Brede introductie van uitkomstbekostiging in de Nederlandse zorg is de komende jaren niet realistisch. Niet alleen zijn de formele en praktische hindernissen voor een dergelijk bekostigingssysteem nog te groot, ook missen de betrokken stakeholders het gevoel van urgentie.
Dat constateren onderzoekers van het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) in het rapport Uitkomstbekostiging in de zorg: een (on)begaanbare weg? Het rapport is 25 maart in Den Haag gepresenteerd op het 15e Clingendael European Health Forum. Het rapport sluit aan op een motie uit 2011 waarin de Tweede Kamer de regering opriep om een breed systeem van uitkomstbekostiging te ontwikkelen en uiterlijk in 2020 te introduceren.
Schotten
Volgens de onderzoekers is een dergelijk tijdspad gezien de vele obstakels niet realistisch. Zo kent het huidige stelsel vele schotten als gevolg van verschillen in financiering, cultuur, belangen, systemen en organisaties. Ook bestaat er tussen met name zorgverzekeraars en aanbieders veel wantrouwen. In een zorgsysteem waarin aanbieders worden bekostigd op basis van uitkomsten is onderling vertrouwen essentieel, aldus de onderzoekers. Door de huidige nadruk op kostenbeheersing en substitutie is er volgens de onderzoekers ook te weinig aandacht voor kwaliteit, terwijl meer inzicht in kwaliteit juist forse investeringen vraagt. Een cruciaal instrument in dit verband is ICT, maar die is in de Nederlandse zorg nog niet op het vereiste niveau om populatiegerichte bekostiging en zorg te faciliteren, aldus de onderzoekers. Zolang ICT-systemen niet optimaal werken betekent dit extra bureaucratie en suboptimale transparantie.
Bureaucratie
Daarnaast is de rol van de zorgconsument onderontwikkeld. Participatie bij het eigen zorgtraject en bij het meten van kwaliteit komt nog te weinig van de grond, terwijl dit juist van belang is voor goede uitkomsten, zeker bij chronische zorg. Bovendien is uitkomstbekostiging inherent complex. Zeker in de beginfase kan dit leiden tot extra administratieve lasten voor zorgaanbieders en zorgverzekeraars, terwijl bureaucratie nu al door velen wordt aangemerkt als een van de hardnekkigste kwalen van het zorgstelsel. Toch betekenen de vele hindernissen volgens de onderzoekers niet dat uitkomstbekostiging in de zorg een utopie is, stellen de onderzoekers. Ervaringen uit het buitenland laten zien dat het een begaanbare weg is. Daarnaast wijzen de onderzoekers op de noodzaak tot verandering. Het huidige aanbod- en productiegedreven zorgstelsel oogt steeds minder toekomstbestendig. Niet alleen drijven inherente volumeprikkels de kosten op, ook de kwaliteit laat te wensen over.
Vertrouwen
In het rapport doen de onderzoekers enkele concrete aanbevelingen om uitkomstfinanciering te stimuleren. Zo zouden zorgverzekeraars, zorgaanbieders en overheid samen moeten werken meerjarencontracten. Deze geven blijk van vertrouwen, verlagen de transactiekosten, maken gedetailleerde contracten overbodig, en geven aanbieders te mogelijkheid om investeringen terug te verdienen. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten daarnaast aan hun vertrouwensrelaties werken door gezamenlijk een beperkte set betrouwbare uitkomstindicatoren op te stellen. Omdat de stabiliteit en kwaliteit van de meeste indicatorsets nog beperkt is, en bovendien nauwelijks daadwerkelijk uitkomsten van zorg meten moet de overheid de teugels strakker in handen nemen. Belangrijker nog is een mentaliteitsverandering bij alle betrokken partijen, vinden de onderzoekers. “De urgentie is groot, maar de ‘sense of urgency’ is nog vaak onvoldoende aanwezig”, aldus de onderzoekers.
Ga naar het rapport Uitkomstbekostiging in de zorg: een (on)begaanbare weg?
Auteurs van het rapport: dr. Frank Eijkenaar en prof. dr. Erik Schut
Bron: Skipr.nl
Meer artikelen over Algemeen.