Top

Gepubliceerd in:

01-04-2005 | Artikelen

Stress, angst en depressie: hersenziekte of evolutionaire aanpassing?

Auteur: Mechiel Korte

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 2/2005

Extract

Genen kunnen bijdragen aan een hogere overlevingskans van de soort, doordat ze kunnen zorgen voor een omgevingsafhankelijke aanpassing waardoor deze specifieke genen vaker voorkomen in de volgende generatie nakomelingen. Charles Darwin (1859) noemde dit evolutionaire proces ‘natuurlijke selectie’. Het gevolg van natuurlijke selectie is dat het voortplantingssucces van het aangepaste individu wordt gemaximaliseerd, soms zelfs ten koste van het individuele geluk, de individuele gezondheid of de levensduur! Er ontstaat steeds meer bewijs dat individuele verschillen in stressreacties het gevolg zijn van natuurlijke selectie. In het eerste gedeelte van dit artikel zal ik de nadruk leggen op hoe individuele verschillen in stressreacties zijn te verklaren en hoe stress kan zorgen voor aanpassingen. In het tweede gedeelte zal ik proberen aan te geven hoe stressgeïnduceerde aanpassingen kunnen overgaan in pathologie, in het bijzonder angststoornissen en depressie. …

vorige artikel Gezonde arbeidsomstandigheden: de prikklok versus de biologische klok

volgende artikel De primaire visuele schors: nieuwe inzichten door transcraniële magnetische stimulatie

Capuron L., Neurauter G., Musselman D.L., Lawson D.H., Nemeroff C.B., Fuchs D. & Miller A.H. (2003) Interferon-alpha-induced changes in tryptophan metabolism. relationship to depression and paroxetine treatment. Biol. Psychiatry, 54 (9), 906-914.

Dallman M.F., Pecoraro N., Akana S.F., La Fleur S.E., Gomez F., Houshyar H., Bell M.E., Bhatnagar S., Laugero K.D. & Manalo S. (2003) Chronic stress and obesity: a new view of ‘comfort food’. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 100 (20), 11696-11701.

Darwin C. (1859) On the origin of the species by means of natural selection, or, The preservation of favoured races in the struggle for life. Londen, John Murray.

Elenkov I.J., & Chrousos G.P. (1999) Stress Hormones, Th1/Th2 patterns, Pro/Anti-inflammatory Cytokines and Susceptibility to Disease. Trends Endocrinol>. Metab., 10, 359-368.

Feldker D.E., Datson N.A., Veenema A.H., Proutski V., Lathouwers D., De Kloet E.R. & Vreugdenhil E. (2003) GeneChip analysis of hippocampal gene expression profiles of short- and long-attack-latency mice: technical and biological implications. J. Neurosci. Res., 74, 701-716.

Gold P.W., & Chrousos G.P. (2002) Organization of the stress system and its dysregulation in melancholic and atypical depression: high vs low crh/ne states. Mol. Psychiatry, 7(3), 254-275.

Gold P.W., Gabry K.E., Yasuda M.R. & Chrousos G.P. (2002) Divergent endocrine abnormalities in melancholic and atypical depression:clinical and pathophysiologic implications. Endocrinol. Metab. Clin. North Am., 31(1), 37-62.

Haller J., Van de Schraaf J. & Kruk M.R. (2001) Deviant forms of aggression in glucocorticoid hyporeactive rats: a model for ‘pathological’ aggression? J. Neuroendocrinol., , 102-107.

Kaplan J.R., Pettersson K., Manuck S.B. & Olsson G. (1991) Role of sympathoadrenal medullary activation in the initiation and progression of atherosclerosis. Circulation, 84 (6 Suppl), VI23-32.

Koolhaas J.M., Korte S.M., De Boer S.F., Van Der Vegt B.J., Van Reenen C.G., Hopster H., De Jong I.C., Ruis M.A. & Blokhuis H.J. (1999) Coping styles in animals: current status in behavior and stress-physiology. Neurosci. Biobehav. Rev., 23, 925-935.

Korte S.M. (2001) Corticosteroids in relation to fear, anxiety and psychopathology. Neurosci. Biobehav. Rev., 25, 117-142.

Korte S.M., Meijer O.C., De Kloet E.R., Buwalda B., Keijser J., Sluyter F., Van Oortmerssen G. & Bohus B. (1996) Enhanced 5-HT1A receptor expression in forebrain regions of aggressive house mice. Brain Res., 736, 338-343.

Korte S.M. (2004) The Darwinian concept of stress: benefits of allostasis and costs of allostatic load and the trade-offs in health and disease. Neurosc. Biobeh. Rev., in press.

Lieberman L.S. (2003) Dietary, evolutionary, and modernizing influences on the prevalence of type 2 diabetes. Annu. Rev. Nutr., 23, 345-377.

Maynard Smith J. (1982) Evolution and the Theory of Games. Cambridge, Cambridge University Press.

McEwen B.S. (1998) Protective and damaging effects of stress. New Eng. J. Med., 338, 171-179.

McEwen B.S. (2003) Mood disorders and allostatic load. Biol. Psychiatry, 54, 200-207.

Nesse R.M. (2000) Is depression an adaptation? Arch. Gen. Psychiatry, 57, 14-20.

Sapolsky R. (1992) Stress, the aging brain and the mechanisms of neuron death, vol. 1. Cambridge, MA, mit Pres.

Schulkin J., McEwen B.S. & Gold P.W. (1994) Allostasis, amygdala, and anticipatory angst. Neurosci. Biobehav. Rev., 18, 385’396.

Sgoifo A., De Boer S.F., Buwalda B., Korte-Bouws G., Tuma J., Bohus B., Zaagsma J. & Koolhaas J.M. (1998) Vulnerability to arrhythmias during social stress in rats with different sympathovagal balance. Am. J. Physiol., 275(2 Pt 2), H460-466.

Sheline Y.I., Sanghavi M., Mintun M.A. & Gado M.H. (1999) Depression duration but not age predicts hippocampal volume loss in medically healthy women with recurrent major depression. J. Neurosci., 19(12), 5034-543.

Sluyter F., Jamot L., Van Oortmerssen G.A. & Crusio W.E. (1994) Hippocampal mossy fiber distributions in mice selected for aggression. Brain Res., 646, 145-148.

Sternberg E.M. (2001) Neuroendocrine regulation of autoimmune/inflammatory disease. J. Endocrinol., 69, 429-435.

Sternberg E.M. (1997) Neural-immune interactions in health and disease. J. Clin. Invest., 100, 2641’2647.

Van der Vegt B.J., Lieuwes N., Cremers T.I., De Boer S.F. & Koolhaas J.M. (2003) Cerebrospinal fluid monoamine and metabolite concentrations and aggression in rats. Horm>. Behav., 44, 199-208.

Van Riel E., Meijer O.C., Veenema A.H. & Joels M. (2002) Hippocampal serotonin responses in short and long attack latency mice. J. Neuroendocrinol., 14(3), 234-239.

Veenema A.H., Meijer O.C., De Kloet E.R., Koolhaas J.M. & Bohus B.G. (2003) Differences in basal and stress-induced hpa regulation of wild house mice selected for high and low aggression. Horm. Behav., 43, 197-204.

Titel: Stress, angst en depressie: hersenziekte of evolutionaire aanpassing?
Auteur: Mechiel Korte
Publicatiedatum: 01-04-2005
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 2/2005
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03079035

Andere artikelen Uitgave 2/2005

Gezonde arbeidsomstandigheden: de prikklok versus de biologische klok

Artikelen

Signalement

Signalement

Woorden vooraf

Woorden vooraf

Lifestyle drugs

Artikelen

Het beweeglijke brein

Gelezen

De primaire visuele schors: nieuwe inzichten door transcraniële magnetische stimulatie

Artikelen