Het kan niemand ontgaan zijn dat ook Nederland in de ban is geraakt van het overzeese fenomeen Halloween. Dat hierbij de tandarts als kwade geest ingezet wordt, is wellicht minder bekend.
Tikkotriet
Kennelijk hebben we er in Nederland weer een nieuwe uit Angelsaksische landen overgewaaide feestdag bij. Evenals Valentijnsdag wordt Halloween door de commercie omarmd als een welkome opleving in een commercieel slappe tijd tussen andere feestdagen in.
Het fenomeen van de om snoep bedelende kinderen die langs de deuren gaan, vertoont overeenkomst met de rondgang op 11 november, de dag van Sint Maarten, waarbij een gezongen liedje beloond wordt met snoep. De Halloween ‘geesten’ die op 31 oktober voor de deur staan zingen echter niet, maar jagen de bewoner de stuipen op het lijf onder de strijdkreet ‘tikkotriet’ (trick or treat) een kreet die door onnozele Nederlandse kinderen desgevraagd uitgelegd wordt als ‘snoep’.
Kwade geesten
Met een nieuw snoepfeest krijgt het kindergebit dus alweer een zoet bombardement voor de kiezen. Maar het zoet is niet het enige tandheelkundige nadeel dat aan het Halloweenfeest kleeft.
Halloween is oorspronkelijk een Keltisch feest, All Hallows Eve, een soort oudejaarsavond (volgens de Keltische kalender begint het nieuwe jaar op 1 november), waarbij goede geesten gepaaid werden met voedsel en boze geesten werden afgeweerd met maskers.
Het heidens gebruik viel vrijwel samen met de christelijke feestdagen Allerheiligen en Allerzielen, waarbij voor overledenen gebeden werd. De mix van heidense en christelijke gebruiken leverde een griezelfeest op met dansende skeletten, vampiers, zombies en aanverwante demonen en kwade geesten, zoals ... de tandarts!?
Angstaanjagend Erik Engerd-imago
In het Hollandse Halloweenfeest speelt de tandarts een dubieuze rol als enge griezel. In feestwinkels worden maskers met rotte gebitten en bebloede monden verkocht en op internet circuleren filmpjes met enge ‘tandartsen’, zoals Gijs als tandarts op de Halloween Fright Nights.
In nrc.next van 30 oktober beschrijft Fabian de Bont in ‘Zet een zombie voor je huis’ een Halloweenfair in Bovenkarspel met onder meer het volgende angstaanjagende tafereel: ‘Binnen glijdt een hand over de rug van de bezoeker, een doodskist klappert in het voorbijgaan. Iets verderop staat een tandartsstoel, een dronkaard met een schort onder de bloedspetters roept: ‘Kom maar even liggen, ik verzamel kindertanden…..!’
In een tijd, waarin een patiënt al lang geen pijnlijke behandelingen meer hoeft te ondergaan, appelleert de tandarts nog steeds aan een oerangst.
Hoe komt de tandarts ooit van dat angstaanjagende Erik Engerd-imago af?
Tandarts als Grote Verlosser
Misschien een idee om een nieuw feest te introduceren om te vieren dat de tandarts je beste vriend is, die je juist behoedt voor pijn.
Roots Revelation Day bijvoorbeeld, met kinderen langs de deur in wortelpakken: zwarte tandwortelkostuums of een koninklijk oranje peenpak…. Het heidense oogstfeest van rotte wortels gecombineerd met het feest van de tandarts als Grote Verlosser.
En, in de geest van het gezonde gebit, wortels als traktatie.
Hoe dan ook, die diepgewortelde angst dient eens en voor altijd met wortel en al uitgeroeid te worden.
Bron: nrc.next