Skip to main content
Top

2022 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Seksueel misbruik

Auteur : Mathieu Heemelaar

Gepubliceerd in: Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt seksueel misbruik behandeld. Als we spreken over het niet respecteren van andermans grenzen in het seksuele contact, zijn er drie belangrijke begrippen in de Nederlandse vakliteratuur: seksueel geweld, seksueel misbruik en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hoe hanteert de hulpverlener signalen van misbruik? Hoe begeleidt de hulpverlener de cliënt met misbruikervaring in de leefsituatie? Veel cliënten in de hulpverlening zijn slachtoffers van seksueel geweld. Soms werken hulpverleners ook met plegers. Welke gevoelens kan het werken met slachtoffers en plegers oproepen bij de hulpverlener? Welke functie kan de hulpverlener vervullen, wanneer verwijst hij door? Hoe werkt de hulpverlener samen met gespecialiseerde therapeuten als er sprake is van traumatische problematiek?
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Literatuur
1.
go back to reference Bicanic, I. (2020). Trauma na seksueel geweld. College tijdens masterclass seksuele gezondheid en seksueel geweld. Fabriek 69. 25-11–20. Bicanic, I. (2020). Trauma na seksueel geweld. College tijdens masterclass seksuele gezondheid en seksueel geweld. Fabriek 69. 25-11–20.
2.
go back to reference Draijer, P. (1996). Trauma, persoonlijkheidsstoornissen en andere psychiatrische diagnoses. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 51, 1134–1152. Draijer, P. (1996). Trauma, persoonlijkheidsstoornissen en andere psychiatrische diagnoses. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 51, 1134–1152.
5.
go back to reference CSG. (2021). Centrum seksueel geweld. Factsheet cijfers over Seksueel geweld in Nederland. Factsheet cijfers over seksueel geweld in Nederland bij jongens en mannen. Geraadpleegd van www.centrumseksueelgeweld.nl op 08-11-21. CSG. (2021). Centrum seksueel geweld. Factsheet cijfers over Seksueel geweld in Nederland. Factsheet cijfers over seksueel geweld in Nederland bij jongens en mannen. Geraadpleegd van www.​centrumseksueelg​eweld.​nl op 08-11-21.
6.
go back to reference Van Berlo, W., Höing, M., & Van Oostern, N. (2018). Preventie van seksuele grensoverschrijding. In L. Gijs et al. (Red.), Leerboek seksuologie. 3e druk (p. 253–275). Bohn Stafleu van Loghum. Van Berlo, W., Höing, M., & Van Oostern, N. (2018). Preventie van seksuele grensoverschrijding. In L. Gijs et al. (Red.), Leerboek seksuologie. 3e druk (p. 253–275). Bohn Stafleu van Loghum.
7.
go back to reference Van der Doef, S. (2010). Voorwoord. In E. Frans & T. Franck (Red.), Vlaggensysteem. Sensoa – Garant. Van der Doef, S. (2010). Voorwoord. In E. Frans & T. Franck (Red.), Vlaggensysteem. Sensoa – Garant.
8.
go back to reference Kuyper, L., De Wit, J., Adam, P., Woertman, L., & Van Berlo, W. (2010). Laat je nu horen. Een onderzoek naar grensoverschrijdende seksuele ervaringen en gedragen onder jongeren. Universiteit Utrecht. Kuyper, L., De Wit, J., Adam, P., Woertman, L., & Van Berlo, W. (2010). Laat je nu horen. Een onderzoek naar grensoverschrijdende seksuele ervaringen en gedragen onder jongeren. Universiteit Utrecht.
9.
go back to reference Gianotten, W. (1995). Jongens en mannen als slachtoffer van incest & ander seksueel misbruik. In H. Baartman (Red.), Op gebaande paden? SWP. Gianotten, W. (1995). Jongens en mannen als slachtoffer van incest & ander seksueel misbruik. In H. Baartman (Red.), Op gebaande paden? SWP.
10.
go back to reference Smid, W., Van den Berg, J., & Jeandarme, I. (2018). Plegers van seksueel geweld. In L. Gijs et al. (Red.), Leerboek seksuologie. 3e druk (p. 420–453). Bohn Stafleu van Loghum. Smid, W., Van den Berg, J., & Jeandarme, I. (2018). Plegers van seksueel geweld. In L. Gijs et al. (Red.), Leerboek seksuologie. 3e druk (p. 420–453). Bohn Stafleu van Loghum.
11.
go back to reference Höing, M., & Van Oosten, N. (2009). Primaire preventie van seksueel geweld. In L. Gijs et al. (Red.), Seksuologie. Bohn Stafleu van Loghum. Höing, M., & Van Oosten, N. (2009). Primaire preventie van seksueel geweld. In L. Gijs et al. (Red.), Seksuologie. Bohn Stafleu van Loghum.
13.
go back to reference Bicanic, I., & Korver, R. (2020). Dicht bij huis. Hoe steun je een kind na seksueel misbruik? Uitgeverij De Arbeiderspers. Bicanic, I., & Korver, R. (2020). Dicht bij huis. Hoe steun je een kind na seksueel misbruik? Uitgeverij De Arbeiderspers.
16.
go back to reference Tazelaar, W., & Bodenstaff, C. (2013). Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Brancheorganisatie Kinderopvang. Tazelaar, W., & Bodenstaff, C. (2013). Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Brancheorganisatie Kinderopvang.
17.
go back to reference Bicanic, I., Van Engelhard, I., & Sijbrandij, M. (2016). Posttraumatische stressstoornis en seksuele problemen na seksueel geweld prevalentie en behandeling. Tijdschrift voor gedragstherapie & cognitieve therapie, 47(4), 256–274. Bicanic, I., Van Engelhard, I., & Sijbrandij, M. (2016). Posttraumatische stressstoornis en seksuele problemen na seksueel geweld prevalentie en behandeling. Tijdschrift voor gedragstherapie & cognitieve therapie, 47(4), 256–274.
18.
go back to reference De Haas, S., Van den Berg, C., Bijleveld, C., Jonker, M., & Hendriks, J. (2015). Recidive van jongens die de leerstraf seksualiteit hebben gevolgd. Tijdschrift voor Seksuologie, 39(2), 47–53. De Haas, S., Van den Berg, C., Bijleveld, C., Jonker, M., & Hendriks, J. (2015). Recidive van jongens die de leerstraf seksualiteit hebben gevolgd. Tijdschrift voor Seksuologie, 39(2), 47–53.
19.
go back to reference De Graaf, H., Van der Borne, M., Nikkelen, S., Twisk, D., & Meijer, S. (2017). Seks onder je 25e: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2017. Eburon. De Graaf, H., Van der Borne, M., Nikkelen, S., Twisk, D., & Meijer, S. (2017). Seks onder je 25e: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2017. Eburon.
20.
go back to reference De Graaf, H., & Wijsen, C. (2017). Seksuele gezondheid in Nederland 2017. Rutgers. De Graaf, H., & Wijsen, C. (2017). Seksuele gezondheid in Nederland 2017. Rutgers.
21.
go back to reference Draijer, P. (1988). Seksueel misbruik van meisjes door verwanten. Een landelijk onderzoek naar de omvang, de aard, de gezinsachtergronden, de emotionele betekenis en de psychische en psychosomatische gevolgen. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Draijer, P. (1988). Seksueel misbruik van meisjes door verwanten. Een landelijk onderzoek naar de omvang, de aard, de gezinsachtergronden, de emotionele betekenis en de psychische en psychosomatische gevolgen. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
22.
go back to reference CBS. (2020). Prevalentiemonitor huiselijk geweld en seksueel geweld. CBS. CBS. (2020). Prevalentiemonitor huiselijk geweld en seksueel geweld. CBS.
24.
go back to reference Okur, P., Van der Knaap, L., & Bogaerts, S. (2015). Prevalence and nature of child sexual abuse in the Netherlands: ethnic differences? Journal of Child Sexual Abuse, 24(1), 1–15.CrossRef Okur, P., Van der Knaap, L., & Bogaerts, S. (2015). Prevalence and nature of child sexual abuse in the Netherlands: ethnic differences? Journal of Child Sexual Abuse, 24(1), 1–15.CrossRef
25.
go back to reference Samson, R. (2012). Omringd door zorg, toch niet veilig. Seksueel misbruik van door de overheid uit huis geplaatste kinderen 1945 tot heden. Rapport commissie-Samson. Boom. Samson, R. (2012). Omringd door zorg, toch niet veilig. Seksueel misbruik van door de overheid uit huis geplaatste kinderen 1945 tot heden. Rapport commissie-Samson. Boom.
26.
go back to reference Inspectie Gezondheidszorg en jeugdzorg (2021). Cijfers verplichte meldingen jeugdhulp. Geraadpleegd van www.igj.nl op 30-11-21. Inspectie Gezondheidszorg en jeugdzorg (2021). Cijfers verplichte meldingen jeugdhulp. Geraadpleegd van www.​igj.​nl op 30-11-21.
27.
go back to reference De Haas, S. (2012). Seksueel grensoverschrijdend gedrag onder jongeren en volwassenen in Nederland. Tijdschrift voor Seksuologie, 36(2), 136–145. De Haas, S. (2012). Seksueel grensoverschrijdend gedrag onder jongeren en volwassenen in Nederland. Tijdschrift voor Seksuologie, 36(2), 136–145.
28.
go back to reference Meijnckens, D., De Haas, S., Symons, K., & Vanwesenbeeck, I. (2015). Online seksuele grensoverschrijdende ervaringen: Een exploratief onderzoek naar de risicofactoren bij Nederlandse en Vlaamse jonge vrouwen. Tijdschrift voor Seksuologie, 39(1), 7–16. Meijnckens, D., De Haas, S., Symons, K., & Vanwesenbeeck, I. (2015). Online seksuele grensoverschrijdende ervaringen: Een exploratief onderzoek naar de risicofactoren bij Nederlandse en Vlaamse jonge vrouwen. Tijdschrift voor Seksuologie, 39(1), 7–16.
31.
go back to reference Bakker, H., el Moussaoui, S., & Van de Sande, W. (2021). Praten over shame sexting. Movisie. Geraadpleegd van www.kis.nl op 08-11-21. Bakker, H., el Moussaoui, S., & Van de Sande, W. (2021). Praten over shame sexting. Movisie. Geraadpleegd van www.​kis.​nl op 08-11-21.
34.
go back to reference Naezer, M., & Krebbekx, W. (2019). Sexting vanuit het perspectief van jongeren: Lessen voor de professionele praktijk. Tijdschrift voor seksuologie, 43(2), 86–91. Naezer, M., & Krebbekx, W. (2019). Sexting vanuit het perspectief van jongeren: Lessen voor de professionele praktijk. Tijdschrift voor seksuologie, 43(2), 86–91.
35.
go back to reference Van Nijnatten, C., & Klein Wassink, F. (2000). Hulpverlening aan minderjarige prostituees. Nederlands Tijdschrift voor Jeugdzorg, 4, 16–23. Van Nijnatten, C., & Klein Wassink, F. (2000). Hulpverlening aan minderjarige prostituees. Nederlands Tijdschrift voor Jeugdzorg, 4, 16–23.
36.
go back to reference Verwijs, R., Mein, A., Goderie, M., Harreveld, C., & Jansma, A. (2011). Loverboys en hun slachtoffers. Verwey-Jonker Instituut. Verwijs, R., Mein, A., Goderie, M., Harreveld, C., & Jansma, A. (2011). Loverboys en hun slachtoffers. Verwey-Jonker Instituut.
38.
go back to reference Commissie Azough (2014). Hun verleden is niet hun toekomst. Actieplan Aanpak meisjesslachtoffers van loverboys/mensenhandel in de zorg voor jeugd. Nederlands Jeugdinstituut. Commissie Azough (2014). Hun verleden is niet hun toekomst. Actieplan Aanpak meisjesslachtoffers van loverboys/mensenhandel in de zorg voor jeugd. Nederlands Jeugdinstituut.
39.
go back to reference Van Dijke, A., Lamers, F., Talhout, M., Terpstra, L., Werson, S., & de Wind, A. (2012). Wie zijn de meiden van Asja? De gang naar de jeugdprostitutie. SWP. Van Dijke, A., Lamers, F., Talhout, M., Terpstra, L., Werson, S., & de Wind, A. (2012). Wie zijn de meiden van Asja? De gang naar de jeugdprostitutie. SWP.
40.
go back to reference Van Dijke, A., & Terpstra, L. (2014). Complexiteit van loverboy problematiek maakt specialistische behandelcentra noodzakelijk. Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk, 53, 1, 3–19. Van Dijke, A., & Terpstra, L. (2014). Complexiteit van loverboy problematiek maakt specialistische behandelcentra noodzakelijk. Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk, 53, 1, 3–19.
41.
go back to reference Mein, A., Los, V., Jansma, A., Distelbrink, M., & Verwijs, R. (2014). De effectiviteit van behandelmethoden voor slachtoffers van loverboys. Verwey-Jonker Instituut. Mein, A., Los, V., Jansma, A., Distelbrink, M., & Verwijs, R. (2014). De effectiviteit van behandelmethoden voor slachtoffers van loverboys. Verwey-Jonker Instituut.
42.
go back to reference Repetur, L., & Veenstra, J. (2011). Vrijbuiters uitgebuit. Minderjarige jongens in de prostitutie. SWP. Repetur, L., & Veenstra, J. (2011). Vrijbuiters uitgebuit. Minderjarige jongens in de prostitutie. SWP.
43.
go back to reference Van Oosten, N., Boote, M., Repetur, L., Veenstra, J., & Goes, A. (2013). Jongensprostitutie – Minderjarige jongens die hun lichaam exploiteren. Movisie. Van Oosten, N., Boote, M., Repetur, L., Veenstra, J., & Goes, A. (2013). Jongensprostitutie – Minderjarige jongens die hun lichaam exploiteren. Movisie.
44.
go back to reference Sioen, P. (1996). Het jongenskwartier. Straatprostitutie in Brussel. Dedalus. Sioen, P. (1996). Het jongenskwartier. Straatprostitutie in Brussel. Dedalus.
45.
go back to reference Fischer, T., & Sprado, N. (2017). Seksuele straatintimidatie in Rotterdam. Erasmus Universiteit. Fischer, T., & Sprado, N. (2017). Seksuele straatintimidatie in Rotterdam. Erasmus Universiteit.
49.
go back to reference Hoefnagels, C. (1991). Preventie van seksuele kindermishandeling – hoe is het mogelijk; vormen en organisatie van de preventie in Nederland. In Preventie van seksueel misbruik. Jeugd en Samenleving. Hoefnagels, C. (1991). Preventie van seksuele kindermishandeling – hoe is het mogelijk; vormen en organisatie van de preventie in Nederland. In Preventie van seksueel misbruik. Jeugd en Samenleving.
50.
go back to reference Wafelbakker, F., & Raijmakers, L. P. T. (1994). Handelen bij vermoeden van seksueel misbruik van kinderen en jeugdigen; richtlijnen voor beroepsbeoefenaren (eindrapport commissie Seksueel Misbruik van Jeugdigen). Van Gorcum/Dekker & Van de Vegt. Wafelbakker, F., & Raijmakers, L. P. T. (1994). Handelen bij vermoeden van seksueel misbruik van kinderen en jeugdigen; richtlijnen voor beroepsbeoefenaren (eindrapport commissie Seksueel Misbruik van Jeugdigen). Van Gorcum/Dekker & Van de Vegt.
51.
go back to reference Zwanikken, W. (1989). Seksualiteit en intimiteit als aandachtsgebied binnen de immateriële zorg. Handboek Verzorgingshuis, 1–8. Zwanikken, W. (1989). Seksualiteit en intimiteit als aandachtsgebied binnen de immateriële zorg. Handboek Verzorgingshuis, 1–8.
52.
go back to reference Straver, C., & Rademakers, J. (1996). De seksuele ontwikkeling van jongeren. Tijdschrift voor Opvoeding, Vorming en Onderwijs, 12, 76–99. Straver, C., & Rademakers, J. (1996). De seksuele ontwikkeling van jongeren. Tijdschrift voor Opvoeding, Vorming en Onderwijs, 12, 76–99.
53.
go back to reference Cense, M., Van der Werf, W., Van Haastrecht, P., & Zimbile, F. (2012). ‘Maak Seks Lekker Duidelijk’. Strategie van de leefstijlcampagne seksuele weerbaarheid. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 90, 4, 205–208. Cense, M., Van der Werf, W., Van Haastrecht, P., & Zimbile, F. (2012). ‘Maak Seks Lekker Duidelijk’. Strategie van de leefstijlcampagne seksuele weerbaarheid. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 90, 4, 205–208.
54.
go back to reference Hoefnagels, C., & Van der Meijden, M. (1996). De leerbaarheid van weerbaarheid. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 51, 127–143. Hoefnagels, C., & Van der Meijden, M. (1996). De leerbaarheid van weerbaarheid. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 51, 127–143.
56.
go back to reference Boet, A., Storms, O., Janssens, K., De Goeje, E., & Schilthuis, W. (2018). Handleiding Je Lijf, je Lief. Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks (4e druk). Movisie. Geraadpleegd van www.movisie.nl/interventie/je-lijf-je-lief op 02-11-21. Boet, A., Storms, O., Janssens, K., De Goeje, E., & Schilthuis, W. (2018). Handleiding Je Lijf, je Lief. Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks (4e druk). Movisie. Geraadpleegd van www.​movisie.​nl/​interventie/​je-lijf-je-lief op 02-11-21.
59.
go back to reference Ykema, F. (2002). Het ’Rots en water’-perspectief. Een psychofysieke training voor jongens. SWP. Ykema, F. (2002). Het ’Rots en water’-perspectief. Een psychofysieke training voor jongens. SWP.
60.
go back to reference De Graaf, I., De Haas, S., & Wijsen, C. (2014). Samenvatting Effectonderzoek Rots en Water. Trimbos-instituut. De Graaf, I., De Haas, S., & Wijsen, C. (2014). Samenvatting Effectonderzoek Rots en Water. Trimbos-instituut.
64.
go back to reference Van Wijnen, A., & Zijda, H. (1989). Het komt vaker voor dan je denkt; verslag van de studiedag op 16 juni over ongewenste intimiteiten en seksueel geweld tegen mensen met een lichamelijke handicap. Gehandicaptenraad. Van Wijnen, A., & Zijda, H. (1989). Het komt vaker voor dan je denkt; verslag van de studiedag op 16 juni over ongewenste intimiteiten en seksueel geweld tegen mensen met een lichamelijke handicap. Gehandicaptenraad.
65.
go back to reference Jeugdzorg, I. (2014). Voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de jeugdzorg. Inspectie Jeugdzorg. Jeugdzorg, I. (2014). Voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de jeugdzorg. Inspectie Jeugdzorg.
66.
go back to reference Jeugdzorg, I. (2016). Voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de jeugdhulp: Een tweede onderzoek. Inspectie Jeugdzorg. Jeugdzorg, I. (2016). Voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de jeugdhulp: Een tweede onderzoek. Inspectie Jeugdzorg.
67.
go back to reference Lamers-Winkelman, F., & Tierolf, B. (2012). Deelonderzoek 3b: Literatuurstudie, interviews en dossierstudie seksueel misbruik in pleeggezinnen en instellingen voor jeugdzorg. Rapport Verwey-Jonker Instituut. In R. Samson (Red.), Omringd door zorg, toch niet veilig. Boom. Lamers-Winkelman, F., & Tierolf, B. (2012). Deelonderzoek 3b: Literatuurstudie, interviews en dossierstudie seksueel misbruik in pleeggezinnen en instellingen voor jeugdzorg. Rapport Verwey-Jonker Instituut. In R. Samson (Red.), Omringd door zorg, toch niet veilig. Boom.
Metagegevens
Titel
Seksueel misbruik
Auteur
Mathieu Heemelaar
Copyright
2022
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2823-9_5