Gepubliceerd in:
2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk
3. Preventie
Auteur : Barbara Sassen
Gepubliceerd in: Gezondheidsbevordering door verpleegkundigen
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Samenvatting
Wat zijn de verschillen tussen primaire, secundaire en tertiaire preventie? Wat is gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en ziektepreventie?
-
Preventie is het voorkómen van gezondheidsproblemen, en het voorkómen van de verergering van gezondheidsproblemen. Preventie is gericht op zowel lichamelijke als geestelijke gezondheid. Preventie geeft een andere kijk op je verpleegkundige beroepsuitoefening, want gezondheidsbevordering levert méér gezondheidswinst op dan alleen de gerichtheid op zorgverlening.
-
Primaire preventie heeft als doel gezondheidsproblemen bij mensen te voorkomen en zo ervoor te zorgen dat gezondheidsproblemen minder vaak voorkomen.
-
Secundaire preventie heeft als doel gezondheidsproblemen bij zorgvragers op te sporen en vroegtijdig te behandelen. Secundaire preventie is ook het opsporen van risicovol gedrag en het opsporen van gezondheidsproblemen in een beginstadium. Het vervroegen van de diagnosestelling kan door screening en case finding.
-
Tertiaire preventie gaat over de zorgverlening aan en de behandeling van zorgvragers, bij een reeds bestaand gezondheidsprobleem. Tertiaire preventie is specifiek bedoeld om zorgvragers zo zorgonafhankelijk mogelijk te laten leven.
-
Binnen de verpleegkundige zorgverlening komen de verschillende vormen van primaire, secundaire en tertiaire preventie tegelijkertijd voor. Ook op het niveau van de individuele patiënt zijn de verschillende vormen van preventie zichtbaar.
-
Gezondheidsbescherming bestaat uit wet- en regelgeving om schade aan de gezondheid van mensen te voorkomen of te beperken. Verpleegkundigen voeren op deelaspecten gezondheidsbeschermende maatregelen uit.
-
Voor verpleegkundigen is gezondheidsbevordering het door middel van gezondheidsvoorlichting motiveren van mensen zich anders, gezonder te gedragen. We noemen dit primaire preventie. Maar ook het door verpleegkundigen bevorderen van gedrag, dat de ontwikkeling van een ziekte of gezondheidsschadend gedrag in een vroeg stadium kan stoppen. We noemen dit secundaire preventie. Gezondheidsbevordering is ook het bevorderen van de gezondheid van mensen met een acuut of chronisch gezondheidsprobleem door verpleegkundigen. We noemen dit tertiaire preventie.
-
Bij ziektepreventie wordt geprobeerd om gezondheidsproblemen te voorkomen en, als gezondheidsproblemen al aanwezig zijn, om te gaan met de beperkingen die daarbij horen, om verdere verslechtering tegen te gaan. Bij patiëntenvoorlichting wordt gewerkt aan (gedrags)veranderingen die gunstig zijn voor het omgaan met ziekte en aandoeningen. Bij patiëntenvoorlichting worden zorgvragers gemotiveerd zich anders, gezonder te gedragen. Patiëntenvoorlichting is een onderdeel van gezondheidsvoorlichting.
Tot slot. Bij preventie gaat het niet alleen om het voorkómen van gezondheidsproblemen. Dit is wel waar je het eerst aan denkt bij het woord preventie, maar preventie betekent meer. Voor de verpleegkundige beroepsuitoefening gaat het bij preventie ook om het in stand houden van gezondheid. Maar ook het vroegtijdig signaleren van ongezondheid noemen we preventie. En tot slot is ook het optimaliseren van gezondheid preventie. Het lastige bij preventie is dat je vaak niet het een of het