Skip to main content
Top

2018 | OriginalPaper | Hoofdstuk

8. Professionele verantwoordelijkheid – omgang met klachten, incidenten, complicaties en calamiteiten

Auteurs : Dr. Hajo I. J. Wildschut, Dr. B. J. Smit, Mr. G. M. van Dijk, Dr. mr. A. de Jong

Gepubliceerd in: Integrale geboortezorg

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Ook bij integrale geboortezorg kunnen dingen misgaan. Een goed gesprek met de cliënt is een eerste stap naar het oplossen van klachten. Daarnaast zijn er diverse protocollen waarin beschreven staat hoe om te gaan met klachten en geschillen. Aan de ene kant dient de cliënt recht gedaan te worden, en aan de andere kant gaat het om het verbeteren van de geboden zorg. Voor dit laatste is onder meer de procedure Veilig Incident Melden ontwikkeld. Het bestaan van een open veiligheidscultuur bevordert het melden. Tot slot van dit hoofdstuk komt de impact van een ingrijpend incident of een calamiteit op zorgverleners aan de orde.
Voetnoten
1
Aansprakelijkheid heeft betrekking op de situatie waarin op basis van juridische gronden materiële of immateriële schade verhaald kan worden op de veroorzaker van de schade.
 
2
Eerstelijnspraktijken en andere instellingen voor medisch-specialistische zorg met minder dan 10.000 patiënten/cliënten hoeven geen functionaris gegevensbescherming aan te stellen. Het gaat daarbij om 10.000 op naam van één praktijk(houder) ingeschreven patiënten/cliënten die in één informatiesysteem (HIS) staan (Kleijne 2018).
 
3
Leerlingen en stagiair(e)s, waaronder coassistenten, zijn geen zorgverlener op grond van de Wkkgz, tenzij zij voor hun werk worden betaald.
 
4
VIM-digitaal is het digitale loket voor het melden van zorgincidenten (www.​vim-digitaal.​nl/​). VIM-digitaal beschikt over gestandaardiseerde meldformulieren voor huisartsenzorg, fysiotherapie, verloskunde, diëtiek, verpleging en verzorging. Dit landelijk meldpunt wordt beheerd door de Stichting Portaal voor Patiëntveiligheid/CMR.
 
Literatuur
go back to reference Amelink-Verburg MP, Roosmalen J van, Roelofsen JM, Wolleswinkel-van den Bosch JH, Verloove-Vanhorick SP. Evaluatie en validatie van perinatale-sterfte-audit door terugkoppeling naar zorgverleners. Ned Tijdschr Geneeskd. 2003 Nov 22;147(47):2333–7. Amelink-Verburg MP, Roosmalen J van, Roelofsen JM, Wolleswinkel-van den Bosch JH, Verloove-Vanhorick SP. Evaluatie en validatie van perinatale-sterfte-audit door terugkoppeling naar zorgverleners. Ned Tijdschr Geneeskd. 2003 Nov 22;147(47):2333–7.
go back to reference Bacci A, Lewis G, Baltag V, Betrán AP. The introduction of confidential enquiries into maternal deaths and near-miss case reviews in the WHO European Region. Reprod Health Matters. 2007;15(30):145–52.CrossRef Bacci A, Lewis G, Baltag V, Betrán AP. The introduction of confidential enquiries into maternal deaths and near-miss case reviews in the WHO European Region. Reprod Health Matters. 2007;15(30):145–52.CrossRef
go back to reference Blondeau MJ, Koorengevel KM, Schneider AJ, Knijff-van Dortmont AL van der, Dondorp WJ. Een sectio caesarea tegen haar wil? Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8183. Blondeau MJ, Koorengevel KM, Schneider AJ, Knijff-van Dortmont AL van der, Dondorp WJ. Een sectio caesarea tegen haar wil? Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8183.
go back to reference Bremmer W, Dillen J van. Nieuwe thema’s perinatale audit. Tijdschrift Verloskunde. 2017;02. Bremmer W, Dillen J van. Nieuwe thema’s perinatale audit. Tijdschrift Verloskunde. 2017;02.
go back to reference Dartel H van, Molewijk B. In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor moreel beraad. Amsterdam: Boon uitgevers; 2013. ISBN 9789461055101. Dartel H van, Molewijk B. In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor moreel beraad. Amsterdam: Boon uitgevers; 2013. ISBN 9789461055101.
go back to reference Diem MT van, Bergman KA, Bouman K, Egmond N van, Stant DA, Timmer A, Ulkeman LH, Veen WB, Erwich JJ. Perinatale audit Noord-Nederland: de eerste 2 jaar. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155(18):A2892. Dutch. PubMed PMID: 21557826. Diem MT van, Bergman KA, Bouman K, Egmond N van, Stant DA, Timmer A, Ulkeman LH, Veen WB, Erwich JJ. Perinatale audit Noord-Nederland: de eerste 2 jaar. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155(18):A2892. Dutch. PubMed PMID: 21557826.
go back to reference Diem MT van, Timmer A, Gordijn SJ, Bergman KA, Korteweg FJ, Ravise J, Vreugdenhil E, Erwich JJ. Classification of substandard factors in perinatal care: development and multidisciplinary inter-rater agreement of the Groningen-system. BMC Pregnancy Childbirth. 2015 Sep 11;15:215. https://doi.org/10.1186/s12884-015-0638-5. PubMed PMID: 26361757. Diem MT van, Timmer A, Gordijn SJ, Bergman KA, Korteweg FJ, Ravise J, Vreugdenhil E, Erwich JJ. Classification of substandard factors in perinatal care: development and multidisciplinary inter-rater agreement of the Groningen-system. BMC Pregnancy Childbirth. 2015 Sep 11;15:215. https://​doi.​org/​10.​1186/​s12884-015-0638-5. PubMed PMID: 26361757.
go back to reference Dillen J van, Mesman JA, Zwart JJ, Bloemenkamp KW, Roosmalen J van. Audit ernstige maternale morbiditeit in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A2541. Dillen J van, Mesman JA, Zwart JJ, Bloemenkamp KW, Roosmalen J van. Audit ernstige maternale morbiditeit in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A2541.
go back to reference Driel W van. Omgaan met incidenten. Tijdschrift Verloskunde. 2011;9–10. Driel W van. Omgaan met incidenten. Tijdschrift Verloskunde. 2011;9–10.
go back to reference Drost A, Welker G, Erwich JJ. ACTion in actie! NTOG. 2014a;127:480–3. Drost A, Welker G, Erwich JJ. ACTion in actie! NTOG. 2014a;127:480–3.
go back to reference Drost A, Welker G, Erwich JJ. Wat komt er ná de PAN? ACTion in actie! Tijdschrift Verloskunde. 2014b;6:16–9. Drost A, Welker G, Erwich JJ. Wat komt er ná de PAN? ACTion in actie! Tijdschrift Verloskunde. 2014b;6:16–9.
go back to reference Gerven E van, Bruyneel L, Panella M, Euwema M, Sermeus W, Vanhaecht K. Psychological impact and recovery after involvement in a patient safety incident: a repeated measures analysis. BMJ open. 2016a;6:e011403.CrossRef Gerven E van, Bruyneel L, Panella M, Euwema M, Sermeus W, Vanhaecht K. Psychological impact and recovery after involvement in a patient safety incident: a repeated measures analysis. BMJ open. 2016a;6:e011403.CrossRef
go back to reference Gerven E van, Vander Elst T, Vandenbroeck S, Dierickx S, Euwema M, Sermeus W, Witte H de, Godderis L, Vanhaecht K. Increased risk of burnout for physicians and nurses involved in a patient safety incident. Medical care. 2016b;54:937–43.CrossRef Gerven E van, Vander Elst T, Vandenbroeck S, Dierickx S, Euwema M, Sermeus W, Witte H de, Godderis L, Vanhaecht K. Increased risk of burnout for physicians and nurses involved in a patient safety incident. Medical care. 2016b;54:937–43.CrossRef
go back to reference Hendriks AC. En toen was er de Wkkgz. Nieuwe wet met vergaande gevolgen voor artsen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A9799.PubMed Hendriks AC. En toen was er de Wkkgz. Nieuwe wet met vergaande gevolgen voor artsen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A9799.PubMed
go back to reference Hollander MH, Dillen J van, Lagro-Jansen ALM, Leeuwen E van, Duijst WLJM, Vandenbussche FPHA. Moeder-kindconflict of arts-patiëntconflict? Als vrouwen aanbevolen verloskundige zorg afwijzen. NTOG 2017;130:84–7. Hollander MH, Dillen J van, Lagro-Jansen ALM, Leeuwen E van, Duijst WLJM, Vandenbussche FPHA. Moeder-kindconflict of arts-patiëntconflict? Als vrouwen aanbevolen verloskundige zorg afwijzen. NTOG 2017;130:84–7.
go back to reference Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Mogelijkheden voor verbetering geboortezorg nog onvolledig benut. Samenvattend eindrapport van het inspectieonderzoek naar de invoering van het Advies van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. 2014. Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Mogelijkheden voor verbetering geboortezorg nog onvolledig benut. Samenvattend eindrapport van het inspectieonderzoek naar de invoering van het Advies van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. 2014.
go back to reference Ivers N, Jamtvedt G, Flottorp S, Young JM, Odgaard-Jensen J, French SD, O’Brien MA, Johansen M, Grimshaw J, Oxman AD. Audit and feedback: effects on professional practice and healthcare outcomes. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Jun 13;(6):CD000259. https://doi.org/10.1002/14651858.CD000259. Ivers N, Jamtvedt G, Flottorp S, Young JM, Odgaard-Jensen J, French SD, O’Brien MA, Johansen M, Grimshaw J, Oxman AD. Audit and feedback: effects on professional practice and healthcare outcomes. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Jun 13;(6):CD000259. https://​doi.​org/​10.​1002/​14651858.​CD000259.
go back to reference Jager-Egmond M van, Drost AP, Jansen G, Bouma T. ACTion in actie. VSV Heerenveen past protocol continue baringsbegeleiding aan. Tijdschrift Verloskunde. 2016;206(1):6–9. Jager-Egmond M van, Drost AP, Jansen G, Bouma T. ACTion in actie. VSV Heerenveen past protocol continue baringsbegeleiding aan. Tijdschrift Verloskunde. 2016;206(1):6–9.
go back to reference Kassebaum NJ, Bertozzi-Villa A, Coggeshall MS, Shackelford KA, Steiner C, Heuton KR, et al. Global, regional, and national levels and causes of maternal mortality during 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet 2014 Sep 13;384(9947):980–1004. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(14)60696-6.CrossRef Kassebaum NJ, Bertozzi-Villa A, Coggeshall MS, Shackelford KA, Steiner C, Heuton KR, et al. Global, regional, and national levels and causes of maternal mortality during 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet 2014 Sep 13;384(9947):980–1004. https://​doi.​org/​10.​1016/​S0140-6736(14)60696-6.CrossRef
go back to reference Keirse E. Psychologische reflexie. In: Wildschut HIJ, Goudoever JB van, Hollander NS den, Keirse E, Wert G de, redactie. Foetale en neonatale afwijkingen op aangeboren afwijkingen. Leidraad voor besluitvorming. Amsterdam: Reed Business; 2011. pag. 387–403. Keirse E. Psychologische reflexie. In: Wildschut HIJ, Goudoever JB van, Hollander NS den, Keirse E, Wert G de, redactie. Foetale en neonatale afwijkingen op aangeboren afwijkingen. Leidraad voor besluitvorming. Amsterdam: Reed Business; 2011. pag. 387–403.
go back to reference Korteweg FJ, Nikkels PGJ. De classificatie van doodsoorzaken bij perinatale sterfte. Ned Tijdschr Obstetr Gynaecol. 2014;127:16–8. Korteweg FJ, Nikkels PGJ. De classificatie van doodsoorzaken bij perinatale sterfte. Ned Tijdschr Obstetr Gynaecol. 2014;127:16–8.
go back to reference Legemaate J, Weidema F. Kwaliteit van zorg. In: Legemaate J, Widdershoven G, redactie. Basisboek ethiek & recht in de gezondheidszorg. Amsterdam: Boon; 2016. pag. 201–20. Legemaate J, Weidema F. Kwaliteit van zorg. In: Legemaate J, Widdershoven G, redactie. Basisboek ethiek & recht in de gezondheidszorg. Amsterdam: Boon; 2016. pag. 201–20.
go back to reference Leistikow I. Voorkomen is beter. Leren van calamiteiten in de zorg. Leusden: Diagnose Uitgevers; 2014. ISBN 978-94-91969-01-0. Leistikow I. Voorkomen is beter. Leren van calamiteiten in de zorg. Leusden: Diagnose Uitgevers; 2014. ISBN 978-94-91969-01-0.
go back to reference Leistikow IP, Ridder K den, Vries B de. Patiëntveiligheid. Systematische incident reconstructie en evaluatie. Houten: Bohn Stafleu en van Loghum; 2016. ISBN 978-90-368-1289-4. Leistikow IP, Ridder K den, Vries B de. Patiëntveiligheid. Systematische incident reconstructie en evaluatie. Houten: Bohn Stafleu en van Loghum; 2016. ISBN 978-90-368-1289-4.
go back to reference Lombarts K. Performance van artsen. Rotterdam: 2010 Uitgevers; 2016. ISBN10: 9490951307. Lombarts K. Performance van artsen. Rotterdam: 2010 Uitgevers; 2016. ISBN10: 9490951307.
go back to reference Mañe E, Korteweg FJ, Prins-Wiersinga A, Drost, AP. Wat komt er ná de PAN? ACTion in werking, implementatie van een zorgpad bij verminderde kindsbewegingen tijdens de zwangerschap. Ned Tijdschrift Verloskunde. 2015;1:36–8. Mañe E, Korteweg FJ, Prins-Wiersinga A, Drost, AP. Wat komt er ná de PAN? ACTion in werking, implementatie van een zorgpad bij verminderde kindsbewegingen tijdens de zwangerschap. Ned Tijdschrift Verloskunde. 2015;1:36–8.
go back to reference McCay L, Wu AW. Medical error: the second victim. Br J Hosp Med (Lond). 2012;73(10):C146–8.CrossRef McCay L, Wu AW. Medical error: the second victim. Br J Hosp Med (Lond). 2012;73(10):C146–8.CrossRef
go back to reference Merkus JM. Perinatale sterfte: audit dringend nodig. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 Mar 15;152(11):603–5. Merkus JM. Perinatale sterfte: audit dringend nodig. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 Mar 15;152(11):603–5.
go back to reference Pampus MG van, Stramrood CAI. NVOG commissie collegiale ondersteuning. Onderzoek ingrijpende gebeurtenis aanleiding oprichting. NTOG 2016;129:374–5. Pampus MG van, Stramrood CAI. NVOG commissie collegiale ondersteuning. Onderzoek ingrijpende gebeurtenis aanleiding oprichting. NTOG 2016;129:374–5.
go back to reference Panella M, Rinaldi C, Leigheb F, Donnarumma C, Kul S, Vanhaecht K, Stanislao F di. The determinants of defensive medicine in Italian hospitals: the impact of being a second victim. Rev Calid Asist Organo Sociedad Espanola Calid Asist. 2016;31(Suppl 2):20–5.CrossRef Panella M, Rinaldi C, Leigheb F, Donnarumma C, Kul S, Vanhaecht K, Stanislao F di. The determinants of defensive medicine in Italian hospitals: the impact of being a second victim. Rev Calid Asist Organo Sociedad Espanola Calid Asist. 2016;31(Suppl 2):20–5.CrossRef
go back to reference Ploem C, Voskes Y. De arts-patiëntrelatie. In: Legemaate J, Widdershoven G, redactie. Basisboek ethiek & recht in de gezondheidszorg. Amsterdam: Boon; 2016. pag. 37–64. Ploem C, Voskes Y. De arts-patiëntrelatie. In: Legemaate J, Widdershoven G, redactie. Basisboek ethiek & recht in de gezondheidszorg. Amsterdam: Boon; 2016. pag. 37–64.
go back to reference Rijksoverheid. Brief Mw. Schippers, minister Volksgezondheid, Welzijn en sport. 6 juni 2016, referentie 955940-149355-VGP. Rijksoverheid. Brief Mw. Schippers, minister Volksgezondheid, Welzijn en sport. 6 juni 2016, referentie 955940-149355-VGP.
go back to reference Schuitemaker N, Roosmalen J van, Dekker G, Dongen P van, Geijn H van, Bennebroek Gravenhorst J. Confidential enquiry into maternal deaths in The Netherlands 1983–1992. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 1998;79(1):57–62.CrossRef Schuitemaker N, Roosmalen J van, Dekker G, Dongen P van, Geijn H van, Bennebroek Gravenhorst J. Confidential enquiry into maternal deaths in The Netherlands 1983–1992. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 1998;79(1):57–62.CrossRef
go back to reference Schuitemaker NW, Schutte JM, Bonsel GJ. Maatschappelijke aspecten van de verloskunde. In: Heineman MJ, Evers JLH, Mssurger LFAG, Steegers EAP, redactie. Obstetrie en gynaecologie. De voorplanting van de mens. 7de druk. Amsterrdam: Reed Business; 2012. pag. 179–230. Schuitemaker NW, Schutte JM, Bonsel GJ. Maatschappelijke aspecten van de verloskunde. In: Heineman MJ, Evers JLH, Mssurger LFAG, Steegers EAP, redactie. Obstetrie en gynaecologie. De voorplanting van de mens. 7de druk. Amsterrdam: Reed Business; 2012. pag. 179–230.
go back to reference Vanhaecht K, Coeckelbergs E, Schouten L, Zeeman G. Onbedoelde schade treft ook de arts. Medisch Contact 2017;37:14–6. Vanhaecht K, Coeckelbergs E, Schouten L, Zeeman G. Onbedoelde schade treft ook de arts. Medisch Contact 2017;37:14–6.
go back to reference Vathorst S van de. Moreel beraad. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:B1037. Vathorst S van de. Moreel beraad. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:B1037.
go back to reference Vredevoogd CB, Wolleswinkel-van den Bosch JH, Amelink-Verburg MP, Verloove-Vanhorick SP, Mackenbach JP. Perinatale sterfte getoetst: resultaten van een regionale audit. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001 Mar 10;145(10):482–7. Vredevoogd CB, Wolleswinkel-van den Bosch JH, Amelink-Verburg MP, Verloove-Vanhorick SP, Mackenbach JP. Perinatale sterfte getoetst: resultaten van een regionale audit. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001 Mar 10;145(10):482–7.
go back to reference Wolleswinkel-van den Bosch JH, Vredevoogd CB, Borkent-Polet M, Eyck J van, Fetter WP, Lagro-Janssen TL, Rosink IH, Treffers PE, Wierenga H, Amelink M, Richardus JH, Verloove-Vanhorick P, Mackenbach JP. Substandard factors in perinatal care in The Netherlands: a regional audit of perinatal deaths. Acta Obstet Gynecol Scand. 2002;81(1):17–24.PubMed Wolleswinkel-van den Bosch JH, Vredevoogd CB, Borkent-Polet M, Eyck J van, Fetter WP, Lagro-Janssen TL, Rosink IH, Treffers PE, Wierenga H, Amelink M, Richardus JH, Verloove-Vanhorick P, Mackenbach JP. Substandard factors in perinatal care in The Netherlands: a regional audit of perinatal deaths. Acta Obstet Gynecol Scand. 2002;81(1):17–24.PubMed
Metagegevens
Titel
Professionele verantwoordelijkheid – omgang met klachten, incidenten, complicaties en calamiteiten
Auteurs
Dr. Hajo I. J. Wildschut
Dr. B. J. Smit
Mr. G. M. van Dijk
Dr. mr. A. de Jong
Copyright
2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2202-2_8