Seven Minute Screen (7MS)

De Seven Minute Screen (7MS) is een screeningsbatterij die de kans bepaalt op de aanwezigheid van een dementie, die recentelijk in het Nederlands is vertaald [1]. Oorspronkelijk werd de test ontwikkeld voor de detectie van alzheimerdementie (AD), maar de test is ook geschikt voor detectie van andere veelvoorkomende vormen van dementie, waaronder vasculaire dementie (VaD), frontotemporale dementie (FTD) en dementie met lewy bodies (DLB). Uit onderzoeksresultaten van Meulen et al. blijkt dat de 7MS een sensitiviteit en specificiteit van 92,9 % respectievelijk 93,5 % heeft voor de ziekte van Alzheimer [2]. Ook vonden zij dat de 7MS een hoge diagnostische nauwkeurigheid heeft voor dementie (specificiteit en sensitiviteit 93,5 %, resp. 91,2 %), voor Alzheimer (sensitiviteit 92,9 %) en voor andere vormen van dementie (sensitiviteit 89,4 %), maar dat de test beperkte specificiteit heeft voor andere psychiatrische stoornissen, zoals depressie.

Het is bekend dat de Mini-Mental State Examination (MMSE) een lage sensitiviteit heeft voor milde vormen van dementie [3]. In vergelijking met de MMSE is de 7MS sensitiever voor het detecteren van de beginnende fase van dementie; bij patiënten met psychiatrische stoornissen geeft de 7MS echter meer foutpositieven dan de MMSE [2].

De 7MS is, net zoals andere cognitieve screeningstests, bedoeld als eerste stap in het herkennen van patiënten met een dementie. Op grond van de uitslag van een dementiescreeningstest kan geen diagnose dementie worden gesteld. Hiervoor zijn andere gegevens nodig, waaronder een anamnese, een heteroanamnese, oriënterend psychiatrisch en neurologisch onderzoek, laboratoriumonderzoek en, in sommige gevallen, beeldvormend onderzoek en/of neuropsychologisch onderzoek.

Volgens de handleiding is de 7MS in verschillende talen beschikbaar en hij wordt internationaal dan ook veelvuldig gebruikt.

De 7MS omvat vier korte subtests, die de functiedomeinen ‘oriëntatie in tijd’, ‘geheugen’, ‘executieve functies’ en ‘visuospatiële vaardigheden’ screenen. Het doel van de 7MS is de kans vaststellen op de aanwezigheid van ernstige cognitieve stoornissen. Deze prevalentie wordt bepaald aan de hand van de totaalscore op de 7MS. De vier onderdelen worden hierna een voor een beschreven.

De wijze van afname, scoring en interpretatie staat goed beschreven in de handleiding. Naast de handleiding bestaat de test uit een testmap, een scoreformulier en een scoretool. De afname is overzichtelijk en gemakkelijk, ze vergt weinig oefening. Om de kans op dementie te berekenen, gebruik je de scoretool die via een link (zie handleiding) te downloaden is. In de scoretool voer je de ruwe scores van de vier onderdelen in. Deze scoretool berekent vervolgens de kans op dementie, uitgedrukt in een percentage. Iedere subtest heeft een afkapscore. Wanneer meer dan twee subtests afwijkend zijn, is de 7MS zeer waarschijnlijk positief en is het niet nodig om de exacte kans op dementie te berekenen. Zijn één of twee subtests (net) afwijkend, dan is het klinisch relevant om de totaalscore uit te rekenen [2]. De afkappunten staan vermeld in tab. 1.

Alle testonderdelen bevatten een duidelijke instructie. Bij het onderdeel ECR is het voor de inprenting belangrijk om duidelijk aan te geven wanneer er een foutief antwoord gegeven wordt, om dan vervolgens het juiste antwoord te noemen en aan te wijzen. Komt de patiënt door woordvindingsproblemen niet op het juiste woord, dan wordt een juiste omschrijving goed gerekend. Dit geldt eveneens als het woord qua klank erg lijkt op het juiste antwoord en het duidelijk is welk plaatje de patiënt bedoelt. Ook de kloktekening bevat een duidelijke instructie, waarbij de opdracht om de wijzers op een bepaalde tijd te tekenen, pas gegeven wordt nadat de wijzerplaat met de cijfers erin is getekend.

De naam van de test doet vermoeden dat afname slechts 7 minuten bedraagt, maar dit is de gemiddelde afnameduur die Solomon en collega’s aangaven bij ontwikkeling van de test [5]. In de praktijk duurt afname, afhankelijk van de ernst van de cognitieve stoornissen, tussen de 7 en 20 minuten. De afnameduur is korter bij minder ernstige cognitieve stoornissen en langer bij ernstigere stoornissen [2].

De 7MS is geschikt voor gebruik in een tweedelijnssetting, maar wellicht ook in de eerste lijn, zoals huisartsenpraktijken. Volgens de handleiding kan de test worden afgenomen door psychologen, artsen, geriatrisch verpleegkundigen, psychologieassistenten, arts-assistenten, verpleegkundig specialisten en praktijkondersteuners van de huisarts, onder de voorwaarde dat deze beschikken over voldoende testervaring [1]. De interpretatie van de scores is echter voorbehouden aan psychologen en artsen.

De 7MS is een screeningsbatterij voor dementie, die gemakkelijk is in het gebruik. Voordelen van de test zijn de korte afnameduur en de duidelijke instructies die worden gegeven. Nog een voordeel van de 7MS is de hoge sensitiviteit en specificiteit voor dementie in het algemeen, terwijl de MMSE voor milde vormen van dementie een lagere sensitiviteit heeft. De specificiteit van de 7MS is daarentegen zeer beperkt voor depressie of andere psychiatrische stoornissen, wat kan leiden tot foutpositieve uitslagen. Meulen en collega’s verwachten echter dat een deel van deze foutpositieve uitslagen bij depressieve patiënten wel een voorspellende waarde kan hebben, omdat er bij ouderen een relatie is tussen depressieve symptomen en het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. Het is echter niet te zeggen hoevéél van deze foutpositieve uitslagen een voorspellende waarde kunnen hebben. De 7MS blijft dan ook een screeningsinstrument waarbij andere bevindingen, zoals de anamnese en het oriënterend psychiatrisch en neurologisch onderzoek, zeer belangrijk zijn.

Er worden vier verschillende cognitieve vermogens getest, waaronder ‘geheugen’, ‘tijdsoriëntatie’, ‘executieve functies’ en ‘visuospatiële vaardigheden’. Voor een screening zou het wenselijk zijn om meer domeinen te screenen, zoals ‘mentaal tempo’ en ‘taal’. Binnen de 7MS is het wel mogelijk om enige informatie over deze domeinen te verkrijgen bijvoorbeeld op basis van de fluencytest. Observaties blijven hierbij belangrijk voor de interpretatie van de test.

De uitslag wordt uitgedrukt in percentages; dit zou kunnen suggereren dat de resultaten zeer genuanceerd zijn. Het is mogelijk beter om de puntscore te categoriseren in een lage, gemiddelde of hoge kans op dementie, in plaats van in procenten. Door deze woordkeuze en het begrip kans te gebruiken, benadruk je iets meer dat het bij de 7MS om een screening gaat.

De 7MS is een sensitieve testbatterij voor dementie, die gemakkelijk is in het gebruik en daardoor door verschillende professionals kan worden afgenomen. Omdat de 7MS sensitief is, kan zij helpen om een eerste onderscheid te maken tussen patiënten met cognitieve veranderingen in relatie tot normale veroudering en cognitieve achteruitgang die is gerelateerd aan een vorm van dementie. Op grond van deze eigenschap kan de test een bijdrage leveren aan het efficiënt inrichten van de zorg rondom de diagnostiek van dementie. Zo kan er bijvoorbeeld voorkomen worden dat er onnodig een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek bij een patiënt met een dementiesyndroom wordt afgenomen. Nader neuropsychologisch onderzoek kan uiteraard alsnog worden ingezet, bijvoorbeeld om te komen tot een duidelijker testprofiel, teneinde meer zicht te krijgen op een onderliggende aandoening die de oorzaak van de dementie zou kunnen zijn.