Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

12. Psychiatrie, somatische aandoeningen, somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen

Auteurs : dr. J. F. van Eck van der Sluijs, dr. M. A. G. B. van Piere, MANP, drs. W. Garenfeld

Gepubliceerd in: Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als psychiatrisch verpleegkundige heb je dan ook ook regelmatig te maken met fysieke klachten. Denk aan negatieve gevolgen voor de gezondheid van een verslaving, of aan die van een eetstoornis. Sowieso is er een vergroot risico op lichamelijke aandoeningen bij psychiatrische patiënten, en hetzelfde geldt voor mortaliteit. Andersom is de oorzaak van een psychiatrische stoornis regelmatig terug te voeren op een lichamelijk probleem, zoals het geval is bij een delier. In dit hoofdstuk gaat het om die samenhang tussen psychiatrie en somatiek, en komen de somatisch-symptoomstoornis (SSS) en verwante stoornissen, en de somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) aan de orde. De onderlinge verwevenheid tussen psychiatrie en somatiek betekent dat samenwerking met collega’s met een andere verpleegkundige of medische achtergrond van groot belang is.
vorige hoofdstuk Neurocognitieve stoornissen
volgende hoofdstuk Seksuologie
Literatuur
Alexander, F. (1950). Psychosomatic medicine: Its principles and application. New York: Norton.
Alexander, F. (1968). Psychosomatic specificity. Chicago/London: University of Chicago Press.
American Psychiatric Association (2013a). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington DC: American Psychiatric Association.
American Psychiatric Association (2013b). Whitepaper: somatic symptom disorder. Washington: American Psychiatric Publishing.
Bair, M. J., Robinson, R. L., Katon, W., et al. (2003). Depression and pain comorbidity: A literature review. Archives of Internal Medicine, 163, 2433–2455.PubMedCrossRef
Barsky, A. J., Wyshak, G., Klerman, G. L., et al. (1990). The prevalence of hypochondriasis in medical outpatients. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 25(2), 89–94.PubMed
Bass, C., & Jones, D. (2011). Psychopathology of perpetrators of fabricated or induced illness in children: Case series. British Journal of Psychiatry, 199, 113–118.CrossRef
Beck, C. T. (1995). The effects of postpartum depression on maternal-infant interaction: A meta-analysis. Nursing Research, 44, 298–304.PubMedCrossRef
Berkman, L. F., Blumenthal, J., Burg, M., et al. (2003). Effects of treating depression and low perceived social support on clinical events after myocardial infarction: The Enhancing Recovery in Coronary Heart Disease patients (ENRICHD) randomized trial. JAMA, 289, 3106–3116.
Bright, J. (2003). Hypochondriasis prevalence: Current. Psychiatry, 2(11), 2.
Carney, R. M., & Jaffe, A. S. (2002). Treatment of depression following acute myocardial infarction. JAMA, 288, 750–751.PubMedCrossRef
CBO. (2010). Multidisciplinaire richtlijn Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) en somatoforme stoornissen. Utrecht: Trimbosinstituut.
Coopmans, M. J. A. M. (2001). Stemmingsstoornissen als risicofactor voor ischemische hartziekten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 43, 411–415.
De Waal, J., Tuerlings, J. H. A. M., De Boer, K., Smal, J. C., Van Waarde, J. A. (2010). Herkenning van psychiatrisch kwetsbare zwangeren. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 154, A2344.
Donker, G. A. (2012). Continue morbiditeits registratie peilstations Nederland 2012. Utrecht: NIVEL.
Duvekot, J. J., Schneider, A. J., Van Kamp, I. L., et al. (2012). SSRI-gebruik in de zwangerschap en tijdens de lactatie. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie.
Duvekot, J. J., Van Hoorn, M. E., Van Kamp, I. L., et al. (2013). Richtlijn Benzodiazepinegebruik in de zwangerschap en tijdens de lactatie. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie.
Engel, G. L. (1977). The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Science, 196, 129–136.CrossRefPubMed
Feinstein, A. R. (1970). The pre-therapeutic classification of co-morbidity in chronic disease. Journal of Chronic Diseases, 23, 455–468.PubMedCrossRef
Feldman, M. D., & Eisendrath, S. J. (1996). The spectrum of factitious disorders. Washington: American Psychiatric Press.
Felker, B., Yazel, J. J. & Short, D. (1996). Mortality and medical comorbidity among psychiatric patients: A review. Psychiatric Services 47, 1356–1363.
Ferrara, P., Vitelli, O., Battaro, G., et al. (2013). Factitious disorders and Münchausen syndrome: The tip of the iceberg. Journal of Child Health Care, 17(4), 366–374.PubMedCrossRef
Ford, D. E., Mead, L. A., Chang, P. P., et al. (1998). Depression is a risk factor for coronary artery disease in men: The precursors study. Archives of Internal Medicine, 158, 1422–1426.PubMedCrossRef
Frasure-Smith, N., Lesperance, F., & Talajic, M. (1993). Depression following myocardial infarction. Impact on six month survival. JAMA, 270, 1819–1825.PubMedCrossRef
Glassman, A. H., O’Conner, C. M., Califf, R. M., et al. (2002). Sertraline treatment of major depression in patients with acute MI or unstable angina. JAMA, 288, 701–709.PubMedCrossRef
Hallström, T., Lapidus, L., Bengtsson, C., et al. (1986). Psychosocial factors and risk of ischaemic hearth disease in the population study of women in Göteborg, Sweden. Journal of Psychosomatic Research, 30, 451–459.PubMedCrossRef
Hoebert, M., Staal, W. G., & Koers, H. (2003). Een somatische aandoening bij een somatiserende patiënt. Tijdschrift voor Psychiatrie, 45(3), 167–171.
Hofling, V., & Weck, F. (2013). Assessing bodily preoccupations is sufficient: Clinically effective screening for hypochondriasis. Journal of Psychosomatic Research, 75(6), 526–531.PubMedCrossRef
Hueston, W. J. (2001). Treatment of hypothyreoidism. American Family Physician, 64, 1717–1724.PubMed
Ishak, W. W., Wen, R. Y., Naghdechi, L., et al. (2018). Pain and depression: A systematic review.. Harvard Review of Psychiatry 26(6), 352–363.PubMedCrossRef
Kasper, D. L., Braunwald, E., Hauser, F., et al. (2004). Harrison’s principles of internal medicine. San Francisco/Boston: McGraw-Hill.
Kellner, R. (1986). Somatization and hypochondriasis. New York: Praeger Publishers.
Klompe, L. (2007). Richtlijn somatische screening voor patiënten met psychiatrische klachten. Tilburg: GGz Midden-Brabant.
Koranyi, E. K. (1979). Morbidity and rate of undiagnosed physical illnesses in a psychiatric clinic population. Archives of General Psychiatry, 36, 414–419.PubMedCrossRef
Koranyi, E. K., & Potoczny, W. M. (1992). Physical illnesses underlying psychiatric symptoms. Psychotherapy Psychosomatics, 58, 155–160.PubMedCrossRef
Krishnan, K. R. R. (2003). Broken heart; depression in cardiovascular disease. Dialogues in Clinical Neuroscience, 5(2), 167–174.PubMedPubMedCentral
Laghrissi-Thode, F., Wagner, W. R., Pollock, B. G., et al. (1997). Elevated platelet factor 4 and beta-thromboglobulin plasma levels in depressed patients with ischemic heart disease. Biological Psychiatry, 42, 290–295.PubMedCrossRef
Leentjes, A. F. G., Bannink, M., Boenink, A. D., et al. (2004). Consultatieve psychiatrie in de praktijk. Assen: Van Gorcum.
Lepine, J. P., & Briley, M. (2004). The epidemiology of pain in depression. Human Psychopharmacology, 19(suppl 1), S3–S7.PubMedCrossRef
Levenson, J. L., Barsky, A. J., Creed, F., et al. (2013). In APA (Ed.), Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., pp. 320). Washington DC: APA.
Lichtman, J. H., Froelicher, E. S., Blumenthal, J. A., et al. (2014). Depression as a risk factor for poor prognosis among patients with acute coronary syndrome: Systematic review and recommendations: A scientific statement from the American heart association. Circulation, 129, 1350–1369.PubMedCrossRef
Lipowski, Z. J. (1988). Somatization: The concept and its clinical application. American Journal of Psychiatry, 145, 1358–1368.PubMedCrossRef
Meadow, R. (1977). Munchausen syndrome by proxy. The Hinterlands of Child Abuse, 310, 343–345.
Meeuwissen, J., Van Meijel, B., Van Piere, M., et al. (2015). Multidisciplinaire richtlijn somatische screening bij patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening. Utrecht: Trimbos-instituut.
NFZP (Nederlandse Federatie Voor Ziekenhuispsychiatrie) (2007). Beleidsplan 2007–2011. Nijmegen: NFZP.
Pilowsky, I. (1967). Dimensions of hypochondriasis. British Journal of Psychiatry 113(494), 89–93.CrossRef
Pratt, L. A., Ford, D. E., Crum, R. M., et al. (1996). Depression, psychotropic medication and risk of myocardial infarction. Prospective data from the Baltimore ECA follow-up. Circulation, 94, 3123–3229.PubMedCrossRef
Nederlandse Internisten Vereniging (2012). Richtlijn Schildklierfunctiestoornissen: Revisie 2012.Utrecht: NIV.
Rief, W., Hiller, W., & Margraf, J. (1998). Cognitive aspects of hypochondriasis and the somatization syndrome. Journal of Abnormal Psychology, 107(4), 587–595.PubMedCrossRef
Rief, W., Ihle, D., & Pilger, F. (2003). A new approach to assess illness behaviour. Journal of Psychosomatic Research, 54(5), 405–414.PubMedCrossRef
Schleifer, S. J., Marcari-Hinson, M. M., Coyle, D. A., et al. (1989). The nature and course of depression following myocardial infarction. Archives of Internal Medicine, 149, 1785–1789.PubMedCrossRef
Simon, G. E. M., Von Korff, M., Picinelli, M., et al. (1999). An international study of the relation between somatic symptoms and depression. New England Journal of Medicine, 28, 1329–1335.CrossRef
Spaans, J. (2006). Somatoforme stoornissen. In J. E. Hovens & H. J. G. M. Van Megen (Red.), Handboek psychologische psychiatrie (pag. 301–322). Utrecht: De Tijdstroom.
Speckens, A. E. M., Spinhoven, P., & Van Rood, Y. R. (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. In G. P. J. Keijsers, A. van Minnen & C. A. L. Hoogduin, Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum.
Speckens, A. E. M., Spinhoven, Ph., Sloekers, P. P. A., et al. (1996). A validation study of the whitely index, the illness attitude scales, and the somatosensory amplifcation scale in general medical and general practice patients. Journal of Psychosomatic Research, 40, 95–104.PubMedCrossRef
Stomp-van den Berg, S. G. M., Vlaeyen, J. W. S., & Ter Kuile, M. M. (1999). Pijn coping en cognitie lijst. Maastricht: Pijnkenniscentrum.
Swolfs, S. N., Boerkoel, R. A., & Rijnders, C. A. (2011). The added value of somatic screening for psychiatric outpatients. Tijdschrift voor Psychiatrie, 53(4), 201–210.
Turjanski, N., & Lloyd, G. G. (2005). Psychiatric side-effects of medications. Advances in Psychiatric Treatment, 11, 58–70.CrossRef
Van Eck van der Sluijs, J., Ten Have, M., Rijnders, C., et al. (2015). Medically unexplained and explained physical symptoms in the general population: Association with prevalent and incident mental disorders. Plos One, 10(4), e0123274.
Van Eijk, J. Th. M. (1983). Huisarts en somatische fixatie: Theorie en praktijk van de preventie van somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema.
Van Hemert, A. M. (2003). Lichamelijke klachten vragenlijst. Leiden: Leids Universitair Medisch Centrum.
Van Melle, J. P. (2005). Depression after myocardial infarction: Etiological, prognostic and therapeutical aspects. Academisch proefschrift. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Van den Akker, M., Buntix, F., & Knottnerus, J. A. (1996). Comorbidity or multimorbidity: What’s in a name: A review of literature. European Journal of General Practice, 2, 65–70.
Van der Feltz-Cornelis, C., & Van der Horst, H. (2003). Handboek somatisatie. Utrecht: De Tijdstroom.
Van der Feltz-Cornelis, C., Nuyen, J., Verdurmen, J. E. E., et al. (2007). Zorg voor heel de mens: Psychiatrische en somatische comorbiditeit: Programmeringsstudie. Utrecht: Trimbos-instituut.
Van der Zee, K. I., & Sanderman, R. (1993). Het meten van de algemene gezondheidstoestand met de RAND-36: Een handleiding. Groningen: Noordelijk centrum voor gezondheidsvraagstukken.
Verdurmen, J., Ten Have, M., Van Dorsselaer, S., et al. (2006). Psychische stoornissen bij mensen met een lichamelijke aandoening: NEMESIS 1996–1999. Utrecht: Trimbos-instituut.
Vermeulen, M., & Willems, M. H. (2015). Conversion disorder: From DSM IV to DSM 5 or from a psychiatric to a neurological diagnosis. Tijdschrift voor Psychiatrie, 57(8), 569–576.
Wahlbeck, K., Westman, J., Nordentoft, M., et al. (2011). Outcomes of Nordic mental health systems: Life expectancy of patients with mental disorders. British Journal of Psychiatry, 199(6), 453–458.CrossRef
Walker, A. K., Kavelaars, A., Heijnen, C. J., et al. (2013). Neuroinflammation and comorbidity of pain and depression. Pharmacological Reviews 66(1), 80–101.PubMedCrossRef
Wekking, E. M., Appelhof, B. C., Fliers, E., et al. (2005). Cognitive functioning and well-being in euthyroid patients on thyroxine treated replacement therapy for primary hypothyroidism. European Journal of Endocrinology, 153(6), 747–753.PubMedCrossRef
Wessels, P., & Grundmeijer, H. G. L. M. (2000). Schildklieraandoeningen in zes huisartspraktijken. Huisarts en Wetenschap, 43, 203–206.
Wewerinke, A., Honig, A., Heres, M. H. B., et al. (2006). Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 150(6), 294–298.PubMed
Wulsin, L. R. (2004). Is depression a major risk factor for coronary disease? A systematic review of the epidemiologic evidence. Harvard Review of Psychiatry, 12(2), 79–93.PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Psychiatrie, somatische aandoeningen, somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen
Auteurs
dr. J. F. van Eck van der Sluijs
dr. M. A. G. B. van Piere, MANP
drs. W. Garenfeld
Copyright
2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen

Print ISBN: 978-90-368-2373-9

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2374-6

Copyright: 2020

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2374-6_12