Mensen met plantaire hielpijn hebben vaker een hoog BMI, verminderde enkel dorsaalflexie en spierzwakte. Uithoudingsvermogen van de plantaire flexoren lijkt hierin geen rol te spelen. Of voetstatiek van belang is blijft onduidelijk. Dit bleek uit een recente review naar welke mechanische factoren een rol spelen bij de klinische presentatie van plantaire hielpijn.
Vadym / stock.adobe.com
Plantaire hielpijn, ook wel bekend als plantaire fasciopathie of fasciitis plantaris, kan volwassenen van alle leeftijden treffen, zowel met een actieve als minder actieve leefstijl. Het is een van de meest voorkomende aandoeningen in de praktijk en leidt tot grote beperkingen in werk en vrijetijdsbesteding. Desondanks blijft er veel onduidelijkheid betreft de etiologie.
Voetstatiek
Een pes planus kan voor een vergrote tractie op de plantaire fascie zorgen en een pes cavus voor hogere grondreactiekrachten onder de calcaneus. De tien geïncludeerde studies in deze review vonden echter tegenstrijdige resultaten op dit gebied. Meer onderzoek is nodig met grotere onderzoeksgroepen.
Mobiliteit voet en enkel
Beperkte dorsaalflexie van het bovenste spronggewricht kan leiden tot een compensatoir patroon met een vergrote dorsaalflexie in de middenvoet als gevolg. Daarnaast kan een beperkte flexibiliteit van het gastrocnemius-soleus complex tractie overbrengen naar de plantaire fascie. Zes studies hebben deze beperkte dorsaalflexie aangetoond bij mensen met plantaire hielpijn, echter vonden twee studies deze link niet. De resultaten van deze laatste twee studies worden daarentegen wel ontkracht doordat de meetmethode onbetrouwbaar was of de deelnemers geen hielpijn ervaarden ten tijde van het onderzoek.
Tegenstrijdige resultaten zijn gevonden bij drie studies die gekeken hebben naar een verband tussen plantaire hielpijn en een beperking in het MTP-1 gewricht. Het rekken van de plantaire fascie middels teen extensie oefeningen is daarentegen wel effectief gebleken in het verminderen van plantaire hielpijn. Het mechanisme achter dit effect blijft speculatief.
Spieren
Zwakte van de voetspieren kan een overmatige belasting op de plantaire fascie en daarmee hielpijn als gevolg hebben. Deze cirkel kan in stand gehouden worden, doordat pijn een negatieve invloed heeft op belastende activiteiten, met weer krachtsverlies als gevolg. Uit de verschillende studies komt naar voren dat er een verband is tussen plantaire hielpijn en zwakte van de voetspieren, maar niet tussen plantaire hielpijn en uithoudingsvermogen van de plantaire flexoren.
Belasting
Een hoger lichaamsgewicht kan resulteren in grotere krachten die op de voet inwerken en daarmee de belasting op de hiel vergroten. Uit de literatuur komt naar voren dat een hoog BMI geassocieerd is met plantaire hielpijn. Niet alleen een hoger lichaamsgewicht, maar ook hogere belasting door sport of werk kan een rol spelen bij het ontstaan van plantaire hielpijn.
Oorzaak of gevolg?
Het is niet onderzocht of deze geassocieerde factoren een oorzaak of het effect zijn van plantaire hielpijn. Prospectief cohortonderzoek is nodig om dit te kunnen bepalen.
Wilt u het besproken artikel nalezen?
Sullivan, J., Pappas, E., & Burns, J. Role of mechanical factors in the clinical presentation of plantar heel pain: implications for management. The Foot 43 (2020): 101636.