Skip to main content
Top

2014 | OriginalPaper | Hoofdstuk

18. Thema 5: Seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd

Auteur : Hilde de Vocht

Gepubliceerd in: Ouderen en welzijn van nu

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Leerdoelen

  • Het is je duidelijk wat bestaande opvattingen over seksualiteit en ouderen zijn, wat je eigen opvattingen zijn en wat dit betekent in relatie tot je eigen professionele attitude.
  • Je kunt beschrijven hoe intimiteit en seksualiteit kunnen bijdragen aan welzijn/kwaliteit van leven.
  • Je bent in staat om (mogelijke) veranderingen op het gebied van seksualiteit en intimiteit bij het ouder worden te beschrijven.
  • Je kunt veranderingen in relatie tot seksualiteit bij (de behandeling van) ziekten die bij ouderen veel voorkomen beschrijven.
  • Je kunt tips en adviezen met betrekking tot ouderen en seksualiteit geven.
  • Je bent in staat om aan te geven wat ervoor nodig is om tegemoet te komen aan de behoefte aan intimiteit en seksualiteit bij ouderen die in instellingen verblijven.
  • Je bent in staat om de diversiteit binnen de groep ouderen wat betreft de waarde die wordt toegekend aan seksualiteit aan de hand van voorbeelden te illustreren.
  • Je kunt mogelijke (eigen) barrières wat betreft het bespreken van seksualiteit en intimiteit met ouderen beschrijven en vier belangrijke elementen noemen van het bespreken van seksualiteit en intimiteit.
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Voetnoten
1
Zie voor meer informatie over alternatieve relatiebemiddeling en sekszorg: www.​stichtingsar.​nl en http://​www.​flekszorg.​nl/​sekszorg.​php.
 
Literatuur
2.
go back to reference Bender, J.L. (2008). Praten over seksualiteit. In W.L. Gianotten, M.J. Meihuizen-de Regt, & N. van Son-Schoones (red.), Seksualiteit bij ziekte en lichamelijke beperking. Assen: Van Gorcum. Bender, J.L. (2008). Praten over seksualiteit. In W.L. Gianotten, M.J. Meihuizen-de Regt, & N. van Son-Schoones (red.), Seksualiteit bij ziekte en lichamelijke beperking. Assen: Van Gorcum.
3.
go back to reference Bowlby, J. (1969). Attachment (Attachment and loss Vol. 1). New York: Basic Books. Bowlby, J. (1969). Attachment (Attachment and loss Vol. 1). New York: Basic Books.
4.
go back to reference Bowlby, J. (1972). Separation: Anxiety and anger (Attachment and loss Vol. 2). Hogarth Press: London. Bowlby, J. (1972). Separation: Anxiety and anger (Attachment and loss Vol. 2). Hogarth Press: London.
5.
go back to reference Bowlby, J. (1980). Loss: Sadness and depression (Attachment and loss Vol. 3). London: Hogarth Press. Bowlby, J. (1980). Loss: Sadness and depression (Attachment and loss Vol. 3). London: Hogarth Press.
7.
go back to reference Coolsaet, B. (2011). Feit en fictie van seksualiteit en het verouderende mannenlichaam. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press. Coolsaet, B. (2011). Feit en fictie van seksualiteit en het verouderende mannenlichaam. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press.
8.
go back to reference Cort, E., Monroe, B., & Oliviere, D. (2004). Couples in palliative care. Sexual and Relationship Therapy, 19, 337–354.CrossRef Cort, E., Monroe, B., & Oliviere, D. (2004). Couples in palliative care. Sexual and Relationship Therapy, 19, 337–354.CrossRef
9.
go back to reference Fischer, L.L. (2010). Sex, romance and relationships: AARP survey of midlife and older adults. Washington DC: AARP.CrossRef Fischer, L.L. (2010). Sex, romance and relationships: AARP survey of midlife and older adults. Washington DC: AARP.CrossRef
10.
go back to reference Fokkema, T. & Kuyper, L. (2006). Hogere eenzaamheid onder homoseksuele ouderen in Nederland: Kwestie van een zwakkere sociale inbedding? Tijdschrift voor Seksuologie, 30, 126–137. Fokkema, T. & Kuyper, L. (2006). Hogere eenzaamheid onder homoseksuele ouderen in Nederland: Kwestie van een zwakkere sociale inbedding? Tijdschrift voor Seksuologie, 30, 126–137.
11.
go back to reference Fokkema, T. & Kuyper, L. (2009). The relation between social embeddedness and loneliness among older lesbians, gay and bisexual adults in the Netherlands. Archives of Sexual Behavior, 38, 264–275.CrossRef Fokkema, T. & Kuyper, L. (2009). The relation between social embeddedness and loneliness among older lesbians, gay and bisexual adults in the Netherlands. Archives of Sexual Behavior, 38, 264–275.CrossRef
12.
go back to reference Fokkema, T. (2012). Ouderenzorg moet homovriendelijker. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 43(1), 4–6.CrossRef Fokkema, T. (2012). Ouderenzorg moet homovriendelijker. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 43(1), 4–6.CrossRef
13.
go back to reference Galadjova, L., Depypere, H., & Temmerman, M. (2011). Seksualiteit van vrouwen na de overgang of menopauze. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press. Galadjova, L., Depypere, H., & Temmerman, M. (2011). Seksualiteit van vrouwen na de overgang of menopauze. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press.
14.
go back to reference Gianotten, W. (2011). Invloed van ziekte en medicatie op seksualiteit van ouderen. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press. Gianotten, W. (2011). Invloed van ziekte en medicatie op seksualiteit van ouderen. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press.
15.
go back to reference Ginsberg, T.B., Pomerantz, S.C., & Kramer-Feeley, V. (2005). Sexuality in older adults: Behaviours and preferences. Age and ageing, 34, 475–480.CrossRef Ginsberg, T.B., Pomerantz, S.C., & Kramer-Feeley, V. (2005). Sexuality in older adults: Behaviours and preferences. Age and ageing, 34, 475–480.CrossRef
16.
17.
go back to reference Gott, M. & Hincliff, S. (2003a). Barriers to seeking treatment for sexual problems in primary care: a qualitative study with older people. Family Practice, 20(6), 690–695.CrossRef Gott, M. & Hincliff, S. (2003a). Barriers to seeking treatment for sexual problems in primary care: a qualitative study with older people. Family Practice, 20(6), 690–695.CrossRef
18.
go back to reference Gott, M. & Hincliff, S. (2003b). How important is sex in later life? The views of older people. Social Science and Medicine, 56(8), 1617–1628.CrossRef Gott, M. & Hincliff, S. (2003b). How important is sex in later life? The views of older people. Social Science and Medicine, 56(8), 1617–1628.CrossRef
19.
go back to reference Grypdonck, M. (2007). Het leven boven de ziekte uittillen. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Grypdonck, M. (2007). Het leven boven de ziekte uittillen. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
20.
go back to reference Heath, H. (2011). Older people in care homes: Sexuality and intimate relationships. Nursing Older People, 23(6), 14–20.CrossRef Heath, H. (2011). Older people in care homes: Sexuality and intimate relationships. Nursing Older People, 23(6), 14–20.CrossRef
21.
go back to reference Hellemont, C. van (2011). Beeldvorming van de seksualiteit van ouderen in de reclame. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press. Hellemont, C. van (2011). Beeldvorming van de seksualiteit van ouderen in de reclame. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press.
23.
go back to reference Huber, M., Knottnerus, J.A., Green, L., Horst, H. van der, Jadad, A.R., Kromhout, D., Smid, H. et al. (2011). How should we define health? British Medical Journal, 343, d4163.CrossRef Huber, M., Knottnerus, J.A., Green, L., Horst, H. van der, Jadad, A.R., Kromhout, D., Smid, H. et al. (2011). How should we define health? British Medical Journal, 343, d4163.CrossRef
24.
go back to reference Hyde, Z., Flicker, L., Hankey, G.J., Almeida, O.P., McCaul, K.A., Chubb, S.A.P., & Yeap, B.B. (2010). Prevalence of sexual activity and associated factors in men aged 75-95 years. Annals of Internal Medicine, 153, 693–702.CrossRef Hyde, Z., Flicker, L., Hankey, G.J., Almeida, O.P., McCaul, K.A., Chubb, S.A.P., & Yeap, B.B. (2010). Prevalence of sexual activity and associated factors in men aged 75-95 years. Annals of Internal Medicine, 153, 693–702.CrossRef
25.
go back to reference Kessel, B. (2001). Sexuality in the older person. Age and ageing, 30, 121–124.CrossRef Kessel, B. (2001). Sexuality in the older person. Age and ageing, 30, 121–124.CrossRef
26.
go back to reference Laumann, E.O., Paik, A., Glasser, D.B., Kang, J., Wang, T., Levinson, B., . . . Gingell, C. (2006). A cross-national study of subjective sexual well-being among older women and men: Findings from the global study of sexual attitudes and behaviors. Archives of Sexual Behavior, 35(2), 145–161.CrossRef Laumann, E.O., Paik, A., Glasser, D.B., Kang, J., Wang, T., Levinson, B., . . . Gingell, C. (2006). A cross-national study of subjective sexual well-being among older women and men: Findings from the global study of sexual attitudes and behaviors. Archives of Sexual Behavior, 35(2), 145–161.CrossRef
27.
go back to reference Lindau, S.T., Schumm, L.P., Laumann, E.O., Levinson, W., Muircheartaigh, C.A., & Waite, L.J. (2007). A study of sexuality and health among older adults in the United States. The New England Journal of Medicine, 357, 762–774.CrossRef Lindau, S.T., Schumm, L.P., Laumann, E.O., Levinson, W., Muircheartaigh, C.A., & Waite, L.J. (2007). A study of sexuality and health among older adults in the United States. The New England Journal of Medicine, 357, 762–774.CrossRef
28.
go back to reference Linschoten, M. & Heijer, R. den (2011). De zin en onzin van verzorgingshuizen voor roze vijftigplussers. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press. Linschoten, M. & Heijer, R. den (2011). De zin en onzin van verzorgingshuizen voor roze vijftigplussers. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press.
29.
go back to reference Meerendonk, B. van de, Adriaensen, R., & Vanwesenbeeck, I. (2003). Op weg naar een Vrolijke Herfst? Zorgbehoeften van en zorgverlening aan lesbische en homoseksuele ouderen in Nederland. Utrecht: Rutgers Nisso Groep / Schorerstichting. Meerendonk, B. van de, Adriaensen, R., & Vanwesenbeeck, I. (2003). Op weg naar een Vrolijke Herfst? Zorgbehoeften van en zorgverlening aan lesbische en homoseksuele ouderen in Nederland. Utrecht: Rutgers Nisso Groep / Schorerstichting.
30.
go back to reference Nouws, L., Bos, K., Hoogland, M., & Schrijver, B. (2013). Roze ouderen - Over een homovriendelijk beleid. Utrecht: AxionContinu. Nouws, L., Bos, K., Hoogland, M., & Schrijver, B. (2013). Roze ouderen - Over een homovriendelijk beleid. Utrecht: AxionContinu.
31.
go back to reference PalvoorU (z.d.). Wie denkt er nu aan seks? Themaboekje over seksualiteit en intimiteit bij een ongeneeslijke ziekte. PalvoorU (z.d.). Wie denkt er nu aan seks? Themaboekje over seksualiteit en intimiteit bij een ongeneeslijke ziekte.
32.
go back to reference Pastoor, H. & Jedeloo, S. (2012). Seksualiteit. Den Haag: Boom Lemma. Pastoor, H. & Jedeloo, S. (2012). Seksualiteit. Den Haag: Boom Lemma.
33.
go back to reference Posma, E.R., Weert, J.C.M. van, Jansen, J., & Bensing, J.M. (2009). Older cancer patients’ information and support needs surrounding treatment: An evaluation through the eyes of patients, relatives and professionals. BMC Nursing, 8(1). Posma, E.R., Weert, J.C.M. van, Jansen, J., & Bensing, J.M. (2009). Older cancer patients’ information and support needs surrounding treatment: An evaluation through the eyes of patients, relatives and professionals. BMC Nursing, 8(1).
34.
go back to reference Rheaume, C. & Mitty, E. (2008). Sexuality and intimacy in older adults. Geriatric Nursing, 29(5), 342–349.CrossRef Rheaume, C. & Mitty, E. (2008). Sexuality and intimacy in older adults. Geriatric Nursing, 29(5), 342–349.CrossRef
35.
go back to reference RutgersWPF. (2012). Seks als je ouder wordt. Utrecht: RutgersWPF. RutgersWPF. (2012). Seks als je ouder wordt. Utrecht: RutgersWPF.
36.
go back to reference Schuyf, J. (2006). Groenboek Belweek Roze Ouderen: Projectgroep Roze Ouderen. Schuyf, J. (2006). Groenboek Belweek Roze Ouderen: Projectgroep Roze Ouderen.
37.
go back to reference Simson, R. von & Kulasegaram, R. (2012). Sexual health and the older adult. Student BMJ, 20, e688. Simson, R. von & Kulasegaram, R. (2012). Sexual health and the older adult. Student BMJ, 20, e688.
38.
go back to reference Sluijter, M. (2013). Aanraken een levensbehoefte. Amsterdam: SWP. Sluijter, M. (2013). Aanraken een levensbehoefte. Amsterdam: SWP.
39.
go back to reference Trompeter, S., Bettencourt, R., & Barrett-Connor, E. (2012). Sexual activity and satisfaction in healthy community-dwelling older women. The American Journal of Medicine, 125, 37–43.CrossRef Trompeter, S., Bettencourt, R., & Barrett-Connor, E. (2012). Sexual activity and satisfaction in healthy community-dwelling older women. The American Journal of Medicine, 125, 37–43.CrossRef
41.
go back to reference Vocht, H. de (2011). Sexuality and intimacy in cancer and palliative care in the Netherlands: A hermeneutic study. Deventer / Enschede: Saxion. Volledige tekst te downloaden vanaf http://tinyurl.com/8y9xkxo (klik op ‘proefschrift’). Vocht, H. de (2011). Sexuality and intimacy in cancer and palliative care in the Netherlands: A hermeneutic study. Deventer / Enschede: Saxion. Volledige tekst te downloaden vanaf http://​tinyurl.​com/​8y9xkxo (klik op ‘proefschrift’).
42.
go back to reference Vocht, H. de (2013). Shades of grey … in a colourful way! Deventer/Enschede: Saxion. Vocht, H. de (2013). Shades of grey … in a colourful way! Deventer/Enschede: Saxion.
43.
go back to reference Vocht, H. de, Hordern, A., Notter, J., & Wiel, H. van der (2011). Stepped skills: A team approach towards communication about sexuality and intimacy in cancer and palliative care. Australasian Medical Journal, 4(11), 610–619.CrossRef Vocht, H. de, Hordern, A., Notter, J., & Wiel, H. van der (2011). Stepped skills: A team approach towards communication about sexuality and intimacy in cancer and palliative care. Australasian Medical Journal, 4(11), 610–619.CrossRef
44.
go back to reference Waite, L.J., Laumann, E.O., Das, A., & Schumm, L.P. (2009). Sexuality: Measures of partnerships, practices, attitudes, and problems in National Social Life, Health and Aging study. The Journals of Gerontology: Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 64(S1), 56–66.CrossRef Waite, L.J., Laumann, E.O., Das, A., & Schumm, L.P. (2009). Sexuality: Measures of partnerships, practices, attitudes, and problems in National Social Life, Health and Aging study. The Journals of Gerontology: Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 64(S1), 56–66.CrossRef
47.
go back to reference Zwakhalen, S.M.G. (2011). Thuisvervangende milieus voor ouderen en de aandacht voor seksualiteit. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press. Zwakhalen, S.M.G. (2011). Thuisvervangende milieus voor ouderen en de aandacht voor seksualiteit. In A. Swinnen (red.), Seksualiteit van ouderen. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Metagegevens
Titel
Thema 5: Seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd
Auteur
Hilde de Vocht
Copyright
2014
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-0596-4_18