RecensiesY

In zijn Basisboek geschiedenis sociaal werk in Nederland besteedt Maarten van der Linde verschillende pagina's aan de Maatschappij van Weldadigheid, gesticht in 1818. De stichter, generaal Van den Bosch kreeg mensen en fondsen bijeen om duizenden straatarme gezinnen (paupers) uit de grote steden te huisvesten in zogenaamde koloniën in Drenthe. Door de armen daar aan het werk te zetten zou armoede bestreden en heropvoeding mogelijk worden, terwijl tegelijkertijd het ongecultiveerde Drentse land ontgonnen kon worden. De paupergestichten kregen vorm in en om Veenhuizen, maar het liep allemaal anders dan gepland: paradijselijk werd het er niet. Op den duur werden er voornamelijk landlopers vastgehouden. Wat ‘deportatie’ naar de koloniën betekende, hoe men daar leefde in in onze ogen vaak mensonterende omstandigheden en hoe mensen die probeerden ‘na Veenhuizen’ een nieuw bestaan op te bouwen, gestigmatiseerd werden, wordt voelbaar gemaakt in het boek van Suzanna Jansen. Zij is journaliste en ontdekte een aantal jaren geleden een familiegeheim dat haar eigen moeder nooit geopenbaard werd: verschillende generaties voorouders zaten in Veenhuizen en konden zich daaraan slechts met grote misère ontworstelen. Jansens boek is een verslag van haar speurtocht naar het belastte verleden van haar familie. Gaandeweg lukt het haar zich een beeld te vormen van onder meer grootmoeder Helena, overgrootmoeder Cato, de (overgrootvaders Harmen en Teunis en hun kinderen van wie er velen stierven. Grootmoeder Helena lukte het door schade en schande, niet bepaald geholpen door haar man die vergetelheid zocht in de drank, zich weer in Amsterdam te vestigen en het woord Veenhuizen volstrekt taboe te verklaren.