Gepubliceerd in:
09-04-2021 | Onderzoeksartikel
Tijd voor een nieuwe meldingsnorm
Zorgwekkend gemiste onderwijstijd in het primair onderwijs in Almere
Gepubliceerd in: JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg | Uitgave 2-3/2021
Log in om toegang te krijgenSamenvatting
Inleiding: Schoolverzuim is een gezondheidsvraagstuk omdat het negatieve effecten heeft op onder meer de gezondheid en het welbevinden van jongeren. Leerplicht en recht op onderwijs moeten dit tegengaan. Desondanks wordt schoolverzuim niet goed zichtbaar gemaakt. Onderzocht is 1) hoeveel gemiste onderwijstijd wordt gesignaleerd in het basisonderwijs van de Nederlandse gemeente Almere, 2) hoe deze zich verhoudt tot de huidige norm voor het melden van regelmatig (on)geoorloofd gemiste onderwijstijd, en 3) of een focus op bezorgdheid van leerkrachten over het verzuim en de situatie van de leerling voor een betere signalering van zorgwekkend gemiste onderwijstijd zorgt. Bovendien is onderzocht 4) welke factoren gerelateerd zijn aan de verschillende typen verzuim.
Methode: Bij dit beschrijvend onderzoek waren schooldirecteuren, intern begeleiders en leerkrachten van twintig (speciaal)basisonderwijsscholen betrokken. Via vragenlijsten is informatie verkregen over kenmerken van de school, de groep en verzuimleerlingen die op de onderzoeksdag (deels) onderwijstijd misten. De informatie over de leerlingen betrof informatie over één willekeurige schooldag, waarop de vragenlijst werd ingevuld.
Resultaten: De 179 verzuimleerlingen (7,6% van 2.364) hadden 500 gemiste lesuren op de onderzoeksdag: 31,2% was ongeoorloofd verzuim, 54,5% was geoorloofd verzuim en 14,3% was overig verzuim. Bij 22,9% bleek de leerkracht bezorgd over het verzuim en over de verzuimleerling (zorgwekkend gemiste onderwijstijd). Het lerarentekort en verzuimbeleid hingen samen met het verzuimtype.
Conclusie: Gemiste onderwijstijd is meer dan schoolverzuim. Verder onderzoek naar een meldingsnorm met meer aandacht voor bezorgdheid is nodig. De ingrepen die het grootste effect kunnen ressorteren zijn het terugdringen van het lerarentekort en het verbeteren van het verzuimbeleid, waardoor ouders, de jeugdgezondheidzorg en leerplicht er gemakkelijker bij kunnen worden betrokken.