Slaaptraining voor jongeren op basis van CGT en motiverende gespreksvoering

Mijn Slaap Plan

Auteurs: Marije Kuin, Dr. Bianca Boyer

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

In dit boek wordt het protocol Slaaptraining voor jongeren uitgelegd. Het protocol is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie (CGT) en motiverende gespreksvoering. Het boek is bedoeld voor hulpverleners die jongeren (12-19 jaar) behandelen met slaapproblemen, ook als er daarnaast sprake is van andere psychische problematiek.
Slaapproblemen hebben invloed op het dagelijkse functioneren en kunnen psychische problemen veroorzaken of verergeren. Daarnaast kunnen slaapproblemen een belemmering zijn voor de behandeling en het herstel van andere psychische problemen. In Slaaptraining voor jongeren op basis van CGT en motiverende gespreksvoering geven de auteurs aan dat veel jongeren graag beter zouden willen slapen, maar het toch moeilijk vinden om hun slaapgedrag aan te passen. Daarom is motiverende gespreksvoering een belangrijk onderdeel van het protocol; om hun motivatie voor verandering te onderzoeken en - waar mogelijk - te vergroten.
Jongeren kunnen tijdens de behandeling samen met hun hulpverlener aan de slag met het bijbehorende werkboek Mijn Slaap Plan.
Slaaptraining voor jongeren op basis van CGT en motiverende gespreksvoering is geschreven door Marije Kuin en Bianca Boyer. Marije is GZ-psycholoog en cognitief gedragstherapeut bij Psychologenpraktijk Kuin, Bianca is GZ-psycholoog en cognitief gedragstherapeut bij Psychologenpraktijk Kuin en docent/onderzoeker bij de Universiteit van Amsterdam.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1. Achtergrondinformatie over slapen: Hoe kunnen slaapproblemen eruit zien?

Samenvatting

In dit hoofdstuk zal besproken worden welke slaapproblemen er allemaal zijn, welke problemen jongeren vooral hebben rondom slapen, wat de gevolgen ervan kunnen zijn en met welke psychische stoornissen deze slaapproblemen vaak samengaan. Ten slotte zal worden besproken wat de doelgroep is waar dit behandelprotocol zich op richt en wat de indicaties en contra-indicaties zijn om Mijn Slaap Plan in te zetten.

Marije Kuin, Bianca Boyer

2. Hoe breng ik slaapproblemen in kaart?

Samenvatting

Er zijn verschillende manieren om het slaappatroon van een jongere in kaart te brengen. In dit hoofdstuk worden voorbeelden gegeven van hoe dat op gestructureerde wijze gedaan kan worden. Hiertoe wordt besproken welke informatie nodig is om de slaapproblemen in kaart te brengen, wanneer aanvullend onderzoek nodig is en hoe registratieopdrachten ingezet kunnen worden om zicht te krijgen op de slaap-waakcyclus van de jongere. Vragenlijsten die bij jongeren gebruikt kunnen worden, zijn de Chronisch Slaaptekort Vragenlijst (CSRQ) en de Slaaphygiëne Vragenlijst (ASHQ).

Marije Kuin, Bianca Boyer

3. Behandeling van slaapproblemen bij jongeren

Samenvatting

Slaapproblemen komen bij jongeren vaak voor en kunnen belangrijke gevolgen hebben voor pathologie en hun dagelijks functioneren. Om die reden is het van belang deze slaapproblemen te behandelen. In dit hoofdstuk wordt beschreven welke behandelingen in Nederland verkrijgbaar zijn voor jongeren met slaapproblemen en zullen deze kort worden beschreven. Vervolgens zal worden beschreven wat Mijn Slaap Plan toevoegt aan deze behandelingen en hoe CGT in het protocol verwerkt zit.

Marije Kuin, Bianca Boyer

4. Algemene opzet van Mijn Slaap Plan

Samenvatting

Mijn Slaap Plan is een individuele cognitieve gedragstherapie waarin motiverende gespreksvoering is verwerkt om de motivatie voor gedragsverandering te vergroten. De gedragsverandering in dit protocol richt zich op het verbeteren van de slaaphygiëne van de jongere. In dit hoofdstuk wordt de rationale voor Mijn Slaap Plan toegelicht en zullen de opzet van de behandeling, de werkwijze en de rol van de ouders in de behandeling worden besproken.

Marije Kuin, Bianca Boyer

5. Motiverende gespreksvoering in Mijn Slaap Plan

Samenvatting

In de behandeling van jongeren met slaapproblemen streef je er als behandelaar naar dat ze een goede slaaphygiëne gaan uitvoeren. Allereerst zul je erachter moeten komen wat er in het huidige slaap-waakritme verbeterd kan worden, waarna die veranderingen doorgevoerd moeten worden. Bij een goed gemotiveerde jongere volstaat het vaak om alle adviezen samen door te nemen en te bespreken hoe ermee aan de slag te gaan. In de praktijk blijkt het echter vaak moeilijk te zijn om jongeren zo ver te krijgen, dat ze nieuw gedrag ook daadwerkelijk gaan uitvoeren zoals is afgesproken of om het voor langere tijd vol te houden. Daarom is in dit behandelprotocol motiverende gespreksvoering toegevoegd om de motivatie voor verandering te vergroten. In dit hoofdstuk wordt beschreven wat de evidentie is voor motiverende gespreksvoering, hoe het in dit behandelprotocol is verwerkt in de therapeutische houding, hoe het is verwerkt in het werkboek, en wat de rol van ouders is bij onvoldoende motivatie bij de jongere.

Marije Kuin, Bianca Boyer

6. Het werkboek Mijn Slaap Plan, stap voor stap

Samenvatting

Het is voor veel trainers en behandelaren die werken met protocollaire behandelingen prettig om per onderdeel van de behandeling te kunnen lezen waar zij op moeten letten tijdens de verschillende sessies met de jongere. Op die manier kunnen trainers zich goed voorbereiden op een sessie en hebben zij een duidelijk werkpunt waar zij mee aan de slag gaan. Aangezien Mijn Slaap Plan niet verdeeld is in afgebakende sessies maar in verschillende hoofdstukken, zullen de sessies qua inhoud en tempo sterk verschillen per jongere. De motivatie en kennis rondom slaapproblemen kan ver uiteen lopen, waardoor er een minder vastomlijnd plan voorhanden is. Dit vraagt om enige flexibiliteit van de trainers. Voor de trainers die van structuur houden, is in dit hoofdstuk uitgeschreven wat er in elk hoofdstuk van het werkboek aan bod komt. In dit hoofdstuk wordt doorgenomen wat er allemaal aan bod komt in alle hoofdstukken van het werkboek Mijn Slaap Plan. De rationale wordt uitgelegd, de opbouw, de verschillende interventies komen aan bod en er wordt stilgestaan bij veel voorkomende valkuilen.

Marije Kuin, Bianca Boyer

Nawerk

Titel: Slaaptraining voor jongeren op basis van CGT en motiverende gespreksvoering
Auteurs: Marije Kuin
Dr. Bianca Boyer
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-2332-6
Print ISBN: 978-90-368-2331-9
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2332-6