2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk
9. Preventie
Auteur : H.P.C.M. van Weert
Gepubliceerd in: Het geneeskundig proces
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Samenvatting
-
Soorten preventie.
-
Op basis selectieproces:
-
individueel:
-
geïndiceerd,
-
zorggerelateerd;
-
collectief:
-
universeel,
-
selectief.
-
-
Op basis van ziekteproces:
-
primaire preventie:
-
hygiënische maatregelen,
-
vaccinatie,
-
leefstijlbeïnvloeding,
-
het opsporen en beïnvloeden van risicofactoren voor hart-vaatziekten;
-
secundaire preventie: vroegdiagnostiek van ziekten zoals de mamma- en cervixcarcinoom;
-
tertiaire preventie: voorkomen van het verergeren van al bestaande ziekten of blijvende invalidering (bijvoorbeeld carbasalaat en bètablokker na een infarct).
-
-
-
Bij primaire preventie vraagt leefstijlbeïnvloeding veel tijd en aandacht. Mensen die toch al gezond leven, vragen eerder om preventie dan mensen die ongezond leven.
-
Cardiovasculair risicomanagement heeft betrekking op het totaal van:
-
de diagnostiek;
-
behandeling;
-
follow-up van risicofactoren voor hart-vaatziekten;
-
leefstijladviezen en begeleiding bij patiënten die een verhoogd risico hebben op een hart-vaatziekte.
-
-
Mogelijkheden vroegdiagnostiek:
-
screening van bevolkingsgroepen (administratief eenvoudig, lage opkomst);
-
selectieve screening bij risicogroepen (mammascreening bij familiaire belasting);
-
case-finding (preventief onderzoek van mensen die om wat voor reden dan ook bij een dokter komen, relatief lage succeskans);
-
selectieve case-finding (beperkt zich tot mensen met een verhoogd risico voor een bepaalde aandoening, grotere succeskans dan bij case-finding).
-
-
De tien voorwaarden van Wilson en Jungner: voorwaarden voor effectieve screening gelden voor alle vormen van opsporing door middel van screening.
-
Vragen die de arts met de patiënt doorloopt bij preventie:
-
Wat is het preventieve doel eigenlijk?
-
Hoe effectief is die ‘behandeling’?
-
Wegen de lasten en kosten wel op tegen de voordelen?
-
Kan de patiënt de voorgestelde therapie (leefstijlverandering, pillen slikken) in praktijk brengen? Welke hulp is daarbij nodig?
-
-
Risico’s en nadelen van preventie:
-
veel ongevraagde informatie, veel fout-positieve uitslagen, waardoor angstinductie en veel (kostbaar) vervolgonderzoek;
-
medicalisering;
-
de preventieparadox.
-
vercommercialisering met als nadeel overdiagnostiek.
-
-
Valkuilen bij beoordeling nut van preventie:
-
lead time bias;
-
length time bias;
-
overdiagnostiek.
-