Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
Duizeligheid hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk

41. Rectaal bloedverlies

Auteurs : H. G. L. M. Grundmeijer, J. H. Kleibeuker

Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Rectaal bloedverlies is in de Nederlandse bevolking een veelvoorkomend probleem, waardoor veel artsen ermee te maken krijgen. Het is dus van belang om te weten wat de verschillende oorzaken kunnen zijn. Het is de taak van de arts om stapsgewijs een juiste differentiële diagnose op te stellen. Het is belangrijk om te weten wanneer een patiënt moet worden doorverwezen voor aanvullend onderzoek. Bij acuut rectaal bloedverlies kan een patiënt door het vele bloedverlies in een hemodynamische shock raken. Deze patiënten dienen dus met spoed ingestuurd te worden. De patiënten met chronisch bloedverlies hoeven meestal niet doorverwezen te worden. Een aantal minder ernstige oorzaken, zoals hemorroïden, kan de huisarts behandelen. Pas op voor de valkuil dat een hemorroïd te snel als de (enige) verklaring wordt beschouwd: blijf alert op de mogelijkheid van een tweede oorzaak, namelijk een rectumcarcinoom. Bij sommige patiënten wordt geen oorzaak gevonden en dus geen diagnose gesteld. Als de patiënt geen symptomen heeft die zouden kunnen wijzen op een maligniteit, kan de arts een afwachtend beleid instellen. Het is dan wel van belang om duidelijke richtlijnen mee te geven aan de patiënt, zodat deze weet bij welke klachten een nieuw bezoek aan de arts nodig is. Bij voor een maligniteit verdachte symptomen is nader onderzoek gewenst. Alle patiënten met rectaal bloedverlies die in een van de risicogroepen vallen voor colorectaal kanker dienen zonder meer naar de specialist verwezen te worden voor aanvullend onderzoek. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een vroege diagnose bij colorectaal kanker een betere prognose betekent. Een arts moet dus zeker zijn van zijn zaak wanneer hij besluit een patiënt niet voor nader onderzoek door te sturen. Daartegenover staat dat een ongericht verwijsbeleid leidt tot een te grote belasting van de tweede lijn. Er zal dus door het afnemen van de juiste anamnese en het doen van goed lichamelijk en eenvoudig aanvullend onderzoek een risico-inschatting moeten plaatsvinden op het wel of niet hebben van een maligniteit, een adenoom of een colitis.
vorige hoofdstuk Obstipatie
volgende hoofdstuk Urine-incontinentie
Literatuur
1.
Fijten GH, Blijham GH, Knottnerus JA. Occurrence and clinical significance of overt blood loss per rectum in the general population and in medical practice. Br J Gen Pract. 1994;44:320–5.PubMedPubMedCentral
2.
Fijten GH. Rectal bleeding, a danger signal? [dissertation]. Maastricht: Universiteit Maastricht; 1993.
3.
4.
5.
Consten EC, Fockens P, Reeders JW, Lanschot JJ van. Acute hemorrhage from the lower digestive tract: a search for the source. Ned Tijdschr Geneeskd. 1998;142:2497–501.
6.
7.
Byles JE, Redman S, Hennrikus D, et al. Delay in consulting a medical practitioner about rectal bleeding. J Epidemiol Community Health. 1992;46:241–4.CrossRefPubMedPubMedCentral
8.
9.
10.
Berg FA van den, Coebergh JW, Damhuis RAM, et al. Patiënten met colorectaal carcinoom: Wat vond en deed de huisarts. Huisarts Wet. 1993;36:242–5.
11.
Sladden MJ, Thomson AN, Lombard CJ. Rectal bleeding in general practice patients. Aust Fam Physician. 1999;28:750–4.PubMed
12.
Dent OF, Goulston KJ, Tennant CC, et al. Rectal bleeding. Patient delay in presentation. Dis Colon Rectum. 1990;33:851–7.CrossRefPubMed
13.
Cotran RS, Kumar V, Collins T. Robbins pathologic basis of disease. Philadelphia, PA: W. B. Saunders; 2002.
14.
15.
Kim DG, Wong WD. Anal fissure. In: Nicholls RJ, Dozois RR, redacteuren. Surgery of the colon and rectum. New York: Churchill Livingstone; 1997. pag. 233–5.
16.
Velde CJH van de, redacteur. Oncologie. 7e druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2005.
17.
Loenhout RM van. Severe anal blood loss;how to proceed? Ned Tijdschr Geneeskd. 1986;130:1545–8.
18.
Manten HD, Green JA. Acute lower gastrointestinal bleeding. A guide to initial management. Postgrad Med. 1995;97:154–7.CrossRefPubMed
19.
Podolsky DK, Camilleri M, Fitz JG et al., redacteuren. Yamada’s textbook of gastroenterology. 7e druk. New York Wiley 2015.
20.
Zuckerman DA, Bocchini TP, Birnbaum EH. Massive hemorrhage in the lower gastrointestinal tract in adults: diagnostic imaging and intervention. Am J Roentgenol. 1993;161:703–11.CrossRef
21.
22.
Potter GD, Sellin JH. Lower gastrointestinal bleeding. Gastroenterol Clin North Am. 1988;17:341–56.PubMed
23.
Siersema PD, Buuren HR van, Blankenstein M van. Anal blood loss: remember the thermometer! Ned Tijdschr Geneeskd. 1996;140:233–5.
24.
Billingham RP. The conundrum of lower gastrointestinal bleeding. Surg Clin North Am. 1997;77:241–52.CrossRefPubMed
25.
26.
27.
Corman ML. Diverticular disease. In: Corman ML, redacteur. Colon and rectal surgery. Philadelphia, New York: Lippincott-Raven Publishers; 1998.
28.
Okkes IM, Oskam SK, Lamberts H. Van klacht naar diagnose: Episodegegevens uit de huisartspraktijk. Bussum: Coutinho; 1998.
29.
Goulston KJ, Cook I, Dent OF. How important is rectal bleeding in the diagnosis of bowel cancer and polyps? Lancet. 1986;2:261–5.CrossRefPubMed
30.
Wigersma L. Adviezen bij aambeien en pruritus ani. Huisarts Wet. 1997;40:204–9.
31.
Kronborg O. Colonic screening and surveillance. Baillières Best. Pract Res Clin Gastroenterol. 2001;15:301–16.CrossRef
32.
Otter R. Richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van het hereditair nonpolyposis colorectaal carcinoom (HNPCC) of Lynchsyndroom. In: Otter R, redacteur. Richtlijnen IKN; 2000. pag. 83–6.
33.
Keighley MRB, Williams NS. Polypoid disease and polyposis syndromes. In: Keighley MRB, Williams NS, redacteuren. Surgery of the anus, rectum and colon. Londen: Saunders; 1993. pag. 760–829.
34.
Nagengast FM, Kaandorp CJ. Herziene CBO-richtlijn Follow-up na poliepectomie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001;145:2022–5.PubMed
35.
Otter R. Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van familiaire adenomateuze polyposis (FAP). In: Otter R, Redacteur. Richtlijnen IKN; 2000. pag. 80–2.
36.
Menko FH, Griffioen G, Wijnen JT, et al. Genetics of colorectal cancer. I. Nonpolyposis and polyposis forms of hereditary colorectal cancer. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:1201–6.PubMed
37.
Menko FH, Griffioen G, Wijnen JT, et al. Genetics of colorectal cancer. II. Hereditary background of sporadic and familial colorectal cancer. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:1207–11.PubMed
38.
Vasen HF, Nagengast FM, Griffioen G, et al. Periodic colonoscopic examinations of persons with a positive family history for colorectal cancer. Work Group ‘Hereditary non-polyposis-colon-rectum cancers’. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:1211–4.PubMed
39.
Otter R. Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van het rectumcarcinoom. In: Otter R, redacteur. Richtlijnen IKN; 2000. pag. 55–74.
40.
Grundmeijer HGLM, Rutten GEHM, Damoiseaux RAMJ. Het geneeskundig proces. Klinisch redeneren van klacht naar therapie. 5e druk. Reed Bussiness: Amsterdam; 2014.
41.
Fijten GH, Starmans R, Muris JW, et al. Predictive value of signs and symptoms for colorectal cancer in patients with rectal bleeding in general practice. Fam Pract. 1995;12:279–86.CrossRefPubMed
42.
Commissie farmaceutische hulp van het College voor zorgverzekeringen. Farmacotherapeutisch Kompas. www.​fk.​cvz.​nl. Geraadpleegd op: augustus 2010.
43.
Ford AC, Veldhuyzen van Zanten SJ, Rodgers CC, et al. Diagnostic utility of alarm features for colorectal cancer: systematic review and meta-analysis. Gut. 2008;57:1545–53.CrossRefPubMed
44.
Jongh TOH de. Fysische diagnostiek. 2e druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2015.
45.
46.
Ang CW, Dawson R, Hall C, Farmer M. The diagnostic value of rectal examnination in primary care for palpable rectal tumor. Colorectal Dis. 2008;10:789–92.CrossRefPubMed
47.
Weiss WQ, Hanak H, Huner A. Clinical value of rectal digital examination in early diagnosis of colorectal cancer (translation author). Wien Klin Wochenschr. 1977;9:654–60.
48.
49.
Lawrence MA, Hooks VH III, Bowden TA Jr. Lower gastrointestinal bleeding. A systematic approach to classification and management. Postgrad Med. 1989;85(89–98),100.
50.
51.
Vermeire S, Assche G van, Rutgeerts P. Laboratory markers in IBD: useful, magic, or unnecessary toys? Gut. 2006;55:426–31.
52.
Ahlquist DA. Approach to the patient with occult gastrointestinal bleeding. In: Yamada T, redacteur. Textbook of gastroenterology. 1995. pag. 699–717.
53.
Ahlquist DA. Molecular stool screening for colorectal cancer. Using DNA markers may be beneficial, but large scale evaluation is needed. BMJ. 2000;321:254–5.CrossRefPubMedPubMedCentral
54.
Hardcastle JD, Chamberlain JO, Robinson MH, et al. Randomized controlled trial of fecal-occult-blood screening for colorectal cancer. Lancet. 1996;348:1472–7.CrossRefPubMed
55.
Kronborg O, Fenger C, Olsen J, et al. Randomised study of screening for colorectal cancer with faecal-occult-blood test. Lancet. 1996;348:1467–71.CrossRefPubMed
56.
Starmans R, Muris JW, Fijten GH, et al. Testen op bloed in de feces. Huisarts Wet. 1994;37:57–65.
57.
Allison JE, Tekawa IS, Ransom LJ, Adrain AL. A comparison of fecal-occult-blood tests for colorectalcancer screening. N Engl J Med. 1996;334:155–9.CrossRefPubMed
58.
Lieberman DA, Harford WV, Ahnen D. One-time screening for colorectal cancer with combined fecal occult-blood testing and examination of the distal stool. N Engl J Med. 2001;345:555–60.CrossRefPubMed
59.
Duffy MJ, Dalen A van, Haglund C, et al. Tumour markers in colorectal cancer: European Group on Tumour Markers (EGTM) guidelines for clinical use. Eur J Cancer. 2007;43:1348–60.
60.
61.
Chalasani N, Clark WS, Wilcox CM. Blood urea nitrogen to creatinine concentration in gastrointestinal bleeding: a reappraisal. Am J Gastroenterol. 1997;92:1796–9.PubMed
62.
Shearman DJC, Finlayson NDC. Gastrointestinal bleeding. In: Shearman DJC, Finlayson NDC, redacteuren. Diseases of the gastrointestinal tract and liver. New York: Churchill Livingstone; 1989. pag. 281–310.
63.
Jensen DM, Machicado GA, Jutabha R, Kovacs TO. Urgent colonoscopy for the diagnosis and treatment of severe diverticular hemorrhage. N Engl J Med. 2000;342:78–82.CrossRefPubMed
64.
Kouraklis G, Misiakos E, Karatzas G, et al. Diagnostic approach and management of active lower gastrointestinal hemorrhage. Int Surg. 1995;80:138–40.PubMed
65.
Wagner HE, Stain SC, Gilg M, Gertsch P. Systematic assessment of massive bleeding of the lower part of the gastrointestinal tract. Surg Gynecol Obstet. 1992;175:445–9.PubMed
66.
Bosch WJHM van den. Proctoscopie door de huisarts: wanneer en hoe? Huisarts Wet. 1989;32:66–8.
67.
Bekker JP, Berg FA van den, Dijkstra O. De proctoscoop: Een nuttig instrument voor de huisarts. Huisarts Wet. 1989;32:418–9.
68.
Henry MM. Rectal bleeding. In: Bouchier IAD, Ellis H, Fleming PR, redacteuren. Index of differential diagnosis. Oxford: Butterworth Heinman Publishers; 1996. pag. 570–1.
69.
Sorensen HT, Ejlersen E, Moller-Petersen J, et al. Overall use of proctoscopy in general practice and possible relation to the stage of rectal cancer. Fam Pract. 1992;9:145–8.CrossRefPubMed
70.
Stuurgroep aanvullende diagnostiek. Diagnostisch kompas. Amstelveen: College voor zorgverzekeringen; 2003.
71.
Rosendaal GM van, Sutherland LR, Verhoef MJ, et al. Defining the role of fiberoptic sigmoidoscopy in the investigation of patients presenting with bright red rectal bleeding. Am J Gastroenterol. 2000;95:1184–7.
72.
Ritsema GH, Batenburg PL, Thun CJ. Diagnosis of neoformations in the colon; radiography or illumination? Ned Tijdschr Geneeskd. 1991;135:1297–301.PubMed
73.
Winawer SJ, Stewart ET, Zauber AG, et al. A comparison of colonoscopy and double-contrast barium enema for surveillance after polypectomy. National Polyp Study Work Group. N Engl J Med. 2000;342:1766–72.CrossRefPubMed
74.
Stoker J, Dekker E. CT colografie in de dagelijkse praktijk. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157(44).
Metagegevens
Titel
Rectaal bloedverlies
Auteurs
H. G. L. M. Grundmeijer
J. H. Kleibeuker
Copyright
2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Diagnostiek van alledaagse klachten

Print ISBN: 978-90-368-1154-5

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1274-0

Copyright: 2016

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1274-0_41