Skip to main content
Top

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

25. Schizofrenie en persoonlijkheidspathologie

Auteurs : Dr. Pieter Vlaminck, Mevrouw drs. Laura Kramer

Gepubliceerd in: Handboek persoonlijkheidspathologie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Kraepelin’s beslissing om in 1899 in zijn Psychiatrie drie bestaande aandoeningen, hebefrenie, katatonie en dementia paranoides samen te voegen tot één nieuwe ziekte-eenheid (die in 1908 door Bleuler omgedoopt zou worden tot schizofrenie) heeft een diepgaande invloed gehad op de psychiatrie. Kraepelin vond destijds dat deze drie aandoeningen iets gemeenschappelijks hadden, namelijk ‘een merkwaardig verloren gaan van de innerlijke samenhang van de persoonlijkheid met een ernstige beschadiging van het gevoelsleven en de wil’. Vanaf het begin was er dus de veronderstelling dat er een verband was tussen de ‘schizofrenie’ en de persoonlijkheid. De uitdrukking ‘uiteenvallen van de innerlijke samenhang van de persoonlijkheid’ werd hier in overdrachtelijke zin gebruikt; niet duidelijk werd hoe men zich dat uiteenvallen van de persoonlijkheid concreet moest voorstellen. Mogelijk komt de term ‘gespleten persoonlijkheid’, die in het verleden vaak gebruikt werd om schizofrenie mee aan te duiden, daar nog vandaan.
Literatuur
go back to reference APA (American Psychiatric Association). (1980). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-III) (3rd ed.). Washington DC: American Psychiatric Association. APA (American Psychiatric Association). (1980). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-III) (3rd ed.). Washington DC: American Psychiatric Association.
go back to reference APA (American Psychiatric Association) (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, (5th ed.) (DSM-5). Amsterdam: Boom. APA (American Psychiatric Association) (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, (5th ed.) (DSM-5). Amsterdam: Boom.
go back to reference Berenbaum, H., & Fujita, F. (1994). Schizophrenia and personality: Exploring the boundaries and connections between vulnerabilities and outcome. Journal of Abnormal Psychology, 103, 148–158.CrossRef Berenbaum, H., & Fujita, F. (1994). Schizophrenia and personality: Exploring the boundaries and connections between vulnerabilities and outcome. Journal of Abnormal Psychology, 103, 148–158.CrossRef
go back to reference Chapman, L. J., Chapman, J. P., & Raulin, M. L. (1978). Body-image aberration in schizophrenia. Journal of Abnormal Psychology, 87, 399–407.CrossRef Chapman, L. J., Chapman, J. P., & Raulin, M. L. (1978). Body-image aberration in schizophrenia. Journal of Abnormal Psychology, 87, 399–407.CrossRef
go back to reference Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1990). Revised NEO-personality inventory (NEO-PI-R) and the NEO-Five Factor Inventory (NEO-FFI) professional manual. Odessa (Fl): Psychological Assessment Resources. Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1990). Revised NEO-personality inventory (NEO-PI-R) and the NEO-Five Factor Inventory (NEO-FFI) professional manual. Odessa (Fl): Psychological Assessment Resources.
go back to reference Dingemans, P. M. A. J., & Vollema, M. G. (1995). Persoonlijkheid en schizofrenie. Schizofrenie, onderzoek en implicaties voor behandeling. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Dingemans, P. M. A. J., & Vollema, M. G. (1995). Persoonlijkheid en schizofrenie. Schizofrenie, onderzoek en implicaties voor behandeling. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
go back to reference Dreessen, L., & Arntz, A. (2000). Persoonlijkheidsstoornissen. In H. T. van der Molen et al. (Red.), Handboek klinische psychologie, theorieën en psychopathologie. Groningen: Wolters-Noordhoff. Dreessen, L., & Arntz, A. (2000). Persoonlijkheidsstoornissen. In H. T. van der Molen et al. (Red.), Handboek klinische psychologie, theorieën en psychopathologie. Groningen: Wolters-Noordhoff.
go back to reference Eckblad, M., & Chapman, L. J. (1983). Magical ideation as an indicator of schizotypy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 215–225.CrossRef Eckblad, M., & Chapman, L. J. (1983). Magical ideation as an indicator of schizotypy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 215–225.CrossRef
go back to reference Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Luyten, P., Remijsen, M., & Koelen, J. A. (2010). Association between personality organization as assessed by theory driven profiles of Dutch Short Form of MMPI and self-reported structural personality pathology. Journal of Personality Assessment., 92(6), 599–609.CrossRef Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Luyten, P., Remijsen, M., & Koelen, J. A. (2010). Association between personality organization as assessed by theory driven profiles of Dutch Short Form of MMPI and self-reported structural personality pathology. Journal of Personality Assessment., 92(6), 599–609.CrossRef
go back to reference Guillem, F., Bicu, M., Semkovska, M., & Debruille, J. B. (2002). The dimensional symptom structure of schizophrenia and its association with temperament and character. Schizophrenia Research, 56, 137–147.CrossRef Guillem, F., Bicu, M., Semkovska, M., & Debruille, J. B. (2002). The dimensional symptom structure of schizophrenia and its association with temperament and character. Schizophrenia Research, 56, 137–147.CrossRef
go back to reference Hogg, B., Jackson, H. J., Rudd, R. P., & Edwards, J. (1990). Diagnosing personality disorders in recent-onset schizophrenia. Journal of Nervous and Mental Disorders, 178, 194–199.CrossRef Hogg, B., Jackson, H. J., Rudd, R. P., & Edwards, J. (1990). Diagnosing personality disorders in recent-onset schizophrenia. Journal of Nervous and Mental Disorders, 178, 194–199.CrossRef
go back to reference Keshavan, M. S., Duggal, H. S., Veeragandham, G., McLaughlin, N. M., Montrose, D. M., Haas, G. L., et al. (2005). Personality dimensions in first-episode psychoses. American Journal of Psychiatry, 162(1), 102–109.CrossRef Keshavan, M. S., Duggal, H. S., Veeragandham, G., McLaughlin, N. M., Montrose, D. M., Haas, G. L., et al. (2005). Personality dimensions in first-episode psychoses. American Journal of Psychiatry, 162(1), 102–109.CrossRef
go back to reference Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ. (2012). Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie. Utrecht: Trimbos-instituut. Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ. (2012). Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie. Utrecht: Trimbos-instituut.
go back to reference Loranger, A. W., Satorius, N., Andreoli, A., Berger, P., Buchheim, P., Channabasavanna, S. M., et al. (1994). The International Personality Disorder Examination. Archives of General Psychiatry, 51, 215–224.CrossRef Loranger, A. W., Satorius, N., Andreoli, A., Berger, P., Buchheim, P., Channabasavanna, S. M., et al. (1994). The International Personality Disorder Examination. Archives of General Psychiatry, 51, 215–224.CrossRef
go back to reference MacKenzie, K. R. (1994). Using personality measures in clinical practice. In P. T. Costa, & Wiliger, T. A. (eds.), Personality Disorders and the five factor model of personality, (pag. 227–251). Washington DC: American Psychological Association. MacKenzie, K. R. (1994). Using personality measures in clinical practice. In P. T. Costa, & Wiliger, T. A. (eds.), Personality Disorders and the five factor model of personality, (pag. 227–251). Washington DC: American Psychological Association.
go back to reference Meehl, P. E. (1990). Toward an integrated theory of schizotaxia, schizotypy and schizophrenia. Journal of Personality Disorders, 4(1), 1–99.CrossRef Meehl, P. E. (1990). Toward an integrated theory of schizotaxia, schizotypy and schizophrenia. Journal of Personality Disorders, 4(1), 1–99.CrossRef
go back to reference Pfohl, B., Blum, N., & Zimmerman, M. (1995). Structured Interview for DSM-IV Personality, SIDP-IV. Iowa: University of Iowa, Department of Psychiatry. Pfohl, B., Blum, N., & Zimmerman, M. (1995). Structured Interview for DSM-IV Personality, SIDP-IV. Iowa: University of Iowa, Department of Psychiatry.
go back to reference Raine, A. (1991). The SPQ: A scale for the assessment of schizotypal personality based on DSM-III-R criteria. Schizophrenia Bulletin, 17, 555–564.CrossRef Raine, A. (1991). The SPQ: A scale for the assessment of schizotypal personality based on DSM-III-R criteria. Schizophrenia Bulletin, 17, 555–564.CrossRef
go back to reference Reich, J. (2003). The effects of axis II disorders on the outcome and treatment of anxiety and unipolar depressive disorders: A review. Journal of Personality Disorders., 17, 387–405.CrossRef Reich, J. (2003). The effects of axis II disorders on the outcome and treatment of anxiety and unipolar depressive disorders: A review. Journal of Personality Disorders., 17, 387–405.CrossRef
go back to reference Sprey, A. (2002). Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen. Diagnostiek, cognitieve gedragstherapie en therapeutische relatie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Sprey, A. (2002). Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen. Diagnostiek, cognitieve gedragstherapie en therapeutische relatie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
go back to reference Tan, N., & van Os, J. (2014). Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen in de DSM-5. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56(3), 167–172.PubMed Tan, N., & van Os, J. (2014). Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen in de DSM-5. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56(3), 167–172.PubMed
go back to reference Varese, F., Smeets, F., Drukker, M., Lieverse, R., Lataster, T., Viechtbauer, W., et al. (2012). Childhood adversities increase the risk of psychosis: A meta-analysis of patient-control, prospective- and cross-sectional cohort studies. Schizophrenia Bulletin, 38(4), 661–671.CrossRef Varese, F., Smeets, F., Drukker, M., Lieverse, R., Lataster, T., Viechtbauer, W., et al. (2012). Childhood adversities increase the risk of psychosis: A meta-analysis of patient-control, prospective- and cross-sectional cohort studies. Schizophrenia Bulletin, 38(4), 661–671.CrossRef
go back to reference Vollema, M. G. (1996). Schizotypie: een voorbode van een schizofrene ontwikkeling? In J. A. den Boer & R. J. van den Bosch (Red.), Leerboek Schizofrenie. Utrecht: de Tijdstroom. Vollema, M. G. (1996). Schizotypie: een voorbode van een schizofrene ontwikkeling? In J. A. den Boer & R. J. van den Bosch (Red.), Leerboek Schizofrenie. Utrecht: de Tijdstroom.
Metagegevens
Titel
Schizofrenie en persoonlijkheidspathologie
Auteurs
Dr. Pieter Vlaminck
Mevrouw drs. Laura Kramer
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-0931-3_25