11. Psychosomatische samenhang en summatie van factoren

Bij het ontstaan van klachten, bijvoorbeeld chronische pijn, spelen vaak somatische, psychologische en sociale factoren een rol. Een lokale segmentale activatie, zoals een nekletsel (whiplash), kan in combinatie met een machteloze stresssituatie (bijvoorbeeld ontslagdreiging) tot een manifeste klacht leiden. De vraag of de oorzaak van de klachten somatisch of psychisch is, is dan niet relevant: het is juist de combinatie. Het lijkt goed om de manifestatie van segmentale symptomen ook in deze context te bezien.