Psychiatrie

Redacteuren: Drs. IJ.D. Jüngen, Drs. J.A.M. Kerstens

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Dit boek beschrijft op heldere en toegankelijke wijze de vele aspecten van de psychiatrie die relevant zijn voor de verpleegkundige en agogische beroepsuitoefening. Allereerst worden zienswijzen en ontwikkelingen in de psychiatrie en de wet- en regelgeving behandeld. Vervolgens wordt een basis gelegd om de psychiatrische ziektebeelden te kunnen begrijpen. Uitvoerig worden de stoornissen in de psychische functies (symptomenleer), het psychiatrisch onderzoek en de behandelingen, inclusief psychofarmacologie, beschreven.

De psychiatrische ziektebeelden worden volgens een vast stramien behandeld, waarbij een apart hoofdstuk is gewijd aan de persoonlijkheidsstoornissen. De auteurs beschrijven aan de hand van casuïstiek de etiologie, het beloop, het diagnostisch kader (DSM-IV) en behandelingsmogelijkheden. Het onderdeel speciële psychiatrie behandelt de meest relevante thema's uit de ouderenpsychiatrie, psychiatrie in het algemeen ziekenhuis, spoedeisende psychiatrie, verslavingszorg, kinder- en jeugdpsychiatrie, psychiatrische stoornissen bij verstandelijk gehandicapten en forensische psychiatrie.

De beschrijving van de symptomen en ziektebeelden is rijkelijk geïllustreerd met casuïstiek om de transfer naar de praktijk te bevorderen. Daarbij is aandacht voor observeren, signaleren en redeneren.

Inhoudsopgave

Voorwerk

0 Inleiding

Samenvatting

De laatste decennia is er veel veranderd in de geestelijke gezondheidszorg. Tot ongeveer 1800 was het lot van psychiatrische patiënten zeer triest. Tot die tijd was er vaak sprake van opsluiting, mishandeling en bewaking. Men zag de psychiatrische patiënt niet als een zieke, maar als een bedreiging voor de samenleving.

J.A.M. Kerstens

1 Wet- en regelgeving in de psychiatrie

Samenvatting

Wat nu? Kan mevrouw Braat nu toch opgenomen worden? Het antwoord op deze vraag hangt van verschillende factoren af. Er moet in ieder geval een rechter aan te pas komen om deze beslissing te nemen. De toepasselijke regels staan in de Wet BOPZ.

S. I. Fonds

2 Stoornissen in het psychisch functioneren

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt psychopathologie benaderd als de pathologie van het psychische, waarbij men uitgaat van algemene psychische processen of functies (bv. aandacht, geheugen) en de pathologische varianten ervan. Van belang bij het beoordelen van mogelijke psychopathologie is weet te hebben van zowel de gezonde als de ongezonde of gestoorde werking van de psychische functies. Om tevens goed zicht te krijgen op (de kwaliteit van) het psychisch functioneren, dient hierover de nodige informatie verzameld te worden. Een van de manieren hiervoor is observatie.

E.R. de Groot

3 Het psychiatrisch onderzoek

Samenvatting

Onder het psychiatrisch onderzoek wordt verstaan een consistente, systematische en consequente evaluatie van oorzaken, symptomen, beloop en gevolgen van een mogelijke psychiatrische stoornis bij een patiënt. Het doel van het psychiatrisch onderzoek is te komen tot een op de stoornis gericht behandelvoorstel.

J.A.M. Kerstens

4 Behandelingen

Samenvatting

In dit hoofdstuk zullen de verschillende behandelingen besproken worden. In de paragrafen, waar de verschillende ziektebeelden worden besproken, zal specifiek per ziektebeeld op de behandeling worden ingegaan. Dit hoofdstuk richt zich op de behandelprincipes. Eerst zal worden ingegaan op de verschillende vormen van psychotherapie. Vervolgens wordt de belangrijkste biologische therapievorm behandeld: de behandeling met psychofarmaca: de antipsychotica, antidepressiva, stemmingsstabilisatoren en anxiolytica. Naast de werking, bijwerkingen en interacties komen ook praktische zaken aan de orde. Aan het einde van het hoofdstuk komen nog enkele andere biologische therapievormen aan bod: de elektroconvulsietherapie (ECT), de transcraniële magnetische stimulatie (TMS) en de neurochirurgische behandeling.

IJ.D. Jüngen

5 Psychiatrische ziektebeelden

Samenvatting

Psychoactieve stoffen beïnvloeden de werking van het centrale zenuwstelsel, met als gevolg verandering van psychische functies. Afhankelijk van dosis, duur van het gebruik, leeftijd, geslacht, genetische aanleg en de gezondheidstoestand hebben ze een neurotoxisch en/of verslavend effect.

IJ.D. Jüngen, R. Keet, P.F.J. Schulte, Ch. van Boeijen, T.A. Kuut, T. de Man, A. van der Laan, G.A. Kerkhof, E. Beld, C. van der Heiden, E.S.J. Roorda

6 Persoonlijkheidsstoornissen

Samenvatting

Patiënten in de geestelijke gezondheidszorg melden zich meestal aan met symptomen of klachten die ‘nieuw’ voor hen zijn, klachten die aangeven dat de bestaande situatie veranderd is. Een patiënt is plotseling angstig geworden (vaak naar aanleiding van een specifieke gebeurtenis) of reeds bestaande klachten zijn in korte tijd verergerd: iemand kan bijvoorbeeld depressief worden na al ruimere tijd dysfoor te zijn geweest.

E.R. de Groot

7 Speciële psychiatrie

Samenvatting

In deze paragraaf wordt gepoogd om in hoofdlijnen een beeld te geven van de diagnostiek en behandeling van de belangrijkste kinder- en jeugdpsychiatrische stoornissen, geïllustreerd door korte casussen. Alvorens te beginnen met een situatieschets van de plaats van de kinder- en jeugdpsychiatrie ten opzichte van andere hulpverlenende instanties, volgt hier een korte opsomming van enkele termen en begrippen. Om de leesbaarheid te vergroten, wordt de term kinder- en jeugdpsychiatrie regelmatig afgekort tot kinderpsychiatrie. Waar gesproken wordt over ouders, kan ook ‘verzorgers’ of ‘(gezins)voogd’ gelezen worden. Waar ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ gelezen worden.

L. Dil, J. van der Nagel, K. Kamperman, J.M.C. van Dam, J.E. Cornelis, C.B. Portier, I. Matthaei, M.T. van den Berg

Nawerk

Titel: Psychiatrie
Redacteuren: Drs. IJ.D. Jüngen
Drs. J.A.M. Kerstens
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-313-7746-6
Print ISBN: 978-90-313-5211-1
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-7746-6