Top

Optie A:

Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:

Deel de link per e-mail
Link delen

vorige hoofdstuk Psychofarmaca en de behandeling van slaapstoorn...

volgende hoofdstuk Slaapstoornissen bij ouderen

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

2021 | OriginalPaper | Hoofdstuk

20. Slaapproblemen bij kinderen en jeugdigen

eerste hoofdstuk lezen

Auteurs: drs. Nicole van Eldik, dr. Sigrid Pillen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Gepubliceerd in: Slaapstoornissen in de psychiatrie

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

Slapen is essentieel voor iedereen, maar al helemaal voor kinderen. Want juist in de slaap vinden belangrijke processen plaats voor zowel groei als ontwikkeling. In dit hoofdstuk wordt de normale ontwikkeling van de slaap bij kinderen beschreven en welke verstoringen daarin kunnen optreden. Slapeloosheid komt veel voor op de kinderleeftijd, zowel bij gezonde kinderen als bij kinderen met een psychiatrische aandoening. De onderliggende oorzaken zijn divers, en kunnen te maken hebben met gedragsaspecten, slaaphygiëne, prikkelverwerking, een verstoring in de circadiane ritmiek, een psychiatrische stoornis of een combinatie van factoren. De behandeling dient te worden aangepast aan de onderliggende oorzaak en bestaat meestal uit een niet-farmacologische aanpak, incidenteel ondersteund met medicatie. Ook het herkennen van andere slaapstoornissen, zoals het obstructief slaapapneusyndroom, en de relatie met psychiatrische symptomatologie zullen worden besproken.

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL collectie intern

Meer informatie

BSL Psychologie Totaal

Met BSL Psychologie Totaal blijft u als professional steeds op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen uw vak. Met het online abonnement heeft u toegang tot een groot aantal boeken, protocollen, vaktijdschriften en e-learnings op het gebied van psychologie en psychiatrie. Zo kunt u op uw gemak en wanneer het u het beste uitkomt verdiepen in uw vakgebied.

Meer informatie

BSL e-book collectie GGZ

Meer informatie

Airhihenbuwa, C. O., Iwelunmor, J. I., Ezepue, C. J., Williams, N. J., & Jean-Louis, G. (2016). I sleep, because we sleep: A synthesis on the role of culture in sleep behavior research. Sleep Medicine, 18, 67–73. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2015.07.020. Epub 2015 Sep 1. CrossRefPubMed

Alvaro, P. K., Roberts, R. M., & Harris, J. K. (2014). The independent relationships between insomnia, depression, subtypes of anxiety, and chronotype during adolescence. Sleep Medicine, 15, 934–941. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2014.03.019. CrossRefPubMed

Armitage, R., Flynn, H., Hoffmann, R., Vazquez, D., Lopez, J., & Marcus, S. (2009). Early developmental changes in sleep in infants: The impact of maternal depression. Sleep, 32(5), 693–696. CrossRef

Bai, S., Ricketts, E. J., Thamrin, H., Piacentini, J., Albano, A. M., Compton, S. N., et al. (2019). Longitudinal study of sleep and internalizing problems in youth treated for pediatric anxiety disorders. Journal of Abnormal Child Psychology. https://doi.org/10.1007/s10802-019-00582-x. CrossRef

Blackwell, J. E., Alammar, H. A., Weighall, A. R., Kellar, I., & Nash, H. M. (2017). A systematic review of cognitive function and psychosocial well-being in school-age children with narcolepsy. Sleep Medicine Reviews, 34, 82–93. CrossRef

Boer, F. (2011). Slaapproblemen bij kinderen. Houten: Lannoo Campus.

Boer, F., & Van der Heijden, K. B. (2013). Slaapstoornissen. In: Th. Doreleijers, F. Boer, J. Huisman & E. De Haan (Red.), Leerboek psychiatrie kinderen en adolescenten (Tweede, geheel herziene druk). Utrecht: de Tijdstroom.

Braet, C., & Bogels, S. (2014). Protocollaire behandelingen voor kinderen en adolescenten met psychische klachten 1 en 2. Nederland: Uitgeverij Boom.

Brown, K. M., & Malow, B. A. (2016). Pediatric insomnia. Chest, 149(5), 1332–1339. CrossRef

Bruni, O., Alonso-Alconada, D., Besag, F., Biran, V., Braam, W., Cortese, S., et al. (2015). Current role of melatonin in pediatric neurology: Clinical recommendations. European Journal of Paediatric Neurology, 19(2), 122–133. CrossRef

Calhoun, S. L., Fernandez-Mendoza, J., Vgontzas, A. N., Liao, D., & Bixler, E. O. (2014). Prevalence of insomnia symptoms in a general population sample of young children and preadolescents: Gender effects. Sleep Medicine, 15(1), 91–95. CrossRef

Chénier-Leduc, G., Béliveau, M. J., Dubois-Comtois, K., Butler, B., Berthiaume, C., & Pennestri, M. H., (2019). Sleep difficulties in preschoolers with psychiatric diagnoses. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(22), 4485. https://doi.org/10.3390/ijerph16224485.

Chin, W. C., Huang, Y. S., Chou, Y. H., Wang, C. H., Chen, K. T., Hsu, J. F., et al. (2018). Subjective and objective assessments of sleep problems in children with attention deficit/hyperactivity disorder and the effects of methylphenidate treatment. Biomedical Journal, 41(6), 356–363. CrossRef

Crowley, S. J., Wolfson, A. R., Tarokh, L., & Carskadon, M. A. (2018). An update on adolescent sleep: New evidence informing the perfect storm model. Journal of Adolescence, 67, 55–65. CrossRef

Devnani, P. A., & Hegde, A. U. (2015). Autism and sleep disorders. Journal of Pediatric Neurosciences, 10, 304–307. CrossRef

De Bruin, E. J., Oort, F. J., Bögels, S. M., & Meijer, A. M. (2013). Efficacy of internet and group-administered cognitive behavioral therapy for insomnia in adolescents: A pilot study. Behavioral Sleep Medicine, 1–20.

De Bruin, E. J., Van Kampen, R. K., Van Kooten, T., & Meijer, A. M. (2014). Psychometric properties and clinical relevance of the adolescent sleep hygiene scale in Dutch adolescents. Sleep Medicine, 15(7), 789–797. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2014.03.015. CrossRefPubMed

De Graaf, R., Ten Have, M., & Van Dorsselaer, S. (2010). De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking NEMESIS-2: Opzet en eerste resultaten. Utrecht: Trimbos-instituut.

Egan, K. J., Knutson, K. L., Pereira, A. C., & Von Schantz, M. (2017). The role of race and ethnicity in sleep, circadian rhythms and cardiovascular health. Sleep Medicine Reviews, 33, 70–78. CrossRef

Fernández-Mendoza, J., Vela-Bueno, A., Vgontzas, A. N., Ramos-Platón, M. J., Olavarrieta-Bernardino, S., Bixler, E. O., et al. (2010). Cognitive-emotional hyperarousal as a premorbid characteristic of individuals vulnerable to insomnia. Psychosomatic Medicine, 72(4), 397–403. https://doi.org/10.1097/PSY.0b013e3181d75319. CrossRefPubMed

Gradisar, M., Wolfson, A. R., Harvey, A. G., Hale, L., Rosenberg, R., & Czeisler, C. A. (2013). The sleep and technology use of Americans: Findings from the National Sleep Foundation’s 2011 sleep in America poll. Journal of Clinical Sleep Medicine, 9(12), 1291–1299. CrossRef

Gregory, A. M., & O’Connor, T. G. (2002). Sleep problems in childhood: A longitudinal study of developmental change and association with behavioral problems. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 41(8), 964–971. CrossRef

Hvolby, A. (2015). Associations of sleep disturbance with ADHD: Implications for treatment. DHD Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 7, 1–18. https://doi.org/10.1007/s12402-014-0151-0. CrossRef

Iglowstein, I., Jenni, O. G., Molinari, L., & Largo, R. H. (2003). Sleep duration from infancy to adolescence: Reference values and generational trends. Pediatrics, 111(2), 302–307. CrossRef

Koopman-Verhoeff, M. E., Van den Dries, M. A., Van Seters, J. J., Luijk, M. P. C. M., Tiemeier, H., & Luik, A. I. (2019). Association of sleep problems and melatonin use in school-aged children. JAMA Pediatrics, 73(9), 883–885. https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2019.2084. CrossRef

Koren, D., Arnon, I., Lavie, P., & Klein, E. (2002). Sleep complaints as early predictors of posttraumatic stress disorder: A 1-year prospective study of injured survivors of motor vehicle accidents. The American Journal of Psychiatry, 159, 855–885. CrossRef

Kurdziel, L., Duclos, K., & Spencer, R. M. C. (2013). Sleep spindles in midday naps enhance learning in preschool children. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(43), 17267–17272. CrossRef

Liu, X., Buysse, D. J., & Gentzler, A. L. (2007). Insomnia and hypersomnia associated with depressive phenomenology and comorbidity in childhood depression. Sleep, 30(1), 83–90. CrossRef

Maski, K., & Owens, J. A. (2016). Insomnia, parasomnias, and narcolepsy in children: Clinical features, diagnosis, and management. Lancet Neurology, 15, 1170–1181. CrossRef

McDonagh, M. S., Holmes, R., & Hsu, F. (2019). Pharmacologic treatments for sleep disorders in children: A systematic review. Journal of Child Neurology, 34(5), 237–247. https://doi.org/10.1177/0883073818821030.

Meijer, A. M., Boer, F., Hop, J., Van der Heijden, K., Kalverdijk, L., Raaijmakers, M., et al. (2014). Slaapproblemen bij kinderen en adolescenten. Kenniscentrum Kind en jeugd psychiatrie. https://www.kenniscentrum-kjp.nl/professionals/slaapproblemen/. Geraadpleegd september 2019.

Melke, J., Goubran, B. H., Chaste, P., Betancur, C., Nygren, G., Anckarsater, H., et al. (2008). Abnormal melatonin synthesis in autism spectrum disorders. Molecular Psychiatry, 13(1), 90–98. CrossRef

Meltzer, L. J., & Mindell, J. A. (2006). Sleep and sleep disorders in children and adolescents. Psychiatric Clinical North, 29, 1059–1076. https://doi.org/10.1016/j.psc.2006.08.004. CrossRef

Mindell, J. A., Meltzer, L. J., Carskadon, M. A., & Chervin, R. D. (2009). Developmental aspects of sleep hygiene: Findings from the 2004 National Sleep Foundation sleep in America poll. Sleep Medicine, 10(7), 771–779. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2008.07.016. Epub 2009 Mar 12. CrossRefPubMed

Nederlandse vereniging voor KNO-heelkunde en heelkunde van het hoofd-halsgebied (2013). Richtlijn OSAS bij kinderen. CBO. https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/osas_bij_kinderen/osas_bij_kinderen_-_korte_beschrijving.html. Geraadpleegd september 2019.

O’Brien, L. M., Holbrook, C. R., Mervis, C. B., Klaus, C. J., Bruner, J. L., Raffield, T. J., et al. (2003). Sleep and neurobehavioral characteristics of 5- to 7-year-old children with parentally reported symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics, 111(3).

Olds, T., Blunden, S., Petkov, J., & Forchinod, F. (2010). The relationships between sex, age, geography and time in bed in adolescents: A meta-analysis of data from 23 countries. Sleep Medicine Reviews, 14(6), 371–378. CrossRef

Paruthi, S., Brooks, L. J., D’Ambrosio, C., Hall, W. A., Kotagal, S., & Lloyd, R. M. (2016). Recommended amount of sleep for pediatric populations: A consensus statement of the American Academy of Sleep Medicine. Journal of Clinical Sleep Medicine, 12(6), 785–786.

Precenzano, F., Ruberto, M., Parisi, L., Salerno, M., Maltese, A., D’alessandro, I., et al. (2016). Adhd-like symptoms in children affected by obstructive sleep apnea syndrome: A case-control study. Acta Medica Mediterranea, 32, 1755.

Quaedackers, L., Van Gilst, M. M., Van Mierlo, P., Lammers, G. J., Dhondt, K., Amesz, P., et al. (2019). Impaired social functioning in children with narcolepsy. Sleep, 42(2).

Reynolds, A. M., & Malow, B. A., (2011). Sleep and autism spectrum disorders. Pediatric Clinics of North America, 58(6), 685–698. https://doi.org/10.1016/j.pcl.2011.03.009.

Roberts, R. E., Roberts, C. R., & Duong, H. T. (2008). Chronic insomnia and its negative consequences for health and functioning of adolescents: A 12-month prospective study. Journal of Adolescent Health, 42(3), 294–302. CrossRef

Roenneberg, T., Kuehnle, T., Pramstaller, P. P., Ricken, J., Havel, M., Guth, A., et al. (2004). A marker for the end of adolescence. Current Biology, 14(24), R1038–R1039. CrossRef

Ruoff, C. M., Reaven, N. L., Funk, S. E., McGaughey, K., Ohayon, M., Guilleminault, C., et al. (2017). High rates of psychiatric comorbidity in narcolepsy: Findings from the burden of narcolepsy disease (BOND) study of 9,312 patients in the United States. Journal of Clinical Psychiatry, 78(2), 171–176. CrossRef

Rutters, F., Gerver, W. J., Nieuwenhuizen, A. G., Verhoef, S. P. J., & Westerterp-Plantenga, M. S. (2010). Sleep duration and body-weight development during puberty in a Dutch children cohort. International Journal of Obesity, 34, 1508–1514. CrossRef

Sanberg, S. A., Kuhn, B. R., & Kennedy, A. E. (2018). Outcomes of a behavioral intervention for sleep disturbances in children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 48(12), 4250–4277. https://doi.org/10.1007/s10803-018-3644-4. CrossRefPubMed

Shanahan, L., Copeland, W. E., Angold, A., Bondy, C. L., & Costello, E. J. (2014). Sleep problems predict and are predicted by generalized anxiety/depression and oppositional defiant disorder. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 53, 550–558. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2013.12.029. CrossRefPubMedPubMedCentral

Simakajornboon, N., Kheirandish-Gozal, L., & Gozal, D. (2009). Diagnosis and management of restless legs syndrome in children. Sleep Medicine Reviews, 13, 149–156. CrossRef

Soria, V., Martinez-Amoror, E., Escaramis, G., Valero, J., Perez-Egea, C., & Gutierrez-Zotes, A. (2010). Differential association of circadian genes with mood disorders:CRY1 and NPAS2 are associated with unipolar major depression and CLOCK and VIP with bipolar disorder. Neuropsychopharmacology, 35, 1279–1289. CrossRef

Steur, L. M. H., Grootenhuis, M. A., Terwee, C. B., Pillen, S., Wolters, N. G. J., Kaspers, G. J. L., et al. (2019). Psychometric properties and norm scores of the sleep self report in Dutch children. Health and Quality of Life Outcomes, 17(15). https://doi.org/10.1186/s12955-018-1073-x.

Tick, N. T., Van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2007). Twenty-year trends in emotional and behavioral problems in Dutch children in a changing society. Acta Pschyciatrica Scandinavia, 116, 473–482. CrossRef

TNO (2016). https://www.ncj.nl/richtlijnen/alle-richtlijnen/richtlijn/gezonde-slaap-en-slaapproblemen-bij-kinderen.

Van der Heijden, K. B., Stofelsen, R. J., Popma, A., & Swaab, H. (2018). Sleep, chronotype, and sleep hygiene in children with attention-deficit/hyperactivity disorder, autism spectrum disorder, and controls. European Child and Adolescent Psychiatry, 27, 99–111. CrossRef

Verbraecken, J., Buyse, B., Hamburger, H., Van Kasteel, V., & Van Steenwijk, R. (2014). Leerboek slaap en slaapstoornissen. Uitgeverij: Acco C.V.

Vlasblom, E., Van Sleuwen, B., L’Hoir, M., & Beltman, M. (2016). JGZ richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen.

Walters, A. S., Mandelbaum, D. E., Lewin, D. S., Kugler, S., England, S. J., Miller, M., & the Dopaminergic Therapy Study Group (2000). Dopaminergic therapy in children with restless legs/periodic limb movements in sleep and ADHD. Pediatric Neurology, 22, 182–186.

Wang, Y. C., Moya Guerola, M., Lin, Y. C., Hsieh, Y. P., Strong, C., Tsai, M. C., et al. (2019). Effects of childhood adversity and resilience on Taiwanese youth health behaviors. Pediatrics & Neonatology, 60(4), 368–376. CrossRef

Waumans, R. C., Terwee, C. B., Van den Berg, G., Knol, D. L., Van Litsenburg, R. R. L., & Gemke, R. J. B. J. (2010). Sleep and sleep disturbance in children: Reliability and validity of the Dutch version of the Child Sleep Habits Questionnaire. Sleep, 33(6), 841–845. CrossRef

Wolke, D., & Lereya, S. T. (2014). Bullying and parasomnias: A longitudinal cohort study. Pediatrics, 134(4), e1040–e1048. https://doi.org/10.1542/peds.2014-1295. CrossRefPubMed

Wood, B., Rea, M. S., Plitnick, B., & Figueiro, M. G. (2012). Light level and duration of exposure determine the impact of self-luminous tablets on melatonin suppression. Applied Ergonomics, 44, 237–240. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2012.07.008. CrossRefPubMed

Titel

Slaapproblemen bij kinderen en jeugdigen

Boek

Slaapstoornissen in de psychiatrie

Print ISBN: 978-90-368-2523-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2524-5

https://doi.org/10.1007/978-90-368-2524-5

DOI

https://doi.org/10.1007/978-90-368-2524-5_20

Auteurs:

drs. Nicole van Eldik
dr. Sigrid Pillen

Uitgeverij

Bohn Stafleu van Loghum

Volgnummer

Hoofdstuknummer

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL collectie intern

BSL Psychologie Totaal

BSL e-book collectie GGZ