Top

Gepubliceerd in:

16-11-2015 | Atikel

Prefrontaal dopamine en werkgeheugen bij schizofrenie

Auteur: E. (Elsmarieke) van de Giessen

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 6/2015

Samenvatting

Schizofrenie is een ziekte die gekarakteriseerd wordt door positieve symptomen (psychoses), negatieve symptomen (apathie, vervlakking) en cognitieve stoornissen. Van de positieve symptomen is bekend dat ze samenhangen met een verhoogd niveau van de neurotransmitter dopamine in het striatum. Het onderliggend pathofysiologisch mechanisme voor de negatieve stoornissen en cognitieve symptomen is echter nog onduidelijk, alhoewel vermoed wordt dat dopamine ook hierbij een rol speelt.

Recentelijk is er een studie gedaan bij 20 schizofrene patiënten en 21 gezonde controles naar het dopamineniveau in de prefrontale cortex (met positronemissietomografie met [11C]FLB457) en naar het functioneren van het werkgeheugen (met functionele magnetic resonance imaging en cognitieve testen). In deze studie wordt aangetoond dat het dopamineniveau in de prefrontale cortex lager is bij de patiënten dan bij de gezonde controles. De verstoorde balans in het dopaminesysteem blijkt samen te hangen met een verminderd functioneren van het werkgeheugen.

Dit is de eerste studie die aantoont dat het dopamineniveau in de prefrontale cortex bij patiënten met schizofrenie verlaagd is en dat dit niveau samenhangt met de cognitieve stoornissen van deze patiënten. Het verlaagde niveau contrasteert met het bekende verhoogde niveau in het striatum en zorgt daarmee voor een potentiële uitdaging bij de behandeling van deze patiëntengroep.

vorige artikel Computationele psychiatrie: een toekomst voor wiskundige modellen in de classificatie en behandeling van psychopathologie?

volgende artikel Kauwgom toestaan tijdens de les? Geen argumenten voor!

Laruelle M. Imaging dopamine transmission in schizophrenia. A review and meta- analysis. Q J Nucl Med. 1998;42(3):211–21.PubMed

Laruelle M, Abi-Dargham A. Dopamine as the wind of the psychotic fire: new evidence from brain imaging studies. J Psychopharmacol. 1999;13(4):358–71.CrossRefPubMed

Howes OD, Kambeitz J, Kim E, Stahl D, Slifstein M, Abi-Dargham A, et al. The nature of dopamine dysfunction in schizophrenia and what this means for treatment. Arch Gen Psychiatry. 2012;69(8):776–86.PubMedCentralCrossRefPubMed

Kegeles LS, Abi-Dargham A, Frankle WG, Gil R, Cooper TB, Slifstein M, et al. Increased synaptic dopamine function in associative regions of the striatum in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry. 2012;67(3):231–39.CrossRef

Akil M, Edgar CL, Pierri JN, Casali S, Lewis DA. Decreased density of tyrosine hydroxylase-immunoreactive axons in the entorhinal cortex of schizophrenic subjects. Biol Psychiatry. 2000;47(5):361–70.CrossRefPubMed

Akil M, Pierri JN, Whitehead RE, Edgar CL, Mohila C, Sampson AR, et al. Lamina-specific alterations in the dopamine innervation of the prefrontal cortex in schizophrenic subjects. Am J Psychiatry. 1999;156(10):1580–89.CrossRefPubMed

Akil M, Lewis DA. The cathecholaminergic innervation of the human entorhinal cortex: comparisons of schizophrenics and controls. Schizophrenia Res. 1995;15:S25.CrossRef

Abi-Dargham A, Mawlawi O, Lombardo I, Gil R, Martinez D, Huang Y, et al. Prefrontal dopamine D1 receptors and working memory in schizophrenia. J Neurosci. 2002;22(9):3708–19.PubMed

Abi-Dargham A, Xu X, Thompson JL, Gil R, Kegeles LS, Urban N, et al. Increased prefrontal cortical D1 receptors in drug naive patients with schizophrenia: a PET study with [¹¹C]NNC112. J Psychopharmacol. 2012;26(6):794–805.CrossRefPubMed

10.

Okubo Y, Suhara T, Suzuki K, Kobayashi K, Inoue O, Terasaki O, et al. Decreased prefrontal dopamine D1 receptors in schizophrenia revealed by PET. Nature. 1997;385(6615):634–6.CrossRefPubMed

11.

Green MF. What are the functional consequences of neurocognitive deficits in schizophrenia? Am J Psychiatry. 1996;153(3):321–30.CrossRefPubMed

12.

Arnsten AF, Goldman-Rakic PS. Noise stress impairs prefrontal cortical cognitive function in monkeys: evidence for a hyperdopaminergic mechanism. Arch Gen Psychiatry. 1998;55(4):362–8.CrossRefPubMed

13.

Goldman-Rakic PS, Mully EC 3rd, Williams GV. D1 receptors in prefrontal cells and circuits. Brain Res Rev. 2000;31(2–3):295–301.CrossRefPubMed

14.

Minzenberg MJ, Laird AR, Thelen S, Carter CS, Glahn DC. Meta-analysis of 41 functional neuroimaging studies of executive function in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry. 2009;66(8):811–22.PubMedCentralCrossRefPubMed

15.

Slifstein M, Giessen E van de, Van Snellenberg J, Thompson JL, Narendran R, Gil R, et al. Deficits in prefrontal cortical and extrastriatal dopamine release in schizophrenia: a positron emission tomographic functional magnetic resonance imaging study. JAMA Psychiatry. 2015;72(4):316–24.CrossRefPubMed

16.

Van Snellenberg JX, Slifstein M, Read C, Weber J, Thompson JL, Wager TD, et al. Dynamic shifts in brain network activation during supracapacity working memory task performance. Hum Brain Mapp. 2015;36(4):1245–64.CrossRefPubMed

Titel: Prefrontaal dopamine en werkgeheugen bij schizofrenie
Auteur: E. (Elsmarieke) van de Giessen
Publicatiedatum: 16-11-2015
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 6/2015
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-015-0101-4

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 6/2015

De SON-R 6-40: een niet-verbale intelligentietest

Woorden vooraf

Kauwgom toestaan tijdens de les? Geen argumenten voor!

Computationele psychiatrie: een toekomst voor wiskundige modellen in de classificatie en behandeling van psychopathologie?