
11. Renografie
Samenvatting
Functioneel onderzoek van de nieren kan op verschillende manieren plaatsvinden. In alle gevallen wordt er een radioactief gelabelde stof intraveneus toegediend die door de nieren selectief uit het bloed wordt weggevangen.
J.M. Nijman
12. Echografie en röntgenonderzoek
Samenvatting
Echografie is bij uitstek een diagnostische methode die door urologen wordt gebruikt.
J.A. Witjes
13. Computertomografie en magnetic resonance imaging
Samenvatting
Dit zijn onderzoeksmodaliteiten toegepast in de tweedelijnsgeneeskunde.
G.P. Krestin, N.S. Renken
14. Urodynamisch onderzoek
Samenvatting
De urineblaas heeft twee belangrijke functies: een reservoirfunctie tijdens vulling en een ledigingsfunctie bij mictie.
A.A.B. Lycklama à Nijeholt
15. Cystoscopie
Samenvatting
Een cystoscopie is een procedure waarbij de arts de lage urinewegen bij man of vrouw kan inspecteren.
J.A. Witjes
16. Prostaatbiopsie
Samenvatting
Voor het stellen van de diagnose prostaatkanker is histologie de gouden standaard.
C.H. Bangma

Klachtgericht deel

Voorwerk
17. Kunt u mijn PSA bepalen?
Samenvatting
Steeds vaker worden huisartsen de laatste jaren geconfronteerd met vragen van patiënten over screening en preventie.
M.L.F. Klomp, W.J. Kirkels
18. Pijn in de buik
Samenvatting
In dit hoofdstuk behandelen we aan de hand van enkele praktijkgevallen buikklachten met een urologische oorzaak.
E.R. Boevé, J.A.M. Galesloot
19. Buikpijn bij kinderen door urologische oorzaken
Samenvatting
In dit onderdeel zullen we functiestoornissen en enkele anatomische afwijkingen bespreken die bij kinderen leiden tot buikklachten en urineweginfecties.
J.A.M. Galesloot, E.R. Boevé
20. Bloed in de urine; blaaskanker, nierkanker
Samenvatting
Bloed in de urine verontrust patiënten hevig en is terecht frequent een reden tot bezoek aan de huisarts.
A. Prins, J.L.H.R. Bosch, F.P.A. Mulders
21. Bemoeilijkte mictie bij oudere mannen
Samenvatting
Mictieklachten, zoals problemen met het ophouden van de plas of met het volledig ledigen van de blaas, vormen een groot probleem voor de oudere mannelijke bevolking.
M.G. Spigt, J.H. Hobbelen, M.G.M. Kertzman, C. van de Beek
22. Pijn bij het plassen (bij volwassenen)
Samenvatting
Pijn bij het plassen is een klacht waarmee de huisarts regelmatig te maken krijgt.
A. Knuistingh Neven, J. Zwartendijk
23. Frequente mictie (al dan niet pijnlijk) en blaaspijnsyndroom/interstitiële cystitis (BPS/IC)
Samenvatting
Dit hoofdstuk behandelt frequente mictie zonder directe aanwijzingen voor een organische oorzaak en zonder incontinentie.
J.J. Bade, A. Prins
24. Onwillekeurig urineverlies
Samenvatting
Er zijn verschillende definities voor urine-incontinentie in omloop. De meest gangbare definitie is die van de International Continence Society, ‘urine-incontinentie is de klacht van ongewild urineverlies’. Deze definitie is in de meest recente NHG-Standaard overgenomen. De toevoeging ‘twee of meer keren per maand’ is daarmee uit de Standaard gehaald.
A.L.M. Lagro-Janssen, E.J. Messelink
25. Enuresis nocturna in de praktijk van de huisarts
Samenvatting
Zomaar vier vragen die op de website van het Kennis Centrum Bedplassen (www.bedplassen.org) zijn gesteld. De meeste huisartsen, schoolartsen, kinderartsen en urologen zullen regelmatig met dit soort vragen geconfronteerd worden.
F.J.M. van Leerdam, P. Dik, R.A. HiraSing
26. Acute scrotale pijn
Samenvatting
De huisarts heeft in zijn praktijk gelukkig niet vaak te maken met acute scrotale pijn of ‘het acute scrotum’.
C.L. van Dalsen, N. Sassen, J.L.H.R. Bosch
27. Scrotale zwellingen
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt het probleem van de patiënt besproken die zich met een scrotale zwelling voor het eerst presenteert bij de huisarts.
K. Reenders, J.L.H.R. Bosch
28. Erectiele disfunctie
Samenvatting
Erectiele disfunctie wordt gedefinieerd als het onvermogen een erectie te krijgen en te behouden, voldoende voor bevredigende seksuele activiteit.
M.H. Blanker, E.J.H. Meuleman
29. Orgasmestoornissen en ejaculatiestoornissen
Samenvatting
Van alle seksuele responsen is het orgasme het minst goed in kaart gebracht.
P.M. Leusink, E.J.H. Meuleman
30. Onvruchtbaarheid: de mannelijke factor
Samenvatting
‘Infertility is the inability of a sexually active, non-contracepting couple to achieve pregnancy in one year.’
B.P. Ponsioen, G.R. Dohle
31. Cystenieren
Samenvatting
Cystenieren komen voor op alle leeftijden en kunnen leiden tot aanzienlijke morbiditeit.
J. Nauta, A. Prins
32. Nierinsufficiëntie
Samenvatting
De acute nierinsufficiëntie is een snelle of abrupte achteruitgang van de glomerulaire filtratiesnelheid (GFR), gekenmerkt door een snelle stijging van endogene en exogene metabolieten zoals het creatinine-ureum, kalium enfosfaat.
G.A.H.J. Smits, J.C. Bakx

Technologie

Voorwerk
33. TURB, TURP, laser en blaassteenlithotripsie
Samenvatting
TURB is een acroniem van transurethrale resectie van een blaastumor, ofwel het via de urethra wegsnijden van blaastumoren.
T.A. Boon
34. Transurethrale microgolfthermotherapie (TUMT)
Samenvatting
Mictieklachten ten gevolge van benigne prostaathyperplasie (BPH) is het meest voorkomende urologische probleem bij de mannen van 50 jaar en ouder: 40 tot 70% van de mannen tussen de 60 en 70 jaar heeft klachten door een subvesicale obstructie bij BPH.
D. Roos
35. Ureterorenoscopie (URS)
Samenvatting
Ureterorenoscopie (URS) is het optische onderzoek van de binnenkant van de hoge urinewegen, te weten de urineleiders, het nierbekken en de kelken.
E.R. Boevé
36. Percutane nefrolitholapaxie (PNL)
Samenvatting
Percutane nefrolitholapaxie betekent het grijpen en verwijderen van een niersteen door een klein gaatje in de huid en de nier.
A.J.M. Hendrikx
37. Extracorporal shockwave lithotripsy (ESWL)
Samenvatting
ESWL is de afkorting van extracorporal shockwave lithotripsy, thans standaardbehandeling voor de meeste stenen in de urinewegen.
H. Vergunst
38. Neuromodulatietechnieken bij de behandeling van patiënten met een overactieve blaas
Samenvatting
Symptomen van een overactieve blaas, zoals frequente plasdrang, frequente mictie en urge-incontinentie (aandrangincontinentie) zijn vaak moeilijk te behandelen.
J.L.H.R. Bosch
39. Blaasvervanging en continent urostoma
Samenvatting
De urineblaas als reservoir en mictieorgaan lijkt haast onvervangbaar.
P.C. Weijerman
Nawerk
Meer informatie
Titel
Urologie
Redacteuren
Prof. dr. J.L.H.R. Bosch
Prof. dr. A. Prins
Copyright
2010
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-7241-6
Print ISBN
978-90-313-7240-9
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-7241-6