In de Wetenschapsbijlage van NRC’s weekenduitgave (d.d. 17 en 18 februari) verscheen een opmerkelijk pleidooi voor Preventie als prioriteit nummer één in de tandartspraktijk. Het hoofdartikel van Sander Voormolen met de intrigerende titel ‘Weg met de heroïsche tandarts’ werd paginagroot aangekondigd op de voorpagina van het wetenschapskatern onder de kop ‘Poetsen moet je leren’.
tibanna79 / Fotolia
“Geld stuurt de geleverde (mond-, red.) zorg en preventie loont niet. En al helemaal niet in de nieuwe organisatie in groepspraktijken, waar jonge tandartsen een percentage van de omzet krijgen. Dat gaat richting lopendebandwerk. Een banale manier om geld te verdienen. Niets dodelijker dan dat voor een goede zorg.” Deze ‘dodelijke’ woorden richting tandzorg werden opgetekend uit de mond van gepensioneerd (maar duidelijk niet ‘in ruste’) tandarts James Huddleston Slater, die samen met collega Jo Frencken de noodklok luidt in de NRC. Strekking van het verhaal: de tandarts richt zich nog steeds te veel op curatie in plaats van preventie. Niet alleen om mondgezondheidsredenen, maar ook vanwege het kostenaspect dient er een omslag plaats te vinden.
Huddleston Slater, die jarenlang parttime adviserend tandarts bij zorgverzekeraars was, spreekt van absurde wanverhoudingen in de kostenposten van de Nederlandse tandzorg: “Van de declaraties betreft 70 procent curatieve handelingen, met de juiste preventiezorg zou dat percentage fors omlaag kunnen.”
Preventie schiet tekort
Op zich geen opzienbarend nieuws in de tandheelkundige wereld, waarin men al jarenlang bezig is preventie te promoten via projecten als Hou je mond gezond en Tandje Extra.
Vrij recent nog ontwikkelde het Ivoren Kruis de preventiemethode Gewoon Gaaf, dat via een stappenplan de mondgezondheid van kinderen en ouders volgt. Van de tandartspraktijken werkt 10 procent hier inmiddels mee en ook consultatiebureaus informeren jonge ouders over het belang van preventieve mondzorg. En in de meeste praktijken geeft een speciaal daartoe opgeleide preventie assistent voorlichting.
Desondanks weet het merendeel van de ouders niet dat kinderen tot 18 jaar recht op gratis tandzorg hebben. Desondanks staat cariës in Nederland op nummer vier in het lijstje aandoeningen met de grootste kostenposten (2,3 miljard euro). Samen met de 461 miljoen euro aan kosten die tandenloosheid (vaak ook gelieerd aan cariës) met zich meebrengt, is dit qua totale zorguitgave ongeveer evenveel die van de huisartsenzorg.
Epidemioloog Annemarie Schuller van TNO, Leiden, stelt dat cariës de meest voorkomende onomkeerbare aandoening bij kinderen is. “Aangezien cariës nagenoeg volledig te voorkomen is, schiet de preventie dus overal tekort”, aldus Schuller.
Van verzekeraars valt in dit opzicht ook weinig te verwachten. Immers: als een gezond gebit (via preventie) gezond blijft valt er niets meer te verzekeren. Huddleston Slater denkt dat deze tekortkoming onder andere toegeschreven kan worden aan het feit dat praktijken hun omschakeling van preventieve naar curatieve zorg grotendeels zelf moeten financieren en omdat het huidige vergoedingensysteem nog steeds gebaseerd is op verrichtingen. Bovendien hebben beginnende tandartsen geïnvesteerd in dure apparatuur, die gebruikt moet worden; preventie zou voor hen financieel geen zoden aan de dijk zetten.
Beloning naar resultaat
Preventie belonen naar resultaat, dat is volgens Huddleston Slater de oplossing om preventie prioriteit één te laten worden in de tandartspraktijk. Hij pleit voor een slimme verdeelsleutel, waarin de overheid de regie moet nemen. Op universiteiten en in het postacademisch onderwijs moet een omslag gemaakt worden van curatie naar preventie.
Ook collega Frencken, de man die de atraumatische tandheelkunde in Nederland weer op de kaart heeft gezet, pleit voor een andere manier van werken. In plaats van vooral in te zetten op kostbare hoogwaardige technologie eerst maar eens zorgen dat dure behandelingen niet nodig zijn, dat betekent gaatjes met handinstrumenten schoonmaken en met glasionomeer repareren.
Tandarts/TNO-onderzoeker en aanjager van Gezond Gaaf, Erik Vermaire, onderschrijft deze manier van werken: “We weten inmiddels dat tanden en kiezen veel meer regeneratievermogen hebben dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden.”
In deze turbulente tijd, waarin de ziektezorg – al dan niet omwille van het kostenaspect – op de schop gaat, ontkomt ook mondzorg niet aan het herijken van de oude opstelling.
Of hiermee een omwenteling gepaard gaat zoals voorgesteld door bovengenoemde tandartsen, zal de toekomst leren.
Bron: NRC
Beeld: Fotolia
Tip
Lees ook het artikel