9. Stemmingsstoornissen

Menselijke gevoelens zijn rijk geschakeerd. We kunnen ons bijvoorbeeld vrolijk, verlegen, onzeker, machteloos, boos, schuldig of eenzaam voelen. Dit gevoelsleven ‘kleurt’ ons denken en handelen. Hierbij maakt men onderscheid tussen stemming en emotie. Een stemming is een bepaalde gemoedstoestand van een zekere duur, die niet betrekking heeft op een specifieke ervaring. Niet alleen verschillen mensen onderling qua stemming, iedereen is vertrouwd met wisselende stemmingen, van opgewektheid tot neerslachtigheid. Een emotie is een intens, overheersend gevoel van korte duur, dat te maken heeft met een specifieke ervaring. Een voorbeeld is het gevoel van blijdschap na het winnen van de lotto. Stemmingen en emoties uiten zich in lichamelijke verschijnselen, gedrag en beleving. Vooral de beleving bepaalt of mensen zichzelf bijvoorbeeld als angstig of vrolijk beschouwen. De mate waarin een persoon ‘gevoelig’ is voor stemmingen en emoties kan gestoord zijn. Een overdreven gevoeligheid blijkt vooral uit sterke stemmingsschommelingen. Andere varianten in het gevoelsleven zijn te vinden in ▶ tabel 9.1. Daarbij is lang niet altijd duidelijk of het gevoelsleven zelf gestoord is of alleen de manier van uiten ervan. Wanneer bijvoorbeeld na een pijnlijke gebeurtenis mensen er onbewogen bij zitten, wil dit dan zeggen dat het hun niet ‘raakt’ of betekent het dat zij hun verdriet niet kunnen uitdrukken?